Maker Silvia Viñas over ‘El Hilo’, een podcast met Latijns-Amerikaans nieuws

Dat de Spaanstalige podcast in de Verenigde Staten wordt geproduceerd, klinkt voor sommige mensen op het eerste gezicht misschien niet overtuigend. Toch is het bij uitstek een Latijns-Amerikaanse show, vertelt producent en co-host Silvia Viñas (36) op een terras in het Italiaanse Perugia, waar ze net met collega-journalisten op een congres sprak over hoe het is om journalistiek te bedrijven in een werelddeel dat altijd wel in crisis lijkt. ‘Er wonen inmiddels zoveel Latino’s in de VS. (…) Veel mensen rekenen dat land daarom soms al een beetje tot Latijns-Amerika.’

Na het Engels, dat op (grote) afstand op nummer één staat, zijn de meeste podcasts Spaanstalig. Veel van die podcasts worden in de VS gemaakt, waar ruim 60 miljoen Amerikanen uit of met een afkomst in Latijns-Amerika wonen.

Een daarvan is de wekelijke actualiteitspodcast El Hilo – vertaald ‘Het draadje’, naar het bekende Twitter-draadje. De podcast vierde recent zijn driejarig bestaan. Het ging in maart 2020 van start, nét toen de pandemie uitbrak, waardoor het podcastteam de hele planning voor de eerste paar weken moest omgooien. ‘Dat was meteen een test voor ons’, vertelt Viñas. ‘Niet alleen: hoe doen we het bij groot nieuws, maar ook, hoe blijven we interessant, vernieuwend, maar niet alarmistisch?’

En zo ging El Hilo noodgedwongen van start met tal van afleveringen over het coronavirus. Bijvoorbeeld over hoe de pandemie migranten naar de VS klemzette, uitgestelde verkiezingen over een nieuwe Chileense grondwet, en hoe de drugsindustrie zich acclimatiseerde aan de nieuwