‘Wees menselijker tegen elkaar’, zegt Frank Verhoef over de relatie tussen journalisten en woordvoerders

Tijdens zijn studie Media, Informatie en Communicatie aan de Hogeschool van Amsterdam vroeg een docent welke studenten nog een krant lazen. Er gingen twee paar handjes omhoog: die van Verhoef en van Joost Schellevis, tegenwoordig redacteur bij de NOS.

Verhoef werkte een tijdje bij HP/de Tijd en stapte over naar Omroep WNL als redacteur. ‘Dan ben ik tenminste binnen’, was de gedachte. Destijds zat WNL bij De Telegraaf in het pand. Een erg goede televisieredacteur was Verhoef blijkbaar niet: een half jaar later stond hij weer op de stoep. Hij begon te zzp’en in de journalistiek en kwam via campagnebureau BKB in contact met de communicatie.

Bezuinigingen
Het waren de tijden waarin er drastisch bezuinigd werd in de journalistiek. Het was verre van een vetpot. ‘De verhouding tussen vraag en aanbod klopte niet meer. En ik wilde ook ooit een huis kopen, kinderen krijgen. Het ging niet zozeer om het geld, maar vooral om de vastigheid: maar hopen dat je contract verlengd wordt.’

Zo belandde hij in de communicatie, eerst als zzp’er, later in dienst als woordvoerder voor het college van B&W in Den Haag en – tot voor kort – bij Holland Casino. Het is opvallend dat hij – nadat hij zo zocht naar vastigheid – nu juist weer begint als zzp’er. ‘Inmiddels zijn de kinderen er en heb ik een huis gekocht’, lacht hij.

Zou je niet terug willen keren naar de journalistiek?

Ergens kriebelt het wel, zegt Verhoef. Regelmatig krijgt hij de vraag: ‘Zou je niet terug willen keren naar de journalistiek?’ En stiekem lijkt het hem wel wat, maar toch blijft die vraag uit het verleden door z’n hoofd spoken: wat als er een contract niet verlengd wordt?

‘Toen ik overstapte van HP/de Tijd naar WNL, ging ik er honderd euro bruto per maand op vooruit. Vond ik een goed bedrag. Tot ik ontdekte dat ik een deel van mijn reiskosten zelf moest betalen.’ En zo bleef er verdomd weinig over van die loonsverhoging. In z’n eerste baan verdiende hij ongeveer 2000 euro bruto per maand. ‘De tarieven zijn in al die jaren nauwelijks gestegen.’

Off the record
Toch is het kicken, zegt hij: ‘Een mooi verhaal, vijf pagina’s, een verwijzing op de voorpagina, mooie fotografie, streamers: het is een bekroning op je werk.’ Nog steeds leest hij álle kranten en volgt hij het nieuws nauwgezet. En het geeft hetzelfde gevoel als een verhaal dat door hem bij journalisten terecht is gekomen op dezelfde manier de voorpagina haalt. ‘Het voelt dan als het verhaal van de journalist en ikzelf.’ Daarom spreekt Verhoef ook nog regelmatig met journalisten: ‘Gewoon, off the record, over het vak.’ Zo blijft-ie er toch nog een beetje bij betrokken.

Zo haalde hij in 2021 het landelijke nieuws met de aankondiging van een dreigende schoolsluiting in het kader van het lerarentekort, iets wat de G4-gemeenten niet zagen zitten. ‘Nieuwsuur, EenVandaag, de NOS, Het Parool, hoofdredactioneel commentaar: aan het einde van de week voelt het alsof je iets goeds hebt gedaan,’.

