mgm nvj maart

— woensdag 23 mei 2012, 13:58 | 4 reacties, praat mee

Persbeleid, hebben we een probleem dan?

Het riegelt in Den Haag van de journalisten, voor elke fractiedeur staan bij een opstootje tien camera’s en twintig journalisten. De Elfstedentocht - die nooit kwam - is zeker door vijftig verschillende nieuwsmedia van alle kanten belicht, dus over welk probleem hebben we het hier? En daarbij, er is toch een enorm aanbod aan websites, gratis (huis-aan-huis) kranten, tv-kanalen? En er wordt ook nog eens geld mee verdiend, dus waarom hier publieke middelen aan besteden? Het antwoord is eenvoudig, aldus algemeen secretaris Thomas Bruning van de NVJ: omdat de controlerende, onderzoekende functie van de journalistiek met name regionaal en lokaal ernstig onder druk staat en de regionale omroep hier niet in voorziet.

Laatste wijziging: 23 mei 2012, 16:05

Na een fusiegolf in de jaren negentig staan de meeste regionale en lokale titels nog wel overeind, maar de huls wordt steeds leger. Het belangrijkste regionale krantenbedrijf Wegener heeft in tien jaar tijd haar redacties gehalveerd, van 2000 naar 1000 journalisten en gaat hier de komende periode gestaag mee door. Eindresultaat is nog steeds een regionale krant, maar met minder eigen nieuws, minder aanwezigheid in de lokale politiek en regio, kortom, de controlerende en signalerende kracht gaat verloren, terwijl deze functie niet wordt overgenomen door digitale substituten.

Deze lokale initiatieven zijn er wel, maar kunnen nog nergens een professionele redactie bekostigen en blijven derhalve hangen in het rondpompen van dezelfde informatie.

Het meest pijnlijk zichtbaar is het probleem in nieuwe steden, zoals Almere, waar een korps van 60 communicatiemedewerkers bij de gemeente werkt, maar geen krant en redactie meer te vinden is, die zich richt op de stad.
Natuurlijk is zelfs de landelijke pers breed present als er een grote rel is in een dergelijke gemeente. Maar de vraag is of je lokale politieke keuzes op één grote rel wilt laten baseren.

De vraag is of je voor lief neemt dat lokale misstanden gewoon blijven bestaan, omdat het de gemeente zelf is die via haar eigen communicatiekanalen en persberichten mooi weer kan blijven spelen.
Het probleem dat ik hier bij jullie op tafel leg is niet het verdwijnen van titels of papier, maar het verdwijnen van publieke functies.

Daar zou de overheid met gerichte maatregelen haar beleid op moeten richten.

We zitten in een transitiefase, waarbij we de controlerende, onderzoekende rol van de media, die zeer arbeidsintensief is, met name lokaal en regionaal niet langer cadeau krijgen, als onderdeel van een maatschappelijk betrokken concern en lucratief uitgeefmodel.

Dat betekent dat naast de publieke omroep, de overheid in onze optiek actiever moet nadenken over de wijze waarop zij deze belangrijke publieke functie kan stimuleren en overeind houden. 

Er zou meer gerichte fondsvorming voor journalistieke projecten moeten komen voor het overeind houden of initiëren van onderzoeksjournalistieke projecten op lokaal en regionaal niveau, waarvoor individuele journalisten, lokale kleine websites, nieuwsbladen en regionale dagbladen in aanmerking zouden moeten kunnen komen.

Een stimuleringsfonds voor de pers zou samen met het fonds bijzondere journalistieke projecten een ruim budget moeten krijgen voor inhoudelijke journalistieke stimulering op het gebied van journalistiek onderzoek en datajournalistieke projecten, arbeidsintensieve functies met een democratische meerwaarde.

Nu heeft het fonds bijzondere projecten 500.000 euro op jaarbasis t.o.v. het meer dan 100-voudige voor de publieke omroep.  Bij innovatie zou niet zozeer moeten worden gekeken naar technologische innovatie, daarvoor kan het bedrijfsleven terecht bij economische zaken, maar vooral naar sociale, inhoudelijke innovatie; het stimuleren van nieuwe vormen van journalistiek werken en de daarbij behorende opleidings- en bijscholingstrajecten (denk aan datajournalistiek, professioneel gebruik social media).

Deels kan die steun ook bestaan uit het actief gebruiken van advertentieruimte door gemeenten in onafhankelijke media. De communicatiebudgetten van de overheid gaan nu grotendeels op aan eigen communicatiemedewerkers en eigen communicatiekanalen, terwijl de overheid de burger serieuzer zou nemen als zij die taak voor een belangrijk deel door onafhankelijke partijen zou laten vervullen.

De overheid is er zeker mede debet aan dat de verhouding journalist vs. voorlichting zo uit het lood is geschoten. Op elke journalist zijn tussen de vijf en tien communicatiemedewerkers werkzaam, zo hebben UVA-onderzoekers vorig jaar vastgesteld. Het voorbeeld van Almere spreekt boekdelen.

