Tijd voor een noordelijk mediafonds

Vergeleken met de Randstad is de infrastructuur van de media in Drenthe, Friesland en Groningen ronduit fragiel.

Bij een grote uitgever als de NDC Mediagroep, maar ook bij een kleinere als Boom Pers is afgelopen tien jaar meer dan de helft van de vaste journalistieke banen verloren gegaan. De oorzaken zijn bekend: hoge vaste lasten, veranderend leesgedrag en aanhoudende recessie.

Niet alleen dag- en weekbladen hebben het moeilijk. Ook tijdschriften verkeren in zwaar weer. Als ze zich onafhankelijk van de commercie opstellen, is er geen geld om tarieven te betalen die passen bij professionele journalistiek. Het merendeel van de freelancers wordt structureel onderbetaald.

Tegelijkertijd zoeken regionale omroepen gedwongen door bezuinigingen samenwerking. In theorie moet het leiden tot meer efficiëntie. In de praktijk dreigt een grotere afstand tot waar het allemaal om begonnen is: structurele berichtgeving uit en over de regio, voor een publiek dat anders niet wordt bediend.

De verschraling raakt het platteland. De tijd dat alle commissie- en gemeenteraadsvergaderingen door meerdere journalisten werden verslagen, ligt achter ons. Wat in toenemende mate op ‘intergemeentelijk niveau’ wordt geregeld, gebeurt achter gesloten deuren. Regionale radio- en televisiereportages die voorbij gaan aan de waan van de dag zijn schaars.

Juist onder moeizame omstandigheden is het van belang dat in regionale journalistiek wordt geïnvesteerd. Die mogelijkheid doet zich voor.

In 2017 wordt vanwege bezuinigingen het landelijke Mediafonds opgeheven; de taken worden door de publieke omroep overgenomen. De NPO heeft bij monde van bestuurslid Shula Rijxman toegezegd ( ‘een keiharde garantie’) te blijven investeren in hoogwaardige, artistieke en culturele media-uitingen – maar voor minder geld, 14 miljoen in plaats van de huidige 17 miljoen euro.

Uit de begroting van het huidige Mediafonds lezen we dat ongeveer anderhalf miljoen euro is gereserveerd voor regionale doeleinden. Om er voor te zorgen dat deze doelen ook in de toekomst worden gehaald, zou het regionale budget in het vervolg geoormerkt moeten worden.
Tijd voor een noordelijk mediafonds.

Op die manier komt geld terecht waar het hard nodig is: op plekken buiten de Randstad.  Op die manier kunnen bijvoorbeeld filmers, schrijvers en radiomakers in het Noorden in staat worden gesteld om extra tijd en aandacht te besteden die onderwerpen in de regio verdienen.

In Friesland is de afgelopen jaren met steun van het provinciebestuur ervaring opgedaan met een vergelijkbaar fonds. Eind 2015 loopt deze stimuleringsmaatregel, jaarlijks 100.00 euro, ten einde. Een goed moment om een provinciale regeling uit te bouwen naar een fonds voor het noordelijk landsdeel, gefinancierd door omroepen, provincie- en gemeentebesturen én andere partijen.

Dit noordelijk mediafonds verdient een brede opzet. Na beoordelingen zouden niet alleen ideeën voor radio- of televisieprogramma’s voor steun in aanmerking moeten komen, maar ook documentaires, reportages voor tijdschriften en (lokale) kranten, journalistieke internetprojecten en initiatieven waarbij media samenwerken.

De journalistiek in Noord-Nederland heeft een januskop. Wie ziet wat er gemaakt wordt – voor radio, televisie, dag- en weekbladen, documentaires, internet en tijdschriften – kan concluderen dat het goed gaat. De impact van de media in drie provincies is groot, de kwaliteit deugt, er wordt vernieuwd, er worden prijzen gewonnen.

Maar het gezicht aan de achterzijde van de kop kijkt zorgelijk. Want de prijs die in Drenthe, Friesland en Groningen voor kwaliteit wordt betaald is steeds moeilijker op te brengen. Terwijl niemand zal betwisten dat de functie, de noodzaak en het belang van goede journalistiek in deze omgeving anders is dan elders.