Memoires uit Rusland
Correspondenten die afzwaaien leggen hun ervaringen vaker wel dan niet in een boek vast. En nu Olaf Koens Rusland laat voor wat het is, mag ook hij niet achterblijven. In ‘Oorlog en kermis’ schetst Villamedia’s Journalist van het Jaar 2014 een beeld van een land dat niet zo zwart/wit is als de media vaak doen geloven. Rusland is, aldus Koens, niet alleen oorlog, maar ook vrede.
Hoewel Koens zijn correspondentenmemoires begint met de constatering dat hij tien jaar geleden naar Rusland verhuisde, focust hij zich in ‘Oorlog en kermis’ voor een groot deel op het conflict rondom de Oekraïense Krim, dat in 2014 oplaaide. Niet verwonderlijk ook: zijn verslaggeving van dat conflict én de crash van vlucht MH17 zette Koens op de kaart als doorbijter én mooischrijver.
Die mooischrijverij geeft de lezer al vanaf het eerste hoofdstuk – waarin Koens vertelt over een feestelijke avond in Oekraïne die ontaardt in ruzie over het wel dan niet horen bij Rusland – het gevoel samen met Koens in Rusland te zijn. Het is de kunst van Koens om kleine gebeurtenissen als deze ruzie, waarbij vechtende vijftigers al knokkend een rookruimte uitrollen, te koppelen aan het grotere geheel. Want hoe insignificant ook, de vechtpartij in kwestie illustreert de oorlog in de Krim heel treffend. Maar dan op een wat meer menselijk niveau.
Wie wat verder vordert in het boek leest tussen de bedrijven door ook hoe het is om als journalist in Rusland te werken. In het kort: niet gemakkelijk. Koens wordt in zijn verhalen vrijwel continu tegengewerkt en weggestuurd. Als het niet zo frustrerend was zou je het bijna komisch kunnen noemen. De verbazing spat van de pagina’s. Ook Koens zelf voelt die verbazing aan het eind van zijn tienjarig verblijf. Hij schrijft per slot van rekening zelf: ‘Ik heb er niets van begrepen’.
Olaf Koens: Oorlog en kermis. Uitgeverij Prometheus Bert Bakker, ISBN 9789035142923, 280 pagina’s, € 17,95.
Praat mee