‘Zo kwamen de Panama Papers tot stand’
De Panama Papers, over financiële constructies die bedrijven en rijken inzetten om zo min mogelijk belasting te hoeven betalen, zijn een journalistiek hoogtepunt. Aan presentatie en interpretatie van de gelekte documenten van financiële dienstverlener Mossack Fonseca is vooraf door honderden journalisten in tachtig landen gewerkt.
De Israëlische journalist Uri Blau van dagblad Haaretz vertelt op Nieman Reports hoe de onthullingen het resultaat zijn van maandenlange voorbereiding. De bron lekte financiële documenten zo’n tien maanden geleden aan diverse media.
Het werk voor journalisten begon toen pas echt: veel documenten waren scans van informatie - en daarmee niet geautomatiseerd te doorzoeken. Een systeem werd opgezet om de scans via optical character recognition (ocr) in platte tekst om te zetten en te indexeren.
Samenwerking met andere media was cruciaal, aldus Blau. Het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) speelde een belangrijke rol in de coördinatie van internationale media. In overleg werd besloten welke naam het project zou moeten krijgen en wat het beste moment voor de onthullingen was.
Het ICIJ stelde journalisten in staat te overleggen ongeacht fysieke afstand. Het platform was beveiligd, wat deels verklaart waarom de Panama Papers voor de buitenwereld (en niet in het minst de opgevoerde instanties en personen) verborgen bleef. “In deze tijd van informatie en concurrentie ligt zulk vertrouwen in collega-journalisten niet voor de hand”, aldus Blau.
“De effecten van deze intense samenwerking staan echter op de voorpagina’s van kranten overal ter wereld”, constateert Blau. Het eerste politieke slachtoffer van de Panama Papers is ook al gevallen: de IJslandse premier Sigmundur Gunnlaugsson is - met milde dwang - op straat gezet. Meer bij Nieman Reports
Praat mee