De Pegel Hoe creëer je ruimte voor verhalen die je écht belangrijk vindt? Om daarachter te komen, spreken freelancers Sjoerd Arends en Erwin van ’t Hof met vakgenoten. Dit keer met Thijs Heslenfeld die ruim tien jaar geleden besloot het roer volledig om te gooien en reisfotograaf werd. Zijn motto: ‘Je krijgt als ondernemer dingen voor elkaar als je je goed in de ander kunt verplaatsen.’

Luister vooral ook naar de podcast (verhaal gaat door onder de afbeelding)

We bezoeken nogal wat locaties voor De Pegelpodcast, maar een kasteel uit de zeventiende eeuw is een primeur. ‘Ik heb altijd al in een kasteel willen ­wonen. Dit pand in Putten is van Natuurmonumenten en opgedeeld in vijf appartementen.’ De woonkamer van Thijs ademt reizen. We nemen plaats aan tafel. Naast een baviaanschedel ligt een neushoorndrol. ‘Ik hou van dingen meenemen. Die drol is van een zwarte neushoorn, dat vind ik een fantastisch mooi ding. Hij ruikt ook lekker. Heb je er al aan geroken?’

Thijs werkte lang geleden in loondienst bij de Gooi- en Eemlander. Hij stopte en begon voor zichzelf. Tien jaar lang verdiende hij de kost als zelfstandig tekstschrijver en journalist. Hij was altijd al gek van reizen. Rond de eeuwwisseling begon hij over zijn omzwervingen te schrijven. Vijf jaar daarna kwam er opnieuw een omslag. ‘Ik besloot: voortaan ben ik reisfotograaf en geen journalist meer.’ Zijn foto’s kwamen onder meer in National Geographic en hij gaf zijn werk zelf uit. De teller staat inmiddels op zes fotoboeken. Thijs richtte zijn lens op alle uithoeken van de wereld. 

Wat greep je zo aan in de reisfotografie?
‘Ik vond het veel leuker dan schrijven. Ik kan mezelf op die manier makkelijker uitdrukken. Toen ik als verslaggever reisde, zag ik aan de fotografen die meereisden dat die veel dichter op de werkelijkheid zaten, dichterbij mensen kwamen. Ik merkte dat fotografie een meer bevredigende manier was om iets met mijn reizen te doen. Om te laten zien wat ik tegenkwam en eigenlijk vooral wie ik tegenkwam.’

Het klinkt heel mooi natuurlijk, over de hele wereld reizen, zonder plan, iemand laten zien zoals die is. Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?
‘Eigenlijk is het heel simpel. Je krijgt als ondernemer dingen voor elkaar als je je goed in de andere partijen kunt verplaatsen. Het heeft geen zin als je alleen maar gaat bedenken wat je zelf wilt. Het werkt als je van tevoren bedenkt hoe iemand anders een rol kan spelen. Wat heeft een vliegtuigmaatschappij eraan om mij een ticket cadeau te doen? Wat heeft een omroep eraan? Zo denk ik altijd als ik een reis wil maken.’

Hoe is je eerste fotoboek tot stand gekomen?
‘Dat ging over een zeilreis naar Antarctica, op de Nederlandse driemaster de Bark Europa. Dat zijn hele dure reizen. Ik ben naar de rederij toegestapt en stelde voor: “als jullie mij meenemen, gratis, dan kan ik een paar publicaties regelen”. Ik had al wat concrete dingen geregeld. Twee pagina’s in De Telegraaf, acht pagina’s in een glossy. Heel aantrekkelijk voor de rederij, want we weten allemaal wat advertenties kosten.’

Dus zo heb je je eerste fotoreis gemaakt.
‘Nou ja, ik heb dit jarenlang zo gedaan. Ik heb meer dan honderd landen bereisd, ben uiteindelijk drie keer met dat schip naar Antarctica meegegaan. Op allerlei verschillende manieren en met allerlei verschillende deals. Dingen lukten vaak omdat ik me verplaats in wat de ander nodig heeft en dat probeerde ik te koppelen aan wat ik zelf graag wilde.’

Laten we Antarctica als voorbeeld nemen. Je hebt toen gepubliceerd in De Telegraaf, was dat je hoofddoel?
‘Nee, mijn hoofddoel is om een mooie reis te maken.’

Het is niet de fotografie?
‘Nee, niet per se, geloof ik. Ik ben uiteindelijk steeds meer werk gaan doen dat ik leuk vind. Ik vind reizen fantastisch, dat vind ik nog steeds trouwens. Ik denk dat dat het belangrijkste doel is.’

