— dinsdag 13 augustus 2019, 09:25 | 0 reacties, praat mee

De krant als baken in de mondiale nieuwsstroom

© Ben Merk/Anefo, Nationaal Archief/Fotocollectie Anefo, Den Haag

Bijna ongemerkt beleefde de Nederlandse krant vorig jaar zijn vierhonderdste verjaardag. Gelukkig krijgt de jubilerende dagbladpers nu alsnog alle aandacht in het gedegen en fraai geïllustreerde boek ‘De Krant’ onder redactie van Huub Wijfjes en Frank Harbers. Laatste wijziging: 14 augustus 2019, 10:01

Samen met negen andere historici beschrijven ze de opkomst en bloeitijd van het dagblad. Nu de krant het moeilijk heeft te midden van nieuwe media, blijven ze hoopvol voor de toekomst. Met onderzoeksjournalistiek, analyse en duiding lijkt de afgeslankte krant zijn bestaansrecht in gedrukte en digitale vorm opnieuw te bewijzen.

Over de vroegste Nederlandse kranten is al wel vaker geschreven, maar de verhalen over de Courante uyt Italien, Duytslandt, Etc uit 1618 en de Tijdingen uyt verscheyde Quartieren uit 1619 blijven fascinerend. Met een haven, een bank en een beurs was Amsterdam niet alleen het centrum van de ontluikende wereldeconomie, maar ook van de internationale nieuwsvoorziening. Franse- en Engelstalige edities van Nederlandse kranten werden in heel Europa gelezen. De relatief grote persvrijheid bood ook buitenlandse uitgevers de mogelijkheid hier kranten en boeken te laten drukken. In de tijd van de Franse Revolutie en de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog had de Gazette de Leyde nog altijd internationale faam.

In volgende hoofdstukken lezen we hoe de krant – soms tegen de verdrukking door censoren in – tot verdere bloei kwam en ten slotte, na de afschaffing van het dagbladzegel, als massamedium ruim baan kreeg. Eerst in een verzuilde en later in een langzamerhand ontzuilende samenleving. Alleen de gelijkschakeling tijdens de Duitse bezetting wierp een smet op dat succesverhaal.

Pas tegen het eind van de twintigste eeuw begon de dagbladmarkt fors te krimpen als gevolg van de opkomst van nieuwe media. Aan de ene kant betekende dat verschraling, aan de andere krant grotere diversiteit. Ook binnen de ontzuilde krant nam de verscheidenheid aan opinies toe.

De digitalisering van de media maakt verspreiding van het nieuws mogelijk met de snelheid van het licht. Wij weten nu real time wat er aan de andere kant van de wereld gebeurt en met een beetje geluk biedt onze smartphone kort daarna de eerste beelden. Maar de achtergronden van dat flitsnieuws vergen vaak nog dagen, soms maanden onderzoek. Misschien weten we nog steeds niet precies hoe de economische crisis van 2008 is ontstaan. Laat staan dat we kunnen voorspellen hoe de volgende crisis eruit ziet.

Net als in 1618 hebben kranten hier een analyserende en duidende taak. Dat onderzoek – nu vaak in samenwerking met buitenlandse zusterkranten, internationale onderzoeksgroepen, tv-redacties en andere media – heeft in toenemende mate internationale dimensies. Klimaatverandering, handelsconflicten, oorlogen en vluchtelingenstromen beïnvloeden het leven van krantenlezers, televisiekijkers, Facebook-, YouTube- en Instagramvolgers meer dan hun lief is. Alle reden om het nieuws uit ‘verscheyde quartieren’ op de voet te volgen met inzet van alle beschikbare media. Digital first of niet, deskundige en goed geëquipeerde krantenredacties hebben in die multimediale wereld nog genoeg te doen.

Huub Wijfjes en Frank Harbers (red): De krant, een cultuurgeschiedenis. Uitgeverij Boom, ISBN 9789024419814, 368 pagina’s, € 34,90.

Bekijk meer van

krant Huub Wijfjes Frank Harbers

Tip de redactie

Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, coördinator magazine

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.