Waar is kritische journalist gebleven?

Ik kan mij voorstellen dat als een fietser op de hoek van de straat zijn enkel verzwikt dit geen nieuwswaarde heeft voor een blad als Privé. Maar kennelijk vinden de lezers de uitspraken van Geert Wilders wel nieuwswaarde, gezien ook het aantal Nederlanders dat op zijn partij gestemd heeft. Om dan maar meteen van ‘onzin’ en van geen ‘kritische journalisten’ te spreken vind ik nogal te kort door de bocht.

Laat iedere journalist zijn politieke voorkeur bekend maken, zoals in de VS gebruikelijk is. Dan kunnen wij zelf beoordelen welk nieuws verzwegen wordt en waarom. In het proefschrift van Mark Deuze uit 2002 las ik dat journalisten bijna zonder uitzondering links (32 procent) of links van het midden (47 procent) stemmen. De middenpartijen krijgen steun van slechts 20 procent van de journalisten. Hoeveel procent stemde rechts volgens dit onderzoek? 1 procent.
Deze cijfers (ik denk niet dat dit in tien jaar tijd veel is veranderd) verklaren waarom er zo weinig reële verslaggeving is over bijvoorbeeld de gevolgen van het gevoerde immigratiebeleid of de gevolgen van de te hoge staatsschuld.

1. Kan @Bernadette de Wit het goede voorbeeld geven en haar landelijke, provinciale en locale politieke stemgedrag van de afgelopen tien jaar even met het VillaMedia lezerspubliek delen, want dan wordt ons - volgens haar kennelijke redeneertrant tenminste - wellicht in no-time duidelijk, wat haar achterliggende politieke motief is, om deze stellingen over “DE” NL journalisten hier te deponeren.

2. Kan @Bernadette de Wit haar stelling, “ik denk niet dat dit [meeste journalisten stemmen links of centrum-links] in tien jaar tijd veel is veranderd” misschien nog even deugdelijk wetenschappelijk substantiëren, want de categorie “ik denk” argumentatie grenst nu eenmaal gevaarlijk dicht aan de categorie “ik wensdenk” argumentatie.

3. Kan @Bernadette de Wit het VillaMedia publiek tevens even uitleggen, waarom een journalist, die {volgens haar criteria) niet rechts stemt in de landelijke, provinciale en/of locale politiek, niet heel goed in staat zou zijn, om in haar of zijn hoedanigheid van journalistieke vakman/vakvrouw, op objectieve, proportionele en evenwichtige wijze, een als rechts te bestempelen onderwerp over het journalistieke voetlicht te brengen.

4. Kan @Bernadette de Wit ons tevens even onthullen of naar haar politieke oordeel, a. ook de NL rechterlijke macht in overgrote meerderheid stemt op D’66 en b. DAAROM “grossiert in D’66 vonnissen”.

5. Kan @Bernadette de Wit - die hier out of the blue suggereert, dat een decennium van majeure politieke turbulentie en fel gevoerde politieke richtingenstrijd, niet van substantiële invloed zou hebben kunnen zijn geweest, op de mogelijke tussentijdse bijstelling van de politieke voorkeur cq het dito stemgedrag van journalisten (zonder dat dit overigens per se een meetbaar effect zou hoeven hebben op het gemiddelde journalistieke product”) - tevens op wetenschappelijk verantwoorde wijze bewijzen, of

a.  “er zo weinig reële verslaggeving” is geweest “over bijvoorbeeld de gevolgen van het gevoerde immigratiebeleid of de gevolgen van de te hoge staatsschuld” en indien dat al zo zou zijn, of

b.  een aantoonbaar wetenschappelijk verband bestaat tussen de gesuggereerde wijze van verslaggeving en het gevoerde politiek bestuurlijke beleid inzake “immigratie” en/of “de te hoge staatsschuld” en “de gevolgen” daarvan (waarop precies en over welke specifieke periodes van verslaggeving en parallelle beleidsvorming spreken wij in dit verband eigenlijk?)

