mgm nvj maart

— maandag 10 september 2012, 16:27 | 9 reacties, praat mee

Wat kan je niet als je doof bent?

Stel: je bent spastisch. Kan je dan naar de balletacademie? Ik denk dat je dan niet door de toelating komt. Maar stel: je bent doof. Kan je dan de journalistiek in? Dat is lastig in een vak dat multimediaal is geworden. Toch kwam het dove meisje Lisa Hinderks (17) met glans door de toelatingsprocedure van de School voor Journalistiek in Utrecht, constateert Max Sipkes. ‘Ze was dolgelukkig’.

Laatste wijziging: 16 oktober 2012, 16:34

Vlak voor de school begon kreeg ze te horen dat de kans dat ze haar diploma zou kunnen halen ‘minimaal’ zou zijn. En dat ze, als ze het diploma niet zou halen, een forse studieschuld zou hebben. De schrik in huize Hinderks was groot. In alle haast veranderde ze van studie. Om eerst een verontwaardigd Facebook-bericht te plaatsen. Dat werd meer dan duizend keer gedeeld en in de media opgepakt. Haar eerste primeur kan ze op haar CV schrijven.

Wat kan je niet als je doof bent? Kan je dan niet horen? Lisa: ‘Ik kan liplezen, ik kan kijken en ik kan praten zoals ieder ander’. Dat charmeert me. In het vak is kijken een essentiële vaardigheid. Is het zo’n ramp dat ze de stem er niet bij hoort? Ik geef toe, mijn eerste impuls was ook dat het wel heel erg moeilijk zou kunnen worden. Maar Lisa bracht me, in gesprekken op de chat, wel aan het twijfelen.

Wat kan ze niet? ‘Ze kan sommige audiologische onderdelen niet voldoende afsluiten’, zegt de school. Voorbeelden? ‘Ze kan niet werken in een regiekamer waar iedereen door elkaar praat. En: ze kan geen geluid onder beeld monteren’. Dat is steekhoudend. Maar hoe essentieel is dat om een goede journalist te worden? Dat is het niet, geeft de school ook toe. Maar het is wel essentieel voor het diploma.

Zou ze spastisch zijn dan stond niets het diploma in de weg. Haar doofheid staat dat wel? Ik twijfel over de rechtvaardigheid daarvan. Ga het internet op en je kunt vaststellen dat doven uitgesproken vaardigheden hebben. De journalistiek zit te springen om specialisten. Dat merkte Lisa ook: diverse media boden haar nu al stageplaatsen aan.

Moeder Hinderks ziet haar veel liever eerst naar school gaan. ‘Ze is nog maar zeventien. Ze woont op kamers en verheugt zich op de geneugten van het studentenleven. Ze wil de wereld ontdekken. Deze school was haar gekoesterde droom’. Kan ze dan geen vrijstelling krijgen voor de vakken die ze niet kan halen?, vraagt ze zich af. De school: misschien kan dat. Al is er zelfs een kans dat de minister daar aan te pas moet komen. Dat is nog niet uitgezocht. De school benadrukt dat Lisa niet is afgewezen. En zegt zich van harte te willen inspannen om haar schoolloopbaan tot een succes te maken.

We hebben deze week veel contact gehad. En ik heb van alles uitgezocht. Er ging een kleine wereld voor me open. Dove mensen delen met elkaar de strijd om erkenning van hun kwaliteiten. Als ik dit schrijf weet ik dat Lisa zit te dubben. Ze is dan wel begonnen met een studie Nederlands, maar is dit wat ze wil? Ik vraag het haar. ‘het lijkt me fantastisch om te doen wat jij doet. Een verhaal onderzoeken, achterhalen en mailen. Ja, ik wil eigenlijk journalist worden. Net als jij’.

Lisa Hinderks heeft na een week piekeren toch gekozen voor een studie Nederlands. Ze zegt: ‘ik heb het gevoel dat ze dit alleen maar doen omdat ze bang zijn voor een naderende rechtszaak. En dat ze nu ineens wel willen meewerken (terwijl ze dit absoluut niet wilden bij mijn gesprek), vind ik stom. Ik ben bang dat ik daar steeds onder een vergrootglas gelegd zal worden waarna er misschien geconcludeerd wordt: zie je nou wel, ze hoort hier niet’.

Max Sipkes
Is freelance Journalist, voormalig verslaggever bij NOS, Vara, VPRO, voormalig docent aan diverse journalistieke opleidingen.

 

Bekijk meer van

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

9 reacties

Jan-Pieter Govers, 10 september 2012, 17:40

mooi artikel! Alle compliments!

Een kleine aanvulling:
Voor de eventueel auditief echte hobbels: er bestaat een tolk Gebarentaal!
Die het auditieve in een zichtbare taal vertaalt.

