mgm nvj maart

— donderdag 27 juni 2013, 11:08 | 1 reactie, praat mee

Meningenfabriek

Journalistiek voorziet ook in de behoefte tot snacken. Zoals met de eminente opiniemakers Rob Wijnberg en Charles Groenhuijsen inzake Prism. De snackbar lonkt, de journalist wordt er gemakzuchtig van. Stevenen we af op een veredelde meningenfabriek?, vraagt Peter Olsthoorn zich af. Laatste wijziging: 2 juli 2013, 11:17

Twee van ’s lands boeiendste journalisten. De een maakte Welingelichte Kringen, de ander wil een uitgave maken voor die kringen. En nu staan ze tegenover elkaar.

Charles Groenhuijsen veroordeelde Snowden hard en verdedigde bij de EO Prism als ‘een efficiënte en effectieve manier’ om terrorisme te bestrijden ongeacht ‘of dit juridisch allemaal wel kan’. Daarop noemde Rob Wijnberg hem in De Groene ‘infantiel’; in een stuk met platitudes en onderbuikgevoelens. ‘Geen hype’, schrijft hij er nog boven.

De spionage waarvan Prism deel uitmaakt brengt het duo terug tot een kwestie met vóór- en tegenstanders. In een hype winnen gevoelens, veronderstellingen en verontwaardiging het van geschiedenis, feiten, kritische vragen en analyse.

Zo verzaakten de journalistiek haar taak toen Ronald Plasterk reageerde op de ontstane onrust over de vraag: zou Nederland ook meedoen? Dat leverde de volgende berichtjes zonder duiding op:

Plasterk: Nederland gebruikt geen PRISM (NOS)

Plasterk: Nederland maakt geen gebruik van Prism (NRC)

Plasterk: AIVD gebruikt geen omstreden spionageprogramma (Elsevier)

Inlichtingendiensten gebruiken PRISM niet (Welingelichte Kringen/ANP)

Deze koppen zijn misleidend. En dat is ook precies de bedoeling van de upper-IQ minister. Plasterk legt in zijn persberichtje louter de wet nog eens uit: uiteraard heeft Nederland geen directe toegang tot Prism, maar kan, als vriend van de VS en Engeland, vergaarde data wel degelijk gebruiken.

Het gaat ons niet aan hoe bevriende naties aan hun gegevens komen. Al is het van marteling op Guantanamo Bay? Ja, nooit bij stilgestaan natuurlijk, maar wie weet voer voor grote verontwaardiging. Lees eens wat van de schaarse verslagen over de AIVD, en soms een wetstekst over spionage. Bijvoorbeeld over de nationale samenwerking tussen politie en AIVD, en internationale spionage.

Had De Telegraaf dat gedaan dan was die malle opening er niet gekomen, en hadden veel media die niet als onthulling gezien. En kunnen we het paniek zaaien, ook door journalisten, als Pavlov-cultuur aanmerken. Leg liever uit wat de Fisa vermag met spionage van niet-Amerikanen. Prism vormt de grondstof voor deze spionageproductie.

Of dat Nederland, zoals Folkert Jensma schreef, moet instemmen met het PCSC-verdrag (Prevention and Combating of Serious Crime) met de Amerikaanse visumplicht als chantagemiddel.

Journalistiek geheugen zou ook prettig zijn. Prism functioneert immers al minstens vier jaar met Google- en Facebookdata, voorganger Echelon al zeker twaalf jaar. Werd geen hype, zeker niet na 9/11. Pulitzer Prize winnaar James Risen schreef er al in 2006 over. Evenmin kreeg hackerheld Jeremy Hammond met zijn inbraken bij Stratfor en andere schimmige bedrijven enige aandacht. Wel de hype met Snowden.

In detail beschreef ik in boeken hoe 11 miljoen Google- c.q. 7,5 miljoen Facebookgebruikers in Nederland jarenlang dagelijks de Amerikaanse databanken vullen, en de over de parallelle commerciële – en veiligheidsbelangen van de VS met die databergen. Ook had de veiligheidsstaf van Facebook topfuncties bij Justitie. Op het podium helpt de vertoning van de schitterende satire van The Onion.

Is Prism dan niet erg? Waarschijnlijk wel. Maar dat weten we niet. De NSA en Obama noemen de voordelen. Aan journalisten om uit te pluizen welke ellende hiervan komt voor de  samenleving en individuen. Dat de G20, China en bedrijven het doelwit zijn, vormt geen nieuws. Wel het eventueel voeden van stiekeme beroeps- en inreisverboden, infiltratie en individuen volgen. Dat aantonen is ons werk.

Bovendien moeten we zicht bieden op de bewaartermijnen en procedures voor het vernietigen en/of archiveren, methoden van profilering, de bijbehorende algoritmes (ook geleend van Google en Facebook?) en alle toegang tot data bij NSA en AIVD. Reuze moeilijk werk en zie daarvoor maar Snowdens te vinden.

Dan kun je bepalen of privacyschending plaatsvindt en of er een veel te groot risico op bestaat. Zowel het goedpraten van sleepnetmethoden zonder de antwoorden hierop ook maar te willen weten (Groenhuijsen), als het schetsen van afschuwelijke doemscenario’s over privacyschending (Wijnberg) zijn nu gratuit.

Feiten en onderzoek voeren de boventoon bij Follow the Money net als regelmatig bij Volkskrant, NRC, Zembla, Reporter, Argos etc. Nieuwe initiatieven beloven journalistiek veel beter te maken dan de ‘nieuwsfabriek’. Of stevenen we toch af op een veredelde meningenfabriek?

 

Bekijk meer van

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

1 reactie

J.C. Roodenburg, 22 juli 2013, 13:13

De elektronica geeft natuurlijk veel meer mogelijkheden, maar ook om anoniem te blijven. Er verandert niks: vroeger had je zelfs collega’s of ‘derden’ die alle eventuele ‘foute’ opvattingen doorgaven aan de BVD en in het buiteland aan andere inlichtingendiensten. Als journalist moet je nuchter en relativerend blijven en zeker doen - althans dat kan heel goed in NL - wat je wil doen. Maak er geen drama van, doe geen zelfbeklag en vermijd ‘schande, schande’ te roepen.

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.