VU: klacht wegens uitspraken hoogleraar in Zembla-granulietdocumentaire ongegrond

Het College van Bestuur van de VU neemt deze conclusie over.

VU schrijft dat van schending van integriteit geen sprak is “omdat Van Eijbergen optrad als inhoudelijk deskundige en zelf geen wetenschappelijk onderzoek heeft verricht. Aangezien er volgens de commissie geen sprake is van ‘wetenschapsbeoefening’ is de klacht van Bontrup daarom ongegrond.”

Granuliet is een restproduct dat vrijkomt bij bewerking van stenen voor asfaltproductie. Volgens milieudeskundigen zou na dumping de giftige stof acrylamide kunnen vrijkomen, maar producent Bontrup noemt die gevaren overdreven. Rijkswaterstaat had een vergunning verleend voor de stort, ondanks bezwaren van lagere ambtenaren.

De zaak leidde al tot klachten tegen Zembla bij de Raad voor de Journalistiek, die het bedrijf deels volgde over de gehanteerde methodiek. BNNVARA besloot daarop eind vorig jaar de Raad niet langer te erkennen. Bontrup stapte afgelopen april naar de rechter vanwege ‘onwaarheden’ die Zembla zou hebben verspreid over de gevaren van de granulietstort in de Gelderse natuurplas.

Van Eijbergen noemt de uitspraak belangrijk, ook voor collega-wetenschappers: “We kunnen onderzoeksjournalisten van kwaliteitsprogramma’s als Zembla blijven ondersteunen bij het duiden van hun onderzoeksresultaten. Onderzoeksjournalistiek is iets anders dan het doen van wetenschappelijk onderzoek, dus de criteria voor wetenschappelijk onderzoek kunnen hier niet op worden toegepast.”

De hoogleraar zegt in het granulietdossier zorgvuldig en integer aan duiding te hebben gedaan. Van Eijbergen stelt dat Bontrup hem intimiderend heeft benaderd, onder meer door te zinspelen op een juridisch dossier dat het bedrijf over de hoogleraar zou hebben aangelegd.

Bontrup zegt dat het de hoogleraar alleen heeft aangesproken op verkeerde en schadelijke conclusies die hij in het programma zou trekken. Het bedrijf zou de hoogleraar van tientallen onderzoeken hebben voorzien, waarvan hij “geen kennis wilde nemen”. Het gevoel van intimidatie is volgens Bontrups advocaat “in de beleving van de heer Van Eijbergen”.

Hans Stupers, een pr-consultant van Bontrup, zou de hoogleraar hebben benaderd over het bestaan van een juridisch dossier uit ergernis over het “willens en wetens niet integer omgaan met beschikbare kennis”. Van Eijbergen zegt dat alle aangedragen onderzoeken in opdracht van Bontrup werden uitgevoerd en daarmee niet onafhankelijk zijn.

Hij noemt de klacht bij zijn werkgever ook passen “in het patroon van intimidatie jegens allen die zich kritisch durven uit te laten in het granulietdossier.” Eerder ondernam Bontrup stappen tegen een milieu-expert die aan een eerdere Zembla-documentaire rond granuliet meewerkte. Meer bij Zembla