Arm Wallonië

Het is een typisch Hollander-ontdekt-Zuiderburen-boek, waarin om de andere alinea cliché’s ter grootte van de Antwerpse kathedraal vallen, de auteur meer Belgische bieren ontmoet dan Belgen zelf en – mogelijk is er een causaal verband – zich afvraagt waarom die Walen en Vlamingen toch niet beter kunnen samenleven. Een boek met de diepgang van een kiezelsteentje dat over het wateroppervlakte gekeild wordt, en het verbaasde me dan ook niet dat na mijn tussenkomst zelfs niet de gebruikelijke fles wijn als dank werd overhandigd. Een mens moet bereid zijn een prijs te betalen om iets van dat Hollandse meerderwaardigheidscomplex te slopen. Al blijf je achteraf wel met een kater zitten: zullen ze nu nooit eens echt de moeite nemen om dit land te willen begrijpen?

Daarom sprong mijn hart van vreugde over toen ik hoorde dat ‘Arm Wallonië’ van mijn Vlaamse Humo-collega Pascal Verbeken de M.J. Brusseprijs voor het beste journalistieke boek had gewonnen. Want als er nu één boek is dat dit rare land een beetje verklaart, dan wel dit. Eind 19e eeuw publiceerde Auguste De Winne, journalist van het socialistische dagblad Le Peuple, zijn klassieke reportageboek ‘Door Arm Vlaanderen’, het verslag van een reis langs ‘gaten van verdriet’ waar hongersnood, analfabetisme en uitbuiting welig tieren.

Honderdduizenden Vlamingen trokken naar een van de meest ontwikkelde industriële Europese regio’s uit die tijd: Wallonië. Tot begin jaren ’60 bleef Wallonië een magneet voor grote golven arbeidsmigranten uit alle windstreken. Die gouden tijd is voorbij. Vandaag zijn de economische verhoudingen omgedraaid: het in welvaart badende Vlaanderen wil daarom steeds meer afstand nemen van de verpauperde Walen. In ‘Arm Wallonië’ brengt Verbeken een eeuw later een tegenbezoek aan Wallonië, en ontmoet hij weinig bier maar veel mensen: boeren, oud-mijnwerkers, winkeliers, professoren, bedrijfsleiders, illegalen, leraren, burgemeesters, asielzoekers, cineasten, syndicalisten,…. Allen schilderen ze mee aan een veelkantig, ontroerend tableau van een land dat moeizaam zijn verloren trots probeert terug te vinden, en meteen een verklaring biedt voor het politieke kluwen dat België vandaag is.

Ik wil aan al mijn Nederlandse collega’s de vriendelijke raad geven het te lezen, vooraleer ze nog één letter over België op papier zetten.