— vrijdag 15 februari 2013, 10:43 | 4 reacties, praat mee

Tolpoort moet krant redden

© TRIK

Gratis nieuws op internet doet kranten in Amerika omvallen. Zo’n vaart zal het hier niet lopen, betogen nationale, regionale en lokale krantenmakers. De redding? Op maat gesneden nieuws achter tolpoorten. Laatste wijziging: 14 februari 2014, 16:36

Een voorproefje van digital first in de praktijk liet De Telegraaf onlangs zien. De epo-bekentenis van Lance Armstrong midden in de nacht kwam te laat voor de papieren krant. Die lag al op de drukpers. Lezers van de digitale krant, dezelfde ochtend, konden het grote nieuws wél lezen bij de koffie. De redactie had de voorpagina van de online krant ververst. Zo zal het voortaan vaker gebeuren, vertelt adjunct-hoofdredacteur Jan-Kees Emmer.

Binnen afzienbare tijd zal het niet meer dan normaal zijn dat kranten al hun verhalen me-teen online zetten en op apps voor de smart­phone en iPad. De journalisten in Amsterdam zijn voorbereid op de toekomst, zegt Emmer. ‘Onze mensen dienen oog te hebben voor de verschillende platformen: print, online en video. Hoe succesvoller de betaalmuur, hoe meer we met verschillende deadlines kunnen werken en kopij kunnen verrijken met meer beeld, video en/of audio.’

Gratis in krantenland wordt een beetje gratis. Emmer: ‘De portal van De Telegraaf zal voor iedereen toegankelijk blijven. Met daarop het snelle, generieke nieuws dat elders ook te lezen is. Waar de grens ligt? Ook wij zijn bezig met een zoektocht.’ Door het verlagen van het BTW-tarief naar van 21 naar 6 procent zou de verkoop van digitale abonnementen fors kunnen stijgen. ‘Voor de papieren krant geldt een tarief van 6 procent. Waarom zou dat voor online abonnementen anders moeten zijn?’

De tolpoort is een wereldwijde trend. Na Amerika volgt Europa, en dus ook Nederland. Hoofdredacteur Peter Vandermeersch (NRC Handelsblad) schat dat in Nederland 200.000 tot 300.000 mensen dagelijks anderhalve euro willen betalen voor online nieuws, verklaarde hij onlangs in een interview met BNR Nieuwsradio.

Kort daarna legde Vandermeersch bij De Wereld Draait Door uit dat dagbladen niet ontkomen aan het oprichten van betaalmuren. Hij refereerde aan ‘Black & White and Dead All Over’, een inktzwarte Amerikaanse documentaire over de teloorgang van de krantenindus­trie in Amerika, waar de afgelopen vijf jaar 268 kranten failliet zijn gegaan. 

De ellende hebben de uitgevers over zichzelf afgeroepen, vertellen de Amerikaanse journalisten. Rond de millenniumwisseling begon het gratis weggeven van nieuws op internet. De opbrengsten uit advertenties bleven ver achter. Veel Amerikaanse kranten zal het niet lukken om het tij te keren, voorspellen de makers van de documentaire. Consumenten willen niet meer betalen voor nieuws, zo gewend zijn ze geraakt aan gratis.

Vandermeersch is minder pessimistisch. ‘De inkomsten in de VS bestaan voor 80 procent uit advertenties en 20 procent uit de verkoop van kranten. In Nederland is dat precies andersom.’

De NRC houdt de betaalde oplage op peil door een toename van de digitale abonnementen. Dat zijn er inmiddels ruim 18.000. ‘Vanaf september of oktober gaan we ook artikelen per stuk verkopen. Cruciaal zal zijn dat we unieke content aanbieden’, aldus de Vlaamse hoofdredacteur.

In België verdwijnen alle nieuwssites dit jaar achter een centrale betaalmuur, genaamd Media ID. De grote Nederlandse kranten ontwikkelden hetzelfde idee, maar de uitvoering laat op zich wachten, zegt Laurens Verhagen, de hoofdredacteur van Volkskrant.nl en Demorgen.be.

De Volkskrant richt haar pijlen eerst op wat Verhagen noemt het ‘plus-verhaal’. Nu kunnen abonnees de krant als pdf lezen op de computer, de smartphone en de iPad. In de nieuwe opzet wordt de traditionele opmaak losgelaten en kunnen artikelen gedeeld worden via sociale media als Twitter en Facebook.

