Arjan El Fassed: Waar blijft 2 miljard aan subsidies?

Eind vorige maand publiceerde de Europese Commissie informatie over subsidies die zij direct verschaft aan organisaties en bedrijven. Dit is slechts een klein deel van de Europese subsidies die in Nederland verstrekt worden. In het Financial Transparency System kun je die informatie vinden en downloaden. Het gaat om een totaal bedrag van meer dan 2 miljard euro.

Om erachter te komen naar welke organisaties en bedrijven in Nederland Europese fondsen gaan moet je door een doolhof van agentschappen, (rijks)diensten en samenwerkingsverbanden, die zowel regionaal als grensoverschrijdend werken. Echter elk van die overheidsinstanties rapporteren verschillend over subsidies.

Meerdere malen wordt verwezen naar de website europaomdehoek.nl maar in de disclaimer wordt al gemeld dat deze informatie ‘niet alomvattend, volledig, nauwkeurig of bijgewerkt’ is. Druk je op de open data knop en werp je een blik op de data dan zie je al snel dat die informatie inderdaad ‘niet alomvattend, volledig, nauwkeurig of bijgewerkt is’. Datumvelden zijn niet correct of volledig ingevuld. Bovendien is deelname vrijwillig. Sommige nationale of regionale beheerders van deze fondsen hebben ervoor gekozen om slechts een deel van de vele projecten te presenteren op ‘Europa om de hoek’.

In subsidietrekker.nl een project van Open State Foundation hebben we de uitdaging opgepakt om alle in Nederland verstrekte of verleende overheidssubsidies in kaart te brengen. In 2013 zijn we daarmee begonnen en ook voor subsidies verleend in 2014 proberen we dat te doen. Het is tot op heden niet gelukt om inzage te krijgen in alle door de overheid verleende subsidies.

De door ministeries verstrekte subsidies zijn sinds vorig jaar via opendata.rijksbegroting.nl per ministerie te zien. Een aantal provincies en een klein aantal gemeenten publiceren tegenwoordig op hun websites zogenoemde subsidieregisters. In de meeste gevallen zijn dat Excel-bestanden die als PDF worden gepubliceerd. Op de vraag of deze informatie ook in een open formaat als csv of als bronbestand (in alle gevallen een Excel bestand) beschikbaar kon worden gesteld, antwoordden de provincies nogal verschillend. Daar komt binnenkort hopelijk een einde aan nu overheden dergelijke informatie ook in een machine-leesbaar (lees: open) formaat moeten verstrekken. Tot nu toe is de gemeente Den Haag de enige decentrale overheid die het overzicht ook als open data heeft aangemeld op data.overheid.nl.

Onlangs publiceerde de Britse Open Knowlegde Foundation een onderzoek naar Europese geldstromen. Er zijn meer groepen bezig om te achterhalen hoe publiek geld wordt besteed. Ook journalisten zijn lang bezig om informatie te achterhalen, via Wob-verzoeken, het scrapen van overheidswebsites en het harmoniseren van data. Een reisgids door het doolhof is een goede eerste stap, maar van overheidswege mag meer transparantie worden verwacht.