Maar ook op landelijk niveau kunnen we er wat van: defensie heeft enorme budgetten voor eigen videokanalen, fotografen, tekstschrijvers, die direct publiceerbaar materiaal aan de pers verstrekken. Vroeger noemden we dat propaganda.

Drempels om journalistiek werk te verrichten moeten laag worden gehouden; ook daar gaat een stimulans vanuit.  Een laag BTW-tarief, juist ook digitaal, is dus waardevol, want maakt informatie goedkoper beschikbaar. Daar mag best een voorwaarde van redactionele onafhankelijkheid aan gekoppeld worden.

Tenslotte zou de overheid de kansen om te kunnen verdienen met inhoud moeten vergroten, door kritisch de geldstromen en machtsverhoudingen in de digitale markt tegen het licht te houden. In de huidige transitieperiode is het namelijk bijna niet lonend om inhoud te verschaffen, terwijl het distribueren en verpakken van die inhoud (telcoms, Apple, providers) zeer lucratief is. Een gedegen onderzoek op dit terrein naar machtsverhoudingen zou op zijn plaats zijn, zodat de overheid zonodig hierop meer kan sturen. 

Thomas Bruning, algemeen secretaris NVJ, bracht deze boodschap bij een ronde tafeldebat over persbeleid op 23 mei 2012 in de Tweede Kamer in Den Haag.

 

Bekijk meer van

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

4 reacties

AlexanderPleijter, 23 mei 2012, 14:45

Nuttige gedachten naar mijn idee. Maar voor de goede orde: pleit je nu voor een ruimer budget voor fondsenvorming, dat ten koste zou moeten gaan van het budget van de Publieke Omroep?

Odeke de Jong, 23 mei 2012, 18:58

Bijzonder dat er wordt geconstateerd dat een stad als Almere geen betaalde redactie heeft rondlopen. Ik werk namelijk al meer dan vijf jaar, samen met mijn vijf andere collega’s, als redacteur/verslaggever voor Almere Vandaag. De krant is tien jaar geleden voortgekomen uit het Dagblad van Almere. Weliswaar zijn wij een gratis krant, maar wel vier dagen in de week op de mat bij bijna tachtigduizend Almeerse huishoudens. En op de dagen dat wij niet verschijnen, kunnen de Almeerse actualiteiten, door onafhankelijke en kritische journalisten opgetekend, op onze internetsite http://www.almerevandaag.nl worden gevolgd. Wij zijn onderdeel van HDC Media en zijn niet anders in onze berichtgeving dan onze zusterbladen Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Gooi en Eemlander en het Leids Dagblad. Wij hebben net als die bladen aandacht voor lokale en regionale politiek, lokale onderwijsthema’s, veiligheid, sociaal-maatschappelijke issues en alles wat er meer komt kijken bij een dagblad. Daarnaast zijn er op dit moment nog twee huis-aan-huisbladen in de meest klassieke zin van het fenomeen h-a-h-blad actief.
Natuurlijk is het medialandschap in Almere schraal, maar in een stad waar mensen amper bereid zijn om te betalen voor een krantenabonnement doen wij het als Almere Vandaag, redactioneel helemaal zo slecht nog niet. Al zeg ik het zelf.
En kom gerust een keer kijken, hoe wij ons in al dat voorlichters- en communicatiegeweld van de gemeente en andere instellingen staande weten te houden als redactie. Iedereen is van harte welkom.

Thomas Bruning, 23 mei 2012, 22:34

@odeke, ik besef dat ik jullie tekort door in het stuk Almere Vandaag niet te noemen. Feit is dat er geen betaalde krtant zich meer richt op een stad van bijna 200.000 inwoners. Ik ben er zeker van dat jullie met 6 collega’s goed werk doen en kom graag een keer langs op de redactie, maar hopelijk zien jullie mijn stuk als een steun in de rug, want ergens zit er toch iets scheef als de gemeente 60 man op communicatie heeft zitten en jullie daar met z’n zessen tegenop moeten boksen. @alexander: echt een oprecht antwoord: dat zou niet ten koste moeten gaan van de publieke omroep, die al goedkoop is in vergelijking met de rest van Europa en met een korting van 25% op haar budget het al stevig voor haar kiezen heeft. Hetgeen niet wegneemt dat op termijn het hele omroepbestel anders ingericht zou kunnen worden, waarbij veel meer naar publieke functies kan worden gekeken, zie het nog altijd waardevolle rapport van de WRR, Focus op Functies.

AlexanderPleijter, 24 mei 2012, 10:11

@Thomas: Inderdaad een goed idee om dat WRR-rapport weer eens uit de kast te halen om het omroepbeleid en persbeleid te moderniseren.

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.