‘Nu ik zelf aan de “andere kant”  zit, snap ik het proces’. Journalist Sven Strijbosch stapte over naar de communicatie

Strijbosch ontvangt me strak ‘in het blauw’ op het politiekantoor in de binnenstad van Arnhem. Routineus leidt hij rond door een eindeloos gangenstelsel. We eindigen in een weinig aan de fantasie overlatend kantoortje, TL-verlichting onder het systeemplafond. Strijbosch: ‘In de journalistiek zijn de werkplekken wel inspiratievoller’.

De loopbaan van Strijbosch lijkt op die van veel studenten journalistiek: hij liep stage bij AT5 en bleef als freelancer plakken. Later kwam daar Omroep Gelderland bij.

Voordat je ’t weet ben je alleen maar aan het werk

Zoals dat gaat werkte hij algauw meer dan dat hij studeerde. ‘Er werd vanuit allerlei kanten aan mij getrokken. Voordat je ’t weet ben je alleen maar aan het werk. Je wil een cv opbouwen, dus ik pakte alles aan.’  Uiteindelijk trad hij bij Omroep Gelderland in dienst als verslaggever in de regio Rijk van Nijmegen.

Als jonge journalist zat Strijbosch vol met idealen en dromen: ‘Ik wilde verhalen maken die anders niet boven tafel komen.’ Hij ontdekte dat dat wel kon, maar dat de praktijk vaak een stuk weerbarstiger is.

Vullen van de uitzending
‘Algauw ontdekte ik dat je vooral bezig bent met het vullen van een uitzending.’ Dat gaat gepaard met de nodige werkdruk. ‘Je bent altijd met een klein team in touw om te presteren.’ Natuurlijk, ‘leuk en leerzaam’, maar het zorgde er wel voor dat Strijbosch verder wilde kijken. 

Het is niet vreemd dat Strijbosch uiteindelijk bij de politie belandde: zijn vader werkt al decennia bij de politie. Hij groeide op in een ‘blauwe familie’. De idealen waarmee hij in de journalistiek ging, kan hij ook bij de politie kwijt. ‘Ik zou nóóit communicatie of woordvoering kunnen doen voor een commercieel bedrijf. Ik wil niet recht lullen wat krom is. Bij de politie dienen we een maatschappelijk doel.’ Iets bijdragen aan de samenleving, ook zoals hij als journalist wilde, maar dan op een andere manier.

Interview gaat door na de foto

Als regiojournalist had hij vaak te maken met de politiewoordvoering en ervoer zelf ook de veelgehoorde kritiek: het duurt lang voordat je reactie krijgt op een vraag.

‘Vaak denk je als journalist dat de woordvoerders cruciale informatie achterhouden of je bewust op een verkeerd been willen zetten. Maar nu ik zelf aan de ‘andere kant’  zit, snap ik pas hoe groot het proces is dat in werking wordt gezet als een journalist zich meldt met een vraag.’

Panklaar antwoord
De politieregio waar Strijbosch voor werkt (Oost-Nederland) telt ruim 3 miljoen inwoners en beslaat grofweg het gebied tussen Zwolle en Nijmegen, inclusief Overijssel. Kortom: een grote regio. ‘Als journalisten mij ’s ochtends om negen uur bellen dan verwachten ze vaak dat ik de casus waar ze over bellen tot in detail ken’, zegt Strijbosch, ‘maar een panklaar antwoord heb ik niet altijd’.

Maar zelfs áls hij alle details in een zaak uit z’n blote hoofd kent, dan is een direct antwoord vaak onmogelijk. ‘Ik moet de vraag eerst aanhoren en aan mijn collega’s die op de zaak zitten vragen wat er aan de hand is. Als er een strafcomponent in zit, dan komt het Openbaar Ministerie (OM) om de hoek kijken. Je moet het antwoord met ze afstemmen. Vaak heeft de gemeente in kwestie er ook nog iets mee te maken. Het nadeel van de politie is dat we twee gezagslijnen hebben: het OM voor strafrecht en de gemeente voor openbare orde.’

