The Moscow Times werkt nu grotendeels vanuit Amsterdam
Rusland is niet meer veilig voor journalisten en daarom werkt The Moscow Times, een van de laatste onafhankelijke media in Rusland, nu vanuit Amsterdam. Sinds deze week zit de redactie in het Init-gebouw, tussen de redacties van Het Parool, Trouw en de Volkskrant. Op dit moment zijn er drie Russische journalisten in Nederland, de komende weken zullen er nog zeven volgen, schrijven Het Parool en Trouw, die de redactie van The Moscow Times bezochten.
Ze vertrokken nadat Rusland op 4 maart een nieuwe wet aannam, waarbij niet-officiële verslaggeving strafbaar werd gemaakt. Die wet heeft het laatste beetje persvrijheid vakkundig de nek omgedraaid. Journalisten die ‘fake news’ verspreiden hangt een een gevangenisstraf tot vijftien jaar boven het hoofd. Er mag alleen nog bericht worden over ‘de speciale militaire operatie’ in Oekraïne, vertelt hoofdredacteur Dmitri (uit veiligheidsoverweging wordt zijn achternaam niet genoemd). “Maar wij willen gewoon ‘oorlog’ en ‘invasie’ kunnen schrijven.”
Dmitri arriveerde vorige week. “Ik heb mijn vrouw en kinderen gezegd dat ik een paar maanden op zakenreis ben.” Wanneer hij terugkeert weet hij niet. “Maar ik heb een visum voor drie maanden, daarna hoop ik terug te kunnen.” De hoofdredacteur is niet bang voor de veiligheid van zijn gezin (‘families van journalisten zijn tot dusver met rust gelaten door de autoriteiten’), maar zegt wel dat Poetin een haatcampagne is gestart, “door iedereen die het niet met hem eens is tot vijand van het land te bestempelen”.
Die term wordt al veelvuldig gebruikt, maar er bestaan verschillende gradaties, legt hij uit. “Je kunt aangemerkt worden als buitenlands agent, dat is het minst erge. Dan kun je worden bestempeld als ‘ongewenste organisatie, maar het ergste is als ze je ‘extremist’ zien, zoals Aleksei Navalny. Daarvoor kun je vijftien jaar gevangenisstraf krijgen. De wet op extremisme wordt nu in hoog tempo uitgebreid.”
The Moscow Times draait via Nederlandse servers. De site kan dus niet offline worden gehaald door Rusland. Maar een blokkade is wel een mogelijk scenario. Nu is er nog een relatief bescheiden publiek van zo’n 500.000 bezoekers per dag. Dat is ook de reden dat de toegang vanuit Rusland nog niet is geblokkeerd, zoals wel het geval is bij bijvoorbeeld Facebook en Twitter, denkt Sauer. “Ze hebben ons waarschijnlijk over het hoofd gezien. De grootste uitdaging de komende tijd is dan ook om de lezers te blijven bereiken.”
En bronnen zien te bereiken. Want vanuit Amsterdam verslag doen zal het werk niet makkelijker maken, stelt Dmitri. “In Moskou werd het de afgelopen jaren al steeds lastiger. Bronnen zijn bang om on the record te praten, of durven ons helemaal niet meer te woord te staan.” [...] “Maar we blijven verhalen maken, onderzoek doen en analyses schrijven.”
Praat mee