Ons gesprek richt zich op zijn fotoboeken. Thijs herhaalt dat hij zichzelf geen journalist meer noemt. Sterker nog: hij ziet zichzelf ook niet per se meer als fotograaf. Hij organiseert nu ook reizen. Hij verblijft drie maanden per jaar in Namibië. Daar neemt hij westerlingen mee de wildernis in, om ze te laten ervaren hoe confronterend het is om echt dicht bij de natuur te staan. Ook is er eens per jaar een reis naar Marrakesh, daar geeft hij fotografie­workshops. Het past in zijn filosofie dat hokjesdenken nergens voor nodig is. Je bent niet óf fotograaf óf journalist of wat dan ook. ‘Ik doe op dit moment alleen nog dingen die ik leuk vind.’

In een eerder interview vertelde je dat je een uitgever voor je boek zocht maar dat werken met een uitgever ingewikkeld werd.
‘Het was niet ingewikkeld; het was niet helemaal fair. Ik had een deal gemaakt met de rederij. Als jullie me meenemen, dan maak ik van de foto’s van alle reizen een boek en moeten jullie er 500 van me afnemen. Als je bij een uitgeverij zegt: ik wil een boek maken en heb er ook al 500 verkocht, dan wordt het een stuk makkelijker. Er kwam een contract op tafel van een gerenommeerde uitgeverij. Op de avond voordat ik zou tekenen, ging ik er nog eens goed doorheen. En ja, toen zag ik dat het eigenlijk een heel onaantrekkelijke deal was. Als het heel goed zou verkopen, dan zou ik er een paar duizend euro aan verdienen. Die avond besloot ik: ik ga het zelf uitgeven.’

Is dat lastig?
‘Ja, en super spannend. Het zou zeker 30.000 euro gaan kosten en dat had ik niet. Ik was ervan overtuigd dat het wel goed ging komen, maar wist nog niet hoe.’

Dat lijk me heel spannend. Hoe ga je die duizenden euro’s terugverdienen?
‘Mijn fotoboek over Antarctica heet “Cold”. Dat heb ik bijvoorbeeld verkocht aan Colt Telecom. Die hadden een jubileum. We hebben het wel over een andere tijd hè, er was nog veel geld. Het was 2007. Het was een soort flauwe woordspeling. Heel sterk is het eigenlijk niet. Maar zo doe ik dat. Ik ben voortdurend op zoek naar partijen die grotere aantallen willen afnemen. Ik merk dat mensen erg geneigd zijn te focussen op de eentjes, op de boekhandel, daar een boekje, daar twee, dat schiet allemaal niet op. Als je het puur economisch bekijkt, werkt het veel beter als je er 500 of 1000 van tevoren verkoopt. Ook al geef je een hele dikke korting. Want dan komt er in één keer een klap geld binnen. Ik heb uiteindelijk 10.000 exemplaren van “Cold” verkocht, in drie drukken.’

Om nog een flauwe woordspeling te maken, zijn dat dan koude belletjes?
‘Ja. Voorwaarde is wel dat je echt de telefoon moet durven pakken en de hele wereld moet durven bellen. Als je dat moeilijk vindt, dan is het echt heel belangrijk dat je daar wat aan doet. Anders kan je nooit dit soort projecten van de grond krijgen.’

Hoe werkt dat? Ga je googelen wat erbij kan passen?
‘Ja. Ik heb “Cold” ook nog verkocht aan een bedrijf dat hele grote koelinstallaties maakt. Als je de mazzel hebt is er een jubileum. Of er ligt een zak geld ergens in de hoek. Ga bellen. Daar ben ik dagen, weken mee bezig. Non-stop. Maar dat vind ik ook leuk om te doen. En ik vang natuurlijk heel vaak nee, maar hoe erg is dat?’

Met de grote sprong die jij hebt gemaakt, kan ik me voorstellen dat je ook een bepaald risico moet accepteren. Want je kiest voor grote onzekerheid.
‘Nou, het zijn natuurlijk meerdere sprongen geweest. Van loondienst naar zelfstandig bijvoorbeeld. Ik werk al dertig jaar voor mezelf. Ik heb altijd geld gehad. Ook nu we hier zitten, heb ik niet echt een idee wat er de komende tijd gaat gebeuren. Puur op ervaring, op statistiek, weet ik: het is altijd goed gegaan. Het valt me op dat mensen zo ontzettend geneigd zijn om alleen maar in onmogelijkheden te denken. Maar als je in een land als Nederland woont, heb je ongelooflijk veel mogelijkheden. Veel meer dan in vrijwel de rest van de wereld.’

En daarom krijg je het dus voor elkaar om als reiziger in een kasteel te wonen.
‘Ja.’