Schrijver Judit Neurink over ‘The Good Terrorist’, een roman waarin ze haar kennis op een andere manier kon verwerken

Zeker vijf jaar beheerste de oorlog tegen de islamitische terreurgroep ISIS in Irak en Syrië mijn leven. Niet alleen omdat ik er als correspondent in Irak dag en nacht mee bezig was, maar ook door het effect dat ze had op mijn eigen leven. De gesprekken met ontsnapte yezidi-vrouwen brachten wolken van somberte, al kwam de zilveren rand eromheen van de helden die hen het kalifaat uit hielpen. Ik ergerde me aan de ontkenning van verantwoordelijkheid bij de vrouwelijke ISIS-daders. Wat moest ik me voorstellen bij pogingen om je leven onder bezetting zo goed mogelijk voort te zetten waarover ik in Mosul na de bevrijding hoorde? Allemaal dingen die ik niet kwijt kon in mijn gewone berichtgeving, en evenmin in de non-fictie boeken die ik over ISIS schreef.

Ik vond het moeilijk de slechtheid te accepteren die ISIS tentoonspreidde. Het had een effect op mijn beeld van de regio waarover ik al zoveel jaren berichtte. Er kon toch niet alleen maar zwart zijn. Daarom moest ik op zoek naar het positieve. Veel verder dan vaststellen dat de beproeving voor yezidi-vrouwen ook positieve effecten had, omdat ze als overlevers een grotere rol waren gaan spelen binnen hun eigen gemeenschap, kwam ik echter niet. En dat was in Koerdistan al omstreden. Voor velen konden uit slechtheid alleen pijn en ellende voortkomen, voor mij en de overlevers was het noodzakelijk dat slechtheid niet het laatste woord had.

Uit die noodzaak is ‘The Good Terrorist’ geboren. Een roman waarin ik mijn kennis kwijt kon door situaties te schetsen die echt kunnen zijn, tegen een achtergrond die de werkelijkheid heel dicht nadert. Waarin het proces van radicalisering duidelijk wordt, en de onmacht van ouders daarin. Waarin ruimte is om te laten zien dat binnen de gewelddadige machocultuur van een groep als ISIS, er altijd pogingen zijn goed te doen en verzet te plegen. Over de angst heen, zo hoorde ik uit Mosul, waar moedige burgers de bevrijders hielpen. Ik wilde de verhalen over radicalisering, geweld, slachtofferschap en overleven een gelaagdheid geven, die niet bij non-fictie past. Want ik wilde laten zien wat radicalisme en oorlog betekenen voor mensenlevens.

Juist vanwege die combinatie van fantasie en werkelijkheid koos ik voor een stijl die in de Angelsaksische literatuur vaak gebruikt wordt. Waarin het niet altijd duidelijk is waar het een begint en het ander eindigt. Ja, er is een vader geweest die zijn zoon uit het kalifaat wist te redden. Ja, er zijn spionnen naar het kalifaat gestuurd. Ja, er zijn ISIS-leden doodverklaard die later toch weer opdoken. Zijn yezidi-vrouwen geholpen met anticonceptiepillen? Misschien niet, maar dan had het zomaar gekund.

Daarom besloot ik het boek in het Engels uit te geven, en in eigen beheer (ik zal u het verhaal besparen over hoe moeilijk het is om daar een agent voor te vinden). Een Griekse vriendin die lay-out doet, maakte er een echt boek van. In Griekenland ligt het al in de boekhandel. Nu elders nog.