Gevalletje ‘klok en klepel’. Laat ik voorop stellen dat ik het er helemaal mee eens ben dat het aan een journalist is om te bepalen wat nieuws is. De constatering en onderbouwing van Leget is echter onjuist.

Enerzijds legt Leget het probleem bij de journalist (ze zijn onvoldoende kritisch), anderzijds constateert hij dat het toch niet meer de journalist is die het nieuws bepaalt.

Aan het daadwerkelijke probleem gaat Leget voorbij. Nieuws is handel, zoals ik onder andere op de Nieuwe Reporter schreef: “Media realiseren zich meer en meer dat nieuws een commercieel product is. Wie zijn nieuws niet weet te verkopen, moet bezuinigen.”

Kortom: de journalistiek wíl bepaalde berichten helemaal niet weggooien. En een kritische houding leidt niet tot meer lezers en advertentie-inkomsten, zoals Leget suggereert. Het moge duidelijk zijn dat serieuze media het zwaarder hebben dan infotainmentmedia.

Wat dat betreft sluit ik mij aan bij P. Pijlstra: “Klim eens uit je ivoren toren en maak eens kennis met je lezers.”

Ik citeer uit Leget’s opiniestuk: ‘Het zou mooi zijn als de journalistiek weer zelf bepaalt wat nieuws is…’

Duidelijk is dat René Leget weinig tot niets over zijn eigen vak heeft gelezen. In elk geval geen kritische beschouwingen zoals die met de regelmaat van de klok al meer dan een eeuw in de angelsaksische wereld verschijnen.

René, als journalisten zouden bepalen wat ‘nieuws’ is dan zouden ze ontslagen worden. Westerse journalisten behorend tot de ‘vrij pers’ dienen de belangen van de macht of worden gemarginaliseerd.

Even als voorproefje:

Voor ons journalisten was het natuurlijk niet nieuw dat Wouter Bos ons niet altijd de waarheid vertelde. Wel is het nieuw dat ik op dit moment even niet meer weet of ik wel even hard als vroeger mijn best moet doen om hem die waarheid te laten vertellen. Of er inderdaad niet even een hoger belang is dan ‘de waarheid, niets dan de waarheid.’ Chris Kijne. Opiniemaker Hilversumse Omroepen.

‘Het kan in ons eigen belang zijn dat we stevig worden voorgelogen,’
Bert Wagendorp, opiniemaker Volkskrant.

http://stanvanhoucke.blogspot.com/2012/05/chris-kijne-van-de-vpro-45.html

Uitspraken van de voormalige hoofdredacteur van Trouw, en huidige hoofdredacteur van Vrij Nederland Frits van Exter. Tegenover Extra, een tijdschrift dat de commerciele massamedia kritisch volgde, verklaarde Van Exter onder de kop:

‘De conditionering van de kudde’

het volgende:

‘Lezers horen wantrouwend te zijn tegenover de media ... De aandacht van de media [wordt] natuurlijk voor een belangrijk deel gestuurd … door de politieke machten … Dat geldt voor de nationale politiek, maar natuurlijk ook voor de internationale politiek … Het heeft voor een deel te maken met de vluchtigheid van het medium. Deels ook volgen de media elkaar, sommige zijn dominanter, en andere lijden aan kuddegedrag … Als je volgend bent, dan betekent dat als een autoriteit, of iemand die gekozen is om een bepaald gezag uit te oefenen, zegt “ik vind dit een belangrijk onderwerp, daar gaan we nou es wat aan doen,” dat je dat ook bekijkt. De dingen waar hij (sic) het niet over heeft, die volg je dus minder… het werkt voor een deel reflexmatig. Reflexen zijn het, je bent daar geconditioneerd in.’