Verhagen: ‘We gaan de krant aantrekkelijker en gebruiksvriendelijker maken in een nieuwe omgeving. Met nieuwe abonnementsvormen hopen we jongeren te bereiken. Ik geloof dat zij willen betalen voor een goede recensie of een briljante analyse. Op de krantenredactie werken 150 mensen. Het zou gek zijn als zij niet dagelijks toegevoegde waarden zouden bieden bovenop het gratis nieuws.’ Ook gaat de Volkskrant meer apps ontwikkelen. Als opties noemt Verhagen het bundelen van recensies en de artikelen van de columnisten.
Daarnaast blijft de gratis website bestaan. ‘Ik geloof er niet in dat mensen nog snel gaan betalen voor nieuws. Die beweging kan je niet meer terugdraaien, ook omdat we in Nederland te maken hebben met bijvoorbeeld
NOS.nl. Kranten moeten daarin meegaan, anders komen ze alleen te staan en prijzen ze zichzelf uit de markt.’

Jan-Kees Emmer van De Telegraaf predikt ook de digitale weg. Hij heeft wel problemen met de concurrentie van de NOS, die met belastinggeld gratis nieuws brengt op internet. ‘Dat maakt het voor ons moeilijk om onderscheidend te zijn en daar geld voor te vragen. Er is geen enkele reden voor een publiek nieuwskanaal op internet. De markt zorgt al voor een pluriform nieuwsaanbod. Er zijn geen toe­tredingsbarrières, zoals die er in de ether nog wel zijn.’

Marcel Gelauff, hoofdredacteur NOS Nieuws, kan niks met de kritiek van Emmer. ‘De politiek – en dan praat ik over de politiek in grote delen van Europa – heeft gekozen voor een brede publieke omroep. Het is onze taak om de samenleving breed van nieuws te voorzien. De staatssecretaris heeft dat onlangs nog herhaald.’


Bij de NOS zitten ze dan ook niet stil. Digital first is inmiddels gesneden koek in Hilversum. De volgende stap zal zijn een vernieuwde website, met geïntegreerd de visie video first kondigt Gelauff aan.
‘We breken met het huidige beleid om reportages eerst op televisie uit te zenden en daarna pas op internet. Beelden komen voortaan meteen online. Op die manier heeft digital first zich ook ontwikkeld. In 2005 was internet bij de NOS nog een afgeleide van radio en televisie. Tegenwoordig gaat het nieuws meteen online. Deadlines bestaan niet meer.’

Bij de kranten loopt wat digital first betreft, het Financieele Dagblad (FD) voorop. Directeur Jacques Kuyf verklaarde onlangs bij BNR Nieuwsradio dat de papieren krant over drie jaar is verdwenen, met uitzondering van de zaterdagkrant. Die blijft nog even op papier voortbestaan.

Vincent Andriessen, chef digitaal bij het FD: ‘Een kwart van de oplage bestaat inmiddels uit digitale abonnementen. Dat is in een jaar tijd verdubbeld. Digitaal groeit harder dan de afname van print. De helft van onze doelgroep beschikt over een tablet. Waarom zou ik nog een papieren krant willen hebben?´, redeneren zij.

Als eerste krant in Nederland zette het FD anderhalf jaar geleden een online betaalmuur op. Met als simpele reden: kwaliteitsjournalistiek kost geld. De startpagina op internet kan iedereen bekijken. Maar dat geldt niet voor de artikelen. Die zijn alleen te lezen door abonnees.

‘Het was afwachten hoe het lezerspubliek zou reageren’, vertelt Andriessen. ‘We raakten een kwart van de bezoekers kwijt en werden dus minder interessant voor adverteerders. Dat woog echter op tegen de extra inkomsten uit betaalde online abonnementen.’

De volgende stap is het verder ‘vermarkten’ van exclusief nieuws. Andriessen noemt als voorbeeld een betaalde app met de meest interessante artikelen van de week, eventueel gebundeld met audio van zusterbedrijf BNR.

‘Een andere optie is nieuws aanbieden aan doelgroepen. Zorgaanbieders hebben wellicht interesse voor al onze artikelen over de zorg. Dit concept zou je kunnen toepassen op verschillende terreinen.’

