Nederlaag Wageningen Universiteit in conflict met Trouw

Het betrof in dit geval een onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) in opdracht van een stichting die wilde komen tot een ‘Kenniscentrum Nascheiding’. Verder moest er “maatschappelijke acceptatie [..] over de de waarde van nascheiding” versus het statiegeldsysteem komen. Bij nascheiding wordt eventueel herbruikbaar restmateriaal achteraf uit het algemene afvalaanbod gehaald, in plaats van het huidige systeem van gescheiden inzameling.

De eisers wilden Marijnissen met dwangsommen verbieden nog langer ‘onrechtmatige uitspraken’ te doen of op enige wijze te suggereren dat conclusies uit het onderzoek van WUR al vooraf waren vastgelegd.

De koepelorganisatie van supermarkten, frisdrank- en verpakkingsindustrie Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL) verwachtte een Europese lobby om het statiegeldsysteem uit te breiden en noemde het wenselijk een wetenschappelijk onderbouwd tegengeluid te kunnen presenteren. CBL is tegenstander van het huidige statiegeldsysteem. De uitkomst van die analyse stond al vast, berichtte Trouw op 27 januari in het stuk ‘Hoe de lobby aanschuift’.

Een van de wetenschappers concludeerde vrij snel dat het statiegeldsysteem “het duurste systeem van allemaal” zou zijn. Op 28 januari was journalist Marijnissen te gast bij het WNL-programma ‘De Haagse Lobby’ om over de zaak te praten. In het verhaal gebruikte Marijnissen het woord ‘aanbestedingsbrief’ - een term die volgens de eisers onjuist, ongegrond en onrechtmatig was en “een ernstige beschadiging van de wetenschappelijke integriteit” inhield.

Marijnissen stelt dat het woord ‘aanbestedingsbrief’ simpelweg als eerste in hem opkwam om een eerste opzet te duiden, nog voor daadwerkelijk onderzoek serieus van start was gegaan. Het interview werd bovendien in één take opgenomen. De voorzieningrechter noemt de woordkeuze ‘ongelukkig’ maar het rechtvaardigt geen eis tot rectificatie.

Marijnissen had het Trouw-artikel van 27 januari direct na de WNL-uitzending al van een korte toelichting voorzien. In zoverre er al enig misverstand over de term bestond, is dat daarmee wel rechtgezet, aldus de rechtbank.

De rechtbank noemt het rapport slordig wegens de onduidelijkheid op het punt wie de opdrachtgevers en financiers zijn. Ook wijst de rechtbank op een document getiteld ‘Spoorboekje voor de WUR’, dat is geproduceerd voordat de opdracht werd gegund.

In voortgangspresentaties rond het rapport wordt nogmaals door het Kenniscentrum Nascheiding benadrukt dat het draagvlak voor afschaffing van statiegeld moest worden vergroot. WUR noemde statiegeld een politiek geaccepteerd systeem en kwalificeerde dat als ‘een bedreiging’. Kort na gunning van de opdracht noemde WUR het statiegeldsysteem ‘het duurste systeem van allemaal’.

De klacht dat Trouw en Marijnissen geen zorgvuldig journalistiek onderzoek hadden gepleegd door een gebrek aan wederhoor, is door de voorzieningenrechter opzij geveegd: Marijnissen kon ter zitting diverse e-mails voorlezen waarin hij WUR om commentaar vraagt. WUR heeft daar geen gebruik van gemaakt omdat er nog een procedure liep bij de interne Commissie wetenschappelijke integriteit van de universiteit.

De weigering op het wederhoorverzoek in te gaan “komt voor risico van de WUR en laat de uitkomst van de hiervoor bedoelde belangenafweging onverlet”, stelt de rechtbank.

Alle eisen zijn afgewezen en de klagers zijn veroordeeld tot het betalen van de proceskosten, begroot op 1435 euro.