Dat wat betreft de polder en het poldermodel. René Leget, nu het grote mensen werk: lees allereerst dit:  http://stanvanhoucke.blogspot.com/search?q=walter+lippmann

in mijn proefschrift staat toch echt helemaal nergens dat “journalisten bijna zonder uitzondering links (32 procent) of links van het midden (47 procent) stemmen.” wat er wel staat, is dat journalisten zich meestal links of links van het midden zien, en dat dit zelfbeeld eerder met de beroepsideologie van de journalistiek te maken heeft (zoals graag willen opkomen voor mensen aan de onderkant van de samenleving, liefst kritisch willen zijn ten opzichte van autoriteiten, etc) dan met partijpolitiek stemgedrag.

in mijn daaropvolgende boek, “Wat is Journalistiek?” (2004) werk ik dit verder uit en stel vast, dat de relatie tussen links zelfbeeld en nieuwsinhoud eerder omgekeerd is, dwz: journalisten censureren/corrigeren zichzelf en daardoor krijgt het ‘rechtse’ geluid in de samenleving in feite onevenredig veel ruimte in de pers.

maar ja, wat weet ik nou.

Eind- en hoofdredacteuren zullen het kritische vermogen… moeten herstellen… De laatste jaren is er te veel aandacht besteed aan de vormgeving, de layout.
</eindecitaat>
Op zijn zachtst gezegd opmerkelijk dat deze vraag altijd maar bij de redactie terechtkomt terwijl die wel wil maar niet bij machte is.

Wie is nou degene die meteen bij aantreden een nieuw logo op het blad wil, alle mankracht inzet op de colofontekst en tegen de redacteurs vertelt dat zij 2 minuten per artikel tijd krijgen?
Het begint met een U en rijmt op Buitkever.

Nog een keer een poging wagen om een serieuze discussie over de journalistiek te beginnen: walter lippmann, presidentieel adviseur en één van meest invloedrijke Amerikaanse journalisten van de twintigste eeuw stelde al in de jaren twintig van de vorige eeuw dat:

‘public opinions must be organized for the press if they are to be sound, not by the press… Without some form of censorschip, propaganda in the strict sense of the word is impossible. In order to conduct propaganda there must be some barrier between the public and the event. Access to the real environment must be limited, before anyone can create a pseudo-environment that he thinks is wise or desirable.’

Immers,

‘How small our proportion of direct observations is when compared to those observation that are conveyed to us through the media.’

Om nu te voorkomen dat de massa, in de woorden van Lippmann, ‘a bewildered herd’ op hol slaat, moeten de beelden die de massa krijgt toegediend streng geselecteerd worden, zodat de juiste opvattingen ontstaan ‘for the real environment is altogether too big, too complex, and too fleeting for direct acquaintance.’ De massamens ‘is not equipped to deal with so much subtlelety, so much variety, so many permutations and combinations. And although we have to act in that environment, we have to reconstruct it on a simpler model before we can manage with it.’

Walter Lippmann? Ja, Walter Lippmann, zeker niet de eerste de beste. mijn collega’s zouden zijn standaardwerk eens moeten lezen ‘Public Opinion. An Important Work on The Theory of Public Opinion in Relation to Traditional Democratic Theory.’ Ze kunnen het bij Amazon kopen.

Lippmann’s visie geeft een goede verklaring waarom de huidige Vrij-Nederland hoofdredacteur zonder enige schroom kan verklaren dat: ‘De aandacht van de media [wordt] natuurlijk voor een belangrijk deel gestuurd … door de politieke machten … Dat geldt voor de nationale politiek, maar natuurlijk ook voor de internationale politiek.’

Journalisten zijn niet in staat te bepalen waarover ze zouden moeten berichten. Ze bezitten per definitie geen ‘kritisch vermogen.’ Begin in godsnaam eens een serieuze discussie.

tot zover de discussie over het fenomeen journalistiek. een denderende stilte in de polder. snurk rustig door.