Alwin Helmink, 10 september 2012, 20:53

In 2005 studeerde ik af aan de School voor Journalistiek in Utrecht. Ik was en ben blij met de opleiding die ik daar genoten heb. Maar ik had ook een zwaarwegend punt van kritiek; voordat je in het derde jaar koos voor geschreven journalistiek danwel tv/radio, was er nergens een kennismaking geweest met laatstgenoemde discipline. Je wist dus niet echt wat je koos.

Had Lisa tussen 2001 en 2005 op de SvJ gezeten en was ze afgestudeerd in een geschreven discipline, dan had ze geen ‘audiologische onderdelen’ gehad om onvoldoende af te sluiten; ze had nooit de regiekamer van de SvJ van binnen gezien en nimmer had ze geluid onder beeld hoeven monteren.

Ik ben blij te horen dat de SvJ de opleiding op dit punt blijkbaar verbeterd heeft. Hoe ironisch is het dan dat juist deze verrijking leidt tot een verarming als een, blijkbaar zeer getalenteerde, journalist in spé slachtoffer wordt van het te halsstarrig naleven van de verbeterde regels.

Jacqueline Rensen, 12 september 2012, 16:52

De School van Journalistiek stelt nog niet uitgezocht te hebben of Lisa vrijgesteld kan worden van de vakken die ze niet kan halen. Hiermee toont de persoon aan geen fraai voorbeeld te zijn voor (aankomende) journalisten. Immers: een goede journalist is in staat onafhankelijk onderzoek te doen naar feiten om dan conclusies te kunnen trekken. Zo had de school kunnen achterhalen welke (communicatie-)mogelijkheden er zijn voor Lisa om deze vakken toch te kunnen doen dan wel welke alternatieven er zijn. Tot nu toe heeft de School voor Journalistiek dat echter nagelaten. Ik verzoek dan ook de betreffende persoon (voorlichter? manager?) zijn of haar journalisten-diploma weer in te leveren.

Jurriaan Nijkerk, 14 september 2012, 02:12

Waar maakt men zich toch al niet druk over kan maken…

Zou het toevallig niet zo kunnen zijn dat er gebieden in de journalistiek zijn waar je geen oren voor hoeft te hebben? Zou een doof persoon niet uitstekend kunnen functioneren als kunstredacteur? Of als onderzoeksjournalist? Of kunnen schrijven over wijn of voedsel? Over mode?

Ik heb een fotograaf ontmoet die zich per rolstoel voortbeweegt. Met als specialiteit motorsport. Natuurlijk is hij lichamelijk beperkt, maar dit weerhoudt hem er niet van geweldige foto’s te maken. Ook vanuit de lucht, gewoon in de rolstoel met een hoogwerker omhoog.

Ander voorbeeld. Een dyslectische technicus die bij een technische uitgeverij de documentatie bij hield. Dyslectische mensen ontwikkelen een ongelooflijk goed geheugen. Ik kreeg de indruk dat de man in kwestie weliswaar niet kon lezen maar woordbeelden herkende. Onmogelijk? In China doet men dit al vele eeuwen…

In de examencommissie fotografie werden wij geconfronteerd met een kleurenblinde fotograaf. Zou deze het examen wel kunnen halen? Was het niet beter hem te adviseren de studie te staken? Ik heb toen een oogspecialist geconsulteerd. Deze verklaarde dat er geen enkele belemmering was die het slagen voor het kleurgedeelte van het examen in de weg stond. Gelukkig, anderhalf jaar later kreeg deze student voor de kleurbeoordeling een uitzonderlijk goed cijfer. Achteraf bedacht ik mij dat de docenten en de commissieleden aan de hand van de vaktheorie (kleurenleer) zélf deze gevolgtrekking hadden kunnen maken. 

Wanneer wij er van uit zouden gaan dat voor iedereen een plek is te vinden zag het leven er voor een veel mensen heel wat prettiger uit. Mensen met een beperking blijken in de regel hun beperking goed te kunnen compenseren.

De functie van een diploma is dat het zou moeten garanderen dat iemand bepaalde vaardigheden en competenties bezit. Dit is in de exameneisen vastgelegd. Geef iemand met een beperking een diploma met de vermelding aan welke elementen van de exameneisen niet kon worden voldaan. Dat diploma geeft eveneens een goede garantie dat de examinandus vakbekwaam is. De competenties en vaardigheden die niet ge-examineerd zijn zal de persoon in kwestie toch nooit nodig hebben.

Denk (hypothetische kwestie) aan een verlamde chirurg, het is niet erg waarschijnlijk dat deze ooit zal snijden, dus een proeve van bekwaamheid hiervoor is dan ook absoluut overbodig.

Ik hoop dat ook Lisa op rechtvaardige wijze haar plek vindt.