‘Kun je dat even op de mail zetten….?’, was een veelgehoorde vraag die Verhoef als journalist irriteerde. Inmiddels snapt hij ‘m wel: ‘Dan kan ik de vraag rechtstreeks doorzetten aan degene die erover gaat. Als ik dat opschrijf tijdens het telefoongesprek, dan is de kans groot dat je iets vergeet.’ En dan zijn er vaak nog andere media in het spel en moeten documenten van tachtig kantjes doorgespit worden. ‘De journalist denkt vaak dat hij de enige is op m’n lijstje. Maar ik doe meer in een dag’, lacht hij.

Uiteindelijk zijn woordvoerders ook halve journalisten, zegt Verhoef, maar dan binnen een organisatie. ‘Wat voor een vragen gaat een journalist stellen?’, is de vraag die hij zichzelf regelmatig stelt. ‘En als dan blijkt dat je verhaal niet standhoudt, dan is het misschien geen goed verhaal.’

Samen zoeken naar de waarheid
De communicatiemedewerker en journalist zijn volgens Verhoef samen op zoek naar de waarheid - aan de journalist dan de taak om ‘het hele verhaal’ op te schrijven. Uiteindelijk komt de waarheid tóch wel boven tafel – ook als je die achter wil houden. Dus kun je maar beter open kaart spelen. Uiteindelijk ‘heb je elkaar nodig’, en helpt het dus om de verstandhouding goed te houden.

Ja, teksten worden gelezen op feitelijke onjuistheden maar aanpassingen doet hij niet. Verhoef spreekt liever van ‘suggesties’ en zegt altijd dat het aan de journalist in kwestie zelf is om een keuze te maken voor een kop of citaat. ‘Voor sommigen is het een onprettig idee dat ik geen invloed heb op de uitwerking. Maar ik ga een journalist niet dicteren wat hij of zij moet of niet moet opschrijven.’

Bovendien werk je als ambtenaar niet voor een wethouder, politicus of bestuurder maar uiteindelijk voor de Nederlandse burger, vindt Verhoef. ‘Je werkt voor de samenleving, dat besef is er niet altijd bij iedereen.’

Vervelend nieuws
Het klassieke ‘vervelend nieuws verstuur je het best op vrijdagmiddag om half 5’ werkt volgens Verhoef niet meer. ‘Digitale media gaan 24/7 door.’ Anderzijds mailt hij ideeën voor verhalen vaak op maandagochtend rond een uur of zeven: ‘Dan beland je boven in de mailbox en kan je idee zó mee naar de maandagochtendvergadering’.

We zijn uiteindelijk ook allemaal maar mensen

Uiteindelijk moet de band tussen journalisten en woordvoering verbeteren, meent Verhoef. Hoe doen we dat? ‘Wees menselijk naar elkaar. Ik maak wel eens een fout, een journalist maakt wel eens een fout. Ik ben wel eens uitgevallen tegen een journalist, daarop bood ik mijn excuses aan. Zeg het gewoon eens tegen elkaar: “Sorry, ik zat fout”.’. We zijn uiteindelijk ook allemaal maar mensen, zegt Verhoef. ‘Vergeet niet dat journalisten óók onder druk staan, van een eind- of hoofdredacteur. Heb wat meer begrip voor elkaars situatie.’

Desondanks wekt het relaas van Verhoef toch de indruk dat er ergens in hem nog een beetje heimwee naar de journalistiek zit. Wat nou als hij morgen een baan als politiek verslaggever krijgt aangeboden? ‘Ik zou er even over moeten nadenken…’, zegt hij cryptisch. De journalistieke waakvlam is dus nooit helemaal gedoofd. Tegelijk: ‘Je ziet het niet zoveel hè, mensen die weer terugkeren naar de journalistiek?’

Uiteindelijk zal Verhoef altijd van de journalistiek blijven houden, al vindt hij ook dat er het nodige verbeterd kan worden. ‘Bedrijven gaan zich ook steeds meer op het gebeid van media begeven. Er moet gewoon structureel méér geld naar de journalistiek, naar onderzoek. Hij lacht. ‘Dat is ook een beetje werkverschaffing voor de woordvoerders.’