Slecht-nieuws-therapie

Ik stelde dat het in tijden van crisis ook de taak van de journalist is om te focussen op mensen met oplossingen, zoals honderd journalisten op de website one11.nl deden die op 1 januari 2011 werd gelanceerd als journalistiek Nieuwjaarscadeau voor Nederland. Niet alleen pijn, maar ook hoop is een impuls die aandacht van de nieuwsconsument kan vasthouden. Soms is daar te weinig oog voor.

Tijdens de lezing toonde ik wat voorbeelden van ‘bouwers’ die we portretteerden voor one11. Een Chinees die patrouilleerde op een lange brug om te voorkomen dat mensen zelfmoord pleegden door er af te springen. Door de ogen van Chen de brugwachter analyseerde de verslaggever de sociale stress in China. Ik vertelde over andere pioniers die soms met gevaar voor eigen leven zaken probeerden te veranderen. Ook vertoonden we een filmpje waarin een hoofdredacteur beklemtoonde dat alleen slecht nieuws verkoopt, op sport- en kunstverhalen na die juist vaak goed nieuws vertolken.

Aan het einde van de lezing was de vraag wat voor effect het filmpje van de Chinese vrijwillige brugwachter op de kijkers had. En daar deed ik mijn ontdekking. De helft van de zaal voelde zich geïnspireerd. Maar de andere helft toonde zich gedeprimeerd. Niet, omdat er jaarlijks tientallen Chinezen van die brug afspringen, maar omdat die brugwachter ‘zo’n goed mens was’. De vrouwen voelden zich tekort schieten en dat gaf ze een naar gevoel.

Ineens zakte het kwartje.

Waarom zou de mens zo graag slecht nieuws willen, als dat zo is? ‘Omdat het anders is dan het normale’, zei de hoofdredacteur in het filmpje. Maar de voorliefde voor slecht nieuws, heeft ook een andere reden. Het biedt de nieuwsconsument de kans om er schande van te spreken en zich er boven te verheffen.
Slecht nieuws, zo hoopt menigeen nog immer, zet burgers en politiek er toe aan zaken te verbeteren. Dat kan, maar gebeurt ook heel vaak niet.

Waarom niet? De vrouwen in het Mozeshuis maakten me duidelijk dat slecht nieuws hen in zekere zin gerust stelt. Het relativeert de eigen sores: ‘Wat erg wat ik zie, gelukkig dat het mij niet overkomt’, denkt de kijker bij de zoveelste ramp. Hij ervaart zijn leven als de positieve keerzijde van het negatieve beeld op zijn beeldscherm.

Maar, zo als gezegd, dit gold in het Mozeshuis voor de helft van het publiek. De andere helft voelde zich aangenaam geïnspireerd door hoopvolle repolyses over uitzonderlijke personen als Chen de brugwachter en anderen.

.(JavaScript moet ingeschakeld zijn om dit e-mail adres te bekijken), correspondent voor NRC handelsblad en de NOS in Italië, nodigt Jeroen Akkermans, correspondent in Duitsland voor RTL, uit voor de volgende estafettecolumn.