Caroline van Dijk, 14 september 2012, 14:13

Voor Lisa: jij bent doof, ik behoorlijk slechthorend. Toch werk ik bij de Televisie. Als je het liefst journalist wilt worden, moet je er voor gaan. Kan ook via een omweg en de door jou gekozen studie, wellicht. Neem gerust contact met me op om te sparren. .(JavaScript moet ingeschakeld zijn om dit e-mail adres te bekijken)

Lisa Mooijman, 17 september 2012, 10:43

Wat vreemd, deze houding van de school! Zelf ben ik slechtziend. Toen ik naar de SvdJ ging, we schrijven eerste helft van de jaren tachtig, was de houding: geen probleem! Dat was ook de houding van 99% van de docenten.

In de loop van het eerste jaar bleek dat ik het met de typmachine niet ging redden. Wat nu? Daar was toen het redactielokaal van de schoolkrant, die met tekstverwerkingssystemen werkte. Of ik dat eens mocht uitproberen? Dat mocht, en dat bleek de oplossing.

Ik trof een mentor met een dinosaurusversie van de laptop. Met een dergelijk exemplaar ging ik op stage en deed uiteindelijk met succes mijn examen.

Tijdens de opleiding heb ik een tijdje radio gedaan en dat beviel heel goed. Schrijven trok me echter meer. TV heb ik wel even rondgekeken maar me niet aan gewaagd.

Natuurlijk heb ik ook moeilijheden en tegenslagen gehad. Een docent grafische vormgeving bijvoorbeeld, die vond dat ik zelf een krantenpagina moest ontwerpen of anders niet verder kon met de opleiding. Docenten met belabberde handschriften, suf doen over slecht leesbaar materiaal, waardoor ik een les niet goed kon volgen, suf gedrag in het algemeen. Kortom, alles wat je buiten de school ook treft en waar je van tijd tot tijd doorheen moet. Dat mocht de pret echter niet drukken.

Ik vraag me dus af wat er anno 2012 erg is aan een student die doof is? Of in een rolstoel zit, of blind is?

Ik ben ook zonder grafische vormgeving en zonder TV gekomen waar ik wil zijn als journalist. Ik werkte uiteindelijk bij een krant en bij het persbureau dat werd gestart door een van de oud-docenten. Nu zit ik in het communicatiebeleid.

Advies van Lisa aan Lisa is dus: laat je niet op de kop zitten! Je bent niet afgewezen. Gebruik je duidelijk aangetoonde journalistieke talent om te komen waar je graag heen wilt.

Word je dwarsgezeten? Schop stennis én zoek een oplossing. Jij bent immers de deskundige over je handicap, niet de docent of de directeur.

Rogier Hentenaar, 18 september 2012, 23:30

Het is bijna niet te geloven wat Lisa is overkomen. Hoewel het wel herkenbaar is. Zelf ben ik als zwaar slechthorende via een omweg(vak)journalist geworden. Niet via de SvdJ maar via een studie economie die met behulp van solo-apparatuur en van geleende collegedictaten van bereidwillige medestudenten kon worden voltooid. Om bij de kop van het opinie-artikel van Sipkes te blijven: als dove of zwaar slechthorende lukt het inderdaad niet om debatten goed te verslaan. Ook reacties vanuit de ‘zaal’ bij evenementen zijn voor ons niet te volgen. Maar er zijn genoeg hulpmiddelen waar enkele briefschrijvers boven mij al op wezen: speciale solo-apparatuur en schrijftolken die echt reuze handig zijn. Dat zou de directie van de SvdJ ook moeten weten.
Het is jammer dat de SvdJ zich zo heeft laten kennen: de 17-jarige Lisa zou een perfecte promotie geweest zijn: een bewijs dat de journalistiek voor iedereen bereikbaar is. Bovendien zijn ‘gehandicapten’ die in hun leven al meer tegenslagen hebben overwonnen, vaak net een tikkie meer ambitieuzer dan hun medestudenten. Daaruit kan nog heel wat moois uitgroeien!
Jammer, een gemiste kans van de SvdJ maar Lisa komt via haar studie Nederlands uiteindelijk ook in de journalistiek terecht. Ik heb die school immers ook niet nodig gehad.

Lisa Hinderks, 1 november 2012, 09:31

Misschien herinner je dat ik naar de School voor Journalistiek zou gaan. Wat dus niet door ging omdat de school me niet geschikt vindt voor de opleiding. Want: dove studenten zouden de opleiding niet kunnen doen.

Dat leverde in augustus veel publiciteit op. Er kwamen ook vragen uit de Tweede Kamer. Mooi, dacht ik. Wordt er dan eindelijk iemand wakker? We weten toch allemaal dat het ontzettend moeilijk is voor doven om toegelaten te worden op een studie?

