Onderzoek naar het gebruik van geautomatiseerde tools door journalisten

In afgelopen jaren zijn er volgens J-Lab steeds meer digitale, geautomatiseerde en zelflerende ofwel zogenoemde AI (artificial intelligence) tools op de markt verschenen ten behoeve van het journalistieke research-, redactie- en verificatieproces.

Terwijl AI veelal als neutraal wordt voorgesteld, klinken in het publieke en politieke debat steeds vaker zorgen over haar subjectiviteit, in het bijzonder over de subjectiviteit van de algoritmes die deze AI sturen. Ook is de werking van algoritmische systemen vaak ‘black-boxed’: ondoorzichtig. J-Lab legt uit dat een gebruiker weet wat hij invoert en ziet wat er vervolgens uitkomt maar heeft geen zicht op de geautomatiseerde tussenstappen die door hightech conglomeraten als Google, Apple, Facebook en Amazon in het systeem zijn ingevoerd. Daardoor is dat systeem niet inzichtelijk.

Het feit dat algoritmes niet neutraal zijn, vraagt daarom om een onderzoek naar de inzet van geautomatiseerde tools in de journalistiek. Dit onderzoek gaat J-Lab uitvoeren met een consortium van zowel praktijk- als kennisorganisaties: NOS, Ombudsman publieke omroepen, Westlandse Omroep Stichting (WOS), Instituut Beeld en Geluid, Fontys Hogeschool, Universiteit van Amsterdam en Universiteit van Wenen.

Doel van het onderzoek, dat uit drie onderdelen bestaat, is om na te gaan op welke wijze journalisten bij de selectie en verificatie van informatie beïnvloed worden door algoritmes.