Spannend speurwerk

Davies schreef eerder het goed ontvangen ‘Flat Earth News’, over machtsmisbruik in de Britse media. Tijdens een radio-interview in 2008 vond hij Stuart Kuttner tegenover zich, adjunct-hoofdredacteur van de beruchte tabloid News of the World. Kuttner roemde tabloidjournalistiek en verwees in dat kader naar het verval van de Britse politiek en het openbare leven, waar de waakhondfunctie van zijn krant onmisbaar voor zou zijn.

Een luisteraar met kennis over het binnenwerk van de Britse tabloids was over die hypocrisie zo boos, dat hij Davies na de uitzending benaderde. ‘Kuttner liegt’, fulmineerde deze bron, die vertelde dat News of the World links en rechts mobiele telefoons kraakte om er artikelen op te baseren of mee aan te kleden.

Wat Davies in het omvangrijke, vlot geschreven boek glashelder aan het licht brengt is een cultuur waar alles geoorloofd is voor een verhaal, ongeacht of de nieuwsgaring legaal is of onschuldige mensen vermorzelt. Een ander eigenaardig Brits fenomeen dat Davies belicht is het neertellen van enorme bedragen voor een exclusief verhaal. Amusant is de anekdote waar een News of the World-journalist zijn bron steeds hogere bedragen hoorde eisen, tot duidelijk werd dat hij al weken met zijn directe collega concurreerde.

Het bieden van bedragen was voor Davies bovendien nog een aanleiding verder te graven: voormalig Formule 1-topman Max Mosley won 60.000 pond schadevergoeding in een rechtszaak, na publicatie van foto’s van een SM-feestje dat Mosley had bezocht. Davies hoorde echter over de betaling van maar liefst 400.000 pond (en 300.000 pond aan juridische kosten) aan oud-voetballer Gordon Taylor, voor een stuk dat nooit was gepubliceerd.

Davies kon dat toen nog niet bewijzen, maar het enorme bedrag was bedoeld om de gebruikte illegale methodes van nieuwsgaring geheim te houden. Een van de methodes is blagging – een eigenzinnige Britse term voor social engineering – het lospeuteren van informatie bij politie en andere instanties door je voor te doen als een ander. Privédetectives, enorme bedragen en het kraken van mobiele telefoons, het heette bij News of the World simpelweg ‘de donkere kunsten’ en maakten standaard deel uit van het redactionele proces.

Met de onthullingen die Davies in The Guardian onthulde, kwam het eerste steentje van een omvangrijk afluisterschandaal los, dat uiteindelijk tot een lawine van verontwaardiging uitgroeide. In haar geweld sleurde die lawine de krant News of the World, Stuart Kuttner en tientallen anderen binnen en buiten de tabloid naar de ondergang.

Niet dat News of the World, het moederbedrijf News International en andere aangesloten Murdoch-kranten zich zonder meer bij die ondergang neerlegden: alles werd in stelling gebracht om auteur Davies, The Guardian en hoofdredacteur Alan Rusbridger in diskrediet te brengen. Davies zou uit frustratie handelen, The Guardian – ‘een links krantje dat worstelt met zijn oplage’ – zou jaloers zijn op het commercieel succes van de tabloids.

Het mocht uiteindelijk niet baten: ondanks een verbazend laks politieonderzoek, juridisch verzet vanuit de kranten en de politiek en een tandeloos intern onderzoek van de Britse krantentoezichthouder PCC keerde de publieke opinie zich uiteindelijk tegen de tabloids, toen bekend werd dat de tabloids roerden in voicemails van onder meer vermoorde tieners, slachtoffers van de aanslagen op de Londense metro en privélevens van gewone Britten die toevallig in de spotlicht van het nieuws waren gewandeld.

Politici, die lang zwegen uit angst om zelf door de tabloids te worden aangepakt, riepen om onderzoek en strengere wetgeving. De 168-jaar oude krant was te beschadigd om te overleven: News International hief het in 2011 op, maar liet de krant deels reïncarneren als de nieuwe zondagseditie van tabloid The Sun.

‘Hack Attack’ is een omvangrijk, pittig boek met honderden karakters. Davies houdt er desondanks de vaart in en weet het overzicht te behouden. Wie de afluisterzaak gevolgd heeft of interesse heeft in de verbijsterende tabloid­cultuur van onze directe buren, vindt in ‘Hack Attack’ ruim 400 pagina’s spannend journalistiek speurwerk. Je kunt natuurlijk ook wachten op de film: acteur/regisseur George Clooney begint in 2015 met de opnamen.