Dan komen de antwoorden. Vol verwachting lees ik ze. In de beantwoording wordt de directeur van de School voor Journalistiek aan het woord gelaten. Van verbazing val ik van mijn stoel. Hij heeft blijkbaar een heel ander gesprek gevoerd dan ik. En ik? Waar blijf ik met mijn verhaal? De directeur mag zijn zegje doen en mij is niets gevraagd. Nou, bij deze.

Het begon in mei. Toen hoorde ik dat ik vijfde was geworden in de toelatingstoets en dus was toegelaten. Wat was ik blij. En zo trots! Twee weken later kreeg ik een mail van de studentendecaan van de opleiding Journalistiek, of ik een afspraak kon maken. Uiteraard, geen probleem.

Dat gesprek ging goed, het was positief. Het was zo heerlijk om serieus genomen te worden. De decaan zei dat het misschien wel lastig zou worden. Maar als doof persoon zul je bij alle opleidingen belemmeringen tegenkomen, dus daar was ik al op voorbereid.

Er kwam nog een gesprek. Met een SLB’er (Studie Loopbaan Begeleider) erbij. Om nog even alle praktische zaken, zoals tolk, extra tijd voor examens, introductiekamp, etc. door te nemen. De SLB’er was heel enthousiast en zag absoluut geen al te grote problemen.
Na de vakantie zou ik op introductiekamp gaan. Een week daarvoor kwam er een onheilspellend mailtje: ‘er zijn onoverkomelijke problemen’ en of ik ‘zo snel mogelijk’ een afspraak kon maken. Op vrijdag 24 augustus was er een afspraak met de decaan, mijn vader en iemand van de opleiding Bedrijfscommunicatie.

Bedrijfscommunicatie?! Nou, je voelt hem waarschijnlijk al aankomen. Ze hadden het vakkenpakket nog eens goed bekeken en er zouden dus ‘onoverkomelijke problemen’ zijn bij vier vakken. Ze wilden dat ik de opleiding bedrijfscommunicatie ging doen. Ik kon geen woord meer uitbrengen.

De opleiding Bedrijfscommunicatie had ik bij de oriëntatie al bezocht. Echt, dat is niets voor mij. Ik wil journalist worden. Mijn ouders steunden me daarin. We vroegen een gesprek met de directeur. Dat was de maandag daarop. Het introductiekamp ging aan me voorbij. Shit.

De directeur zei ook dat ik het diploma niet zou kunnen halen. Het zou gaan om vier vakken. Welke precies werden me niet duidelijk. Later zei de school in het vakblad voor journalisten dat het ging om werken in de regiekamer en om het volgen van sommige bijeenkomsten en om het monteren van geluid. Mijn ouders en ik waren stomverbaasd. Alsof ik dat niet had bedacht. En alsof ik niet over oplossingen had nagedacht. Maar de directeur hield vol. Er viel totaal niet over te praten.

In de antwoorden op de kamervragen spreekt de directeur niet de echte waarheid. Hij heeft het echt wél gehad over ‘tijd en geld’. Hij zei bijvoorbeeld dat er eerder een dove leerling was die voor één vak veel extra tijd en begeleiding kreeg. In mijn geval zou het, omdat de studie is aangepast, gaan om meer vakken. Lees: meer tijd.  Verder geeft de minister een beeld van een school die zich welwillend heeft opgesteld. Ik ben het daarmee niet eens. De school had de minister om een ontheffing kunnen vragen voor mijn geval. De school had de commissie gelijke behandeling kunnen raadplegen. Immers, iedereen heeft recht op de opleiding die bij hem past. Niet gedaan. De school had zich kunnen verdiepen in de mogelijkheden die je hebt met tolken. Niets van gemerkt. De school heeft zelf de toets opgesteld waar ik als vijfde uit kwam. Wat is die toets waard?

Ik ben nog iedere dag teleurgesteld. Nu, met de antwoorden op de kamervragen, ben ik dat ook. Wordt het dan nooit beter? Weet je, dove mensen weten hoe moeilijk het is een opleiding te volgen. Ook al is er een wet die zegt dat iedereen gelijk behandeld moet worden. Deze school heeft totaal niet zijn best gedaan om mijn droom mogelijk te maken. En in de antwoorden op de vragen doet de school (en de minister) alsof alles keurig netjes is verlopen. Ze laten de directeur aan het woord en mij niet. Bah.

Jan Halkes, 1 november 2012, 10:58

Mooi. We weten dus nu dat de directeur de zaak heeft willen afdekken met een halve waarheid of een hele leugen. De journalistieke vraag is nu: waarom? Het kan zijn om een blunder toe te dekken, maar is het dan een juridische blunder of ‘alleen maar’ een pr-blunder? Het kan ook zijn dat bijvoorbeeld financiele belangen een rol spelen. Welke journalist gaat dat uitzoeken? Via haar crowdfunding project wil Nieuwsbank dat graag financieren. Zie http://www.nieuwsbank.nl/cf/

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.