Dan is er vaak nog lopend onderzoek van het OM of de politie: ‘Je wil het onderzoek niet saboteren’. Voordat een persvraag beantwoord wordt gaat er ‘een wereld van afstemming’ aan vooraf.

Strijbosch snapt dat journalisten soms haast hebben. Hij probeert daarom vragen sneller te beantwoorden. Volgens Strijbosch is het in ieder geval geen beleid om ‘journalisten te pesten’ en zo lang mogelijk te wachten met het antwoord.

Lang wachten met antwoorden heeft juist meer nadelen. ‘Als je te lang wacht, dan ontstaan er wilde geruchten. Vaak gaan journalisten verhalen optekenen bij buurtbewoners, die zelf ook niet precies weten wat er aan de hand is, en dan belanden geruchten in de krant.’

Je zal wel wat achterhouden

Als journalist, maar nu ook als woordvoerder, ziet Strijbosch het wantrouwen dat soms bestaat tussen journalisten en woordvoerders. ‘Je zal wel wat achterhouden’, denken journalisten vaak over woordvoerders, zegt hij. Het is daarom belangrijk om ‘het gesprek’ te blijven voeren.

Achtergrond en context
‘Soms bied ik ook nét een beetje meer context of achtergrondinformatie. Sommige journalisten vinden het raar als ik benieuwd ben hoe verhalen worden opgeschreven. Dat is mijn werk, denkt men dan. Maar we hebben er allebei belang bij dat iets genuanceerd en correct wordt opgeschreven. Foutieve informatie kan weer zorgen voor onrust onder burgers.’

Het kan makkelijk tot wederzijdse irritatie leiden: ‘Wij raken geïrriteerd als een journalist maar blijft bellen met dezelfde vraag terwijl we het aan het uitzoeken zijn, en de journalisten raken geïrriteerd omdat ze blijven wachten op het antwoord van de vraag.’

Om de lucht te klaren heeft Strijbosch regelmatig informele telefoongesprekken met journalisten. ‘Ik heb gisteren nog een half uur aan de telefoon gehangen met een journalist van een DPG-krant’, zegt hij.

‘Verbinding’ tussen journalist en woordvoerder
Verwacht in dat kader geen gepeperde gesprekken: ‘Hoe lopen de dingen? Hoe worden bepaalde dingen wel of niet opgeschreven? Wat doen wij goed, wat kan er beter?’ Nee, hij wil niet ‘de plooien gladstrijken’, maar juist ‘in verbinding blijven in plaats van boos op elkaar zijn’.

‘Soms vind ik dat dingen raar zijn opgeschreven of dat iets uit verband wordt gerukt. Maar ik moet af en toe ook water bij de wijn doen. Of de journalist heeft iets verkeerd begrepen. Uiteindelijk hebben we samen één belang: het juiste verhaal op papier krijgen.’

Werkdruk
Anderzijds begrijpt Strijbosch onder welke druk zijn ex-collega’s presteren. ‘Ik ken twee verslaggevers die met z’n tweeën een hele grote gemeente moeten verslaan. De krantenpagina’s moeten elke dag gevuld worden, het moet allemaal snel-snel-snel. Door de komst van internetjournalistiek is de druk alleen maar groter geworden, er moeten follow-ups geschreven worden, de lezer moet verleid worden tot klikken.’

Toch gaat zijn hart nog steeds sneller kloppen van de journalistiek. ‘Er worden héle mooie verhalen gemaakt, juist in de regio. Ik kijk nog steeds met erg veel plezier terug op mijn journalistieke tijd.’ En Strijbosch sluit bovendien niet uit dat hij nog een keertje terugkeert. Na een korte overpeinzing van zijn woorden: ‘Zeg nooit nooit.’

Beluister ook onze podcast Wederhoor waarin Frans Oremus praat over de verhouding tussen journalisten en voorlichters. Een gesprek tussen journalist Ton van der Ham, van Zembla (BNNVARA) en Wouter Keuning, voormalig journalist en nu teammanager van de directie Communicatie van de gemeente Amsterdam.