In de regio gooit het Brabants Dagblad het roer om. Drie regioclusters – de kantoren in Uden, Waalwijk en Zaltbommel gaan dicht – gaan alle abonnees van regionieuws voorzien. De reorganisatie gaat gepaard met een re­shuffling. Vijftig journalisten hebben een nieuwe werkplek gekregen.

Hoofdredacteur Ton Rooms: ‘We kunnen de krant nog wel tien jaar op de huidige manier maken, en dan de deur achter ons sluiten. We zijn ervan overtuigd dat digitaal de weg is om de rol als waakhond van de samenleving te kunnen blijven spelen in de toekomst.’
Daar hoort ook een nieuwe werkwijze bij. Een nieuwsploeg trekt er dagelijks op uit voor het nieuws dat meteen online komt. Een tweede groep journalisten levert verdieping en de bureauredactie ververst de website en zorgt voor de samenstelling van de krant de volgende dag. Extracten van berichten komen gratis online. Daarmee wil de krant nieuwe abonnees lokken. ‘Gratis kopij nadert het einde, en daar gaan wij aan meedoen.’

Over de inrichting van de betaalmuur wordt verder nagedacht. Te denken valt aan het betalen per artikel. Andere producten zullen volgen, en die hoeven niet per se digitaal te zijn. Zoals het magazine dat de abonnees sinds een tijdje bij hun krant krijgen.’

Ook lokaal vaart een digitale koers. Uitgever Boom kiest zelfs voor betaald digitaal. Vier nieuwsbladen – Steenwijker Courant, de Meppeler Courant, de Nieuwe Ooststellingwerver en de Stellingwerf – zitten voortaan achter een betaalmuur. Na tien dagen proeflezen moet de lezer betalen. De 28.000 abonnees van de vier papieren weekkranten krijgen gratis toegang tot de websites.

Hoofdredacteur Hans van Velzen: ‘De lasten lagen eenzijdig op de schouders van onze abonnees. Terwijl een grote groep gratis online meelas. Dat vonden we niet rechtvaardig, vandaar.’

De uitgever hoopt abonnees binnen te halen met een eenvoudig verdienmodel. Banners werken niet, zegt de hoofdredacteur. ‘Abonnees kunnen online kortingen verdienen op producten van adverteerders. Op die manier verdienen ze hun abonnementsgeld terug.’

Nieuwe media gaan digitaal
De Nieuwe Pers (DNP): Lezers kunnen zich voor 1,79 euro per maand abonneren op kanalen van gespecialiseerde journalisten, zoals Arnold Karskens (oorlog), Jan-Hein Strop (geld) en Wierd Duk (Duitsland). Een totaal­abonnement kost € 4,99 per maand. Initiatief-nemer:
Jan-Jaap-Heij.
Bij The Post Online – voorheen De Jaap en CampusTV van respectievelijk Bert Brussen en Mark Koster – leveren bloggers nieuws en opinies aan en adverteerders zorgen voor inkomsten. The Post gaat tevens content maken voor media en bedrijven.
Zestig euro per jaar gaat een abonnement kosten op het media­project van Rob Wijnberg (ex-hoofdredacteur NRC Next). Lancering: komende zomer. Inschrijven, minimaal 15.000 abonnees zijn nodig, kan vanaf eind deze maand.

Tip de redactie

Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

4 reacties

Hans Beerekamp, 15 februari 2013, 16:29

Op pijl houden?

Dolf Rogmans, 18 februari 2013, 08:11

@ Hans: aangepast.

ad moerman, 23 februari 2013, 15:16

heb artikel natuurlijk niet gelezen. vanwege de gebruikersonvriendelijkheid van deze nvj tolpoort. mag hopen voor de uitgevers dat ze met wat simpelers en goedkopers komen. met een muisklik afrekenen en lezen.  99 cnt lijkt me ook wat aan de hoge kant voor het lezen van een artikeltje.

Jan van den Broek, 26 februari 2013, 16:19

Geen idee wat er in dit artikel staat, maar vind het die 99 ct niet waard, waarmee - enigszins generaliserend - meteen de ongelijkheid van deze stelling is aangetoond…

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, coördinator magazine

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.