Belastingaangifte voor dummy’s

‘Wie is geen ZZP’er?’, vervolgt de belastingdienaar genaamd Willem. Hij oogt opgewekter dan ik verwachtte van een Belastingdienstmedewerker. Hij heeft zelfs een glinstering in zijn ogen. Vijf handen van de twintig (!!) paar schieten de lucht in. ‘Heb je dan personeel’, vraagt Willem aan een vrouw met hoog geblondeerd haar en Ans Markus-achtige ogen. ‘Nee’, antwoordt ze terwijl haar vinger in de lucht blijft steken. ‘Heb je wel een eigen onderneming?’

Haar rood gestifte lippen blijven stijf op elkaar. Ze twijfelt zichtbaar aan haar eerdere antwoord. Langzaam knikt de Barbievrouw. Ze kijkt argwanend, alsof het een strikvraag is. ‘Nou, dan ben je dus een ZZP’er. Een Zelfstandige Zonder… Pensioen.’ De dame schrijft de net geleerde afkorting snel op. Belastinghumor versus onwetendheid; ik denk niet dat dit een goede match is.

Willem van de Belastingdienst gaat verder met zijn boekhoudles. ‘Les 1: alle zakelijke aankoopbonnen bewaren. Niet in een bananendoos, maar netjes geordend’ ‘Jenkie!’, roept een forse dame uit. Ik ken de term niet, maar het zal zoiets als ‘verdorie’ betekenen. ‘Moet ik al mijn bonnetjes bewaren? Ik heb de bonnen van januari en februari al weggetieft.’ Willem tikt haar op de vingers. ‘Dan loop je BTW teruggave en aftrekposten mis. Eigen schuld.’

Het belerende toontje raakt een gevoelige snaar. Ik zie hoe de reuzin omhoog komt uit haar stoel. Ze wordt groter en groter. Ze leunt voorover, met een hand steunend op de tafel. Met de ander wijst ze woedend naar Willem. ‘Hoor es, jullie pikken onze centen in en dan moeten wij die verrekte bonnetjes verzamelen?’ De ambtenaar heeft zijn verdediging al klaar: ‘wij, wij? Wij pikken helemaal niks in, wij doen slechts wat de regering ons opdraagt.’

‘Oh, ben je er zo een?’, kaatst de vrouw. Zo’n ambtelijke loonslaaf, vul ik in gedachten in. ‘Hoor es’, begint Willem nu op dezelfde volkse toon – het lijkt de Tweede Kamer wel –, ‘ik heb niet op de kabinets­partijen gestemd. Dat waren jullie.’ Hij wijst terug naar de vrouw, en daarna naar de overige negentien deelnemers.

Willem praat nog een halfuurtje door over gemengde auto’s voor privé en zaak, kilometers aftrekken en tankpassen. Als dit een stripboek was hadden alle twintig deelnemers nu een enorm vraagteken boven hun hoofd. De glinstering in Willems ogen is weg. ‘Wie zich afvraagt waar ik de afgelopen vier uur eigenlijk over heb gepraat, kan beter een boekhouder inhuren’, zo besluit hij de bijeenkomst uitgeblust.

Ik maak een eerste en meteen ook laatste notie: ‘boekhouder bellen.’