De Wob wordt de Woo, maar wat verandert er eigenlijk?
Voor veel journalisten is Wobben een bekend fenomeen. Wie achtergrondinformatie rondom overheidsbeleid wil, kan een verzoek indienen op basis van de Wet openbaar bestuur. Er wordt al tien jaar gepraat over een Wob-vervanger, de Wet Open Overheid of Woo. De Woo is begin deze maand van kracht gegaan. Villamedia zet op een rijtje wat er verandert.
In oktober vorig jaar stemde de Eerste Kamer in met de nieuwe wet, ondanks bezwaren van experts en maatschappelijke organisaties.
Het was niet vanzelfsprekend dat een Wob-verzoek ook daadwerkelijk alle opgevraagde informatie opleverde. Vaak werden grote stukken tekst weggestreept. De Woo moet dit verbeteren - of verplicht de overheid in ieder geval beter te motiveren waarom het gebeurt. Trage beslissingstermijnen onder de Wob vormden voor opvragers een constante bron van ergernis, omdat deze volgens Wob-deskundige Roger Vleugels in 80 procent van de gevallen werden overschreden met gemiddeld 150 dagen (op een termijn van 58 dagen in de oude situatie). De afhandelingstermijn blijft in de Woo hetzelfde, maar kan bij een omvangrijk of complex verzoek met maximaal twee weken worden verlengd (in plaats van vier weken onder de Wob). De beslissingstermijn is niet noemenswaardig verbeterd.
In de Woo wordt actieve openbaarheid aangemoedigd. De hoop is dat instanties eerder geneigd zijn zelf informatie naar buiten te brengen rondom beleid, dan te wachten totdat dit opgevraagd wordt.
Een andere grote verandering is de hoeveelheid bestuursorganen waarop de Woo betrekking heeft. Deze is verbreed ten opzichte van de Wob. Zo kan er nu ook een Wob ingediend worden bij onder meer de Eerste en Tweede kamer, de Nationale Ombudsman en de Raad van de Rechtspraak.
Hieronder een opsomming van verbeteringen die de Woo belooft ten opzichte van de Wob:
- Het recht op overheidsinformatie wordt vastgelegd
- Bredere reikwijdte door toepassing op hoge colleges van staat, zoals de Raad van State en de Algemene Rekenkamer
- Zorgplichten over de kwaliteit van informatie
- Codificatie van gerechtelijke uitspraken die leiden tot meer transparantie
- Meerjarenplan om de informatiehuishouding van de overheid te verbeteren en de transparantie te vergroten
- Er komt een adviescollege dat de minister en de Kamer gevraagd en ongevraagd gaat adviseren over informatiehuishouding en transparantie
- Het adviescollege gaat ook bemiddelen bij klachten van journalisten en andere professionals
In discussies rondom de Woo zijn er ook onderdelen verwijderd. Zo werden via amendementen bedrijfs- en fabricagegeheimen die het bedrijfsleven verplicht met de overheid deelt uitgesloten van informatieverzoeken. Er is daarnaast geen register verplicht gesteld dat opsomt welke informatie überhaupt beschikbaar is bij de overheid of bij onder de overheid vallende instanties.
Praat mee