Hoe geloofwaardig is de ‘hybride’ journalist?

De ‘sombermansen’ (woorden van Aliëtte Jonkers over de sprekers voor haar; Len Middelbeek en Henri Beunders) en de ‘ondernemers die overal kansen zien’ (Jonkers) stelden zich de vraag ‘graven we met z’n allen ons eigen graf door ‘hybride’ te worden of liggen er volop kansen’?

Zowel Jonker als moderator Max van Weezel vinden dat klussen in het communicatiecircuit bijna moeiteloos te combineren zijn met het vak van journalist. Over een paar zaken werd echter wat al te lichtvoetig heen gesprongen.

Pure nijd
Zelf heb ik al jaren ervaring in het communicatiecircuit: vooral in het schrijven van jaarverslagen, nieuwsbrieven, persberichten en eindredactie voor bedrijven, organisaties en de overheid. Hoewel mijn hart overtuigd gaat kloppen van journalistieke werkzaamheden heb ik mij een aantal jaren geleden uit pure nijdigheid over de slechte ‘businessdeals’ met de media (veel vragen, weinig geven) tijdelijk grotendeels afgekeerd van de journalistiek en ben ik volop in het communicatiecircuit terechtgekomen.

Als opgeleid journalist en na flink wat ervaring als ‘communicatieprofessional’ weet ik inmiddels dat die werelden af en toe flink schuren.

Te weten:
• Geheimhoudingsverklaring
Veel bedrijven, opleidingsinstituten en de overheid laten je een geheimhoudingsverklaring tekenen. Het lijkt mij duidelijk dat je vanaf dat moment niet meer geloofwaardige journalistiek kunt bedrijven waar die bedrijven, instituten of overheden bij betrokken zijn. Als communicatiespecialist zie je ook nogal wat. Je krijgt een kijkje in de keuken waar menig journalist zijn handen bij zou aflikken.
• Free publicity
Voor een van de ministeries schreef ik een aantal ‘free publicity’-artikelen voor vakmedia. Die waren maar wat happig op deze kosteloze aanvoer (de meesten zitten financieel niet bijzonder goed in hun vel) en een aantal knepen zelfs een oogje dicht toen bleek dat de aanvoer werd betaald door een ministerie dat daar ook belang bij had. Als opgeleid journalist schuurde dat flink met mijn moraal. Hoe geloofwaardig ben ik als journalist als ik ook door de overheid betaalde artikelen schrijf? Hoe weet een lezer dan wanneer ik wel onbevooroordeeld en onpartijdig ben en wanneer niet?
• Positief schrijven
Als communicatiespecialist moet je hoe dan ook positief schrijven. Ook mag je beslist geen interviewkandidaten voor het hoofd stoten met al te kritische vragen. Het is op dat moment immers jouw plek en taak niet om dat te doen. Ik merkte dat als ik daarna weer als ‘journalist’ aan de gang ging ik zwaar alert moest zijn om niet net zo positief door de materie heen te huppelen als in mijn werk als redacteur voor organisaties, bedrijven en overheden. Kortom, als ‘hybride journalist’ moet je voordurend alert zijn op je eigen handelen en flink schakelen. Dat vergt nogal wat.

Ondergraaf ik met mijn ‘hybride’ werkzaamheden de kwaliteitsjournalistiek? Ik denk van wel. Zeker met de door de overheid betaalde free publicity-artikelen. Een vakblad dat zo’n artikel publiceert en daarvan geen melding maakt, wordt ongeloofwaardig voor zijn lezers. Een journalist die de ene keer als nepjournalist extern gefinancierde artikelen schrijft en de andere keer wel kwaliteitsjournalistiek wil leveren, kleedt zichzelf hoe dan ook uit, verzwakt zichzelf en wordt in het ergste geval ongeloofwaardig.

Transparantieregister
Kun je dan nooit hybride werkzaamheden combineren met journalistieke werkzaamheden? Ik denk het wel, maar mijns inziens moeten de terreinen waarop je dan bezig bent ver verwijderd liggen van elkaar. Is dat te doen of gloort er altijd wel ergens een overlap in de materie waarover je schrijft? Ideaal is het in ieder geval niet. Dus blijft het probleem bestaan: hoe kan kwaliteitsjournalistiek blijven bestaan en hoe kunnen deze journalisten een fatsoenlijke (en rechtvaardig betaalde) boterham verdienen?

Sprekers bij de aftrap van het Platform ‘Meet the press’ opperden zaken als het afschaffen van de Scholen voor de Journalistiek (Middelbeek), een keurmerk voor journalisten (Beunders) en een transparantieregister (Jonkers). Duidelijk is dat het ‘hybride gebied’ tussen journalistiek en communicatieprofessionals vol mijnen ligt waardoor de kwaliteitsjournalistiek wel degelijk kan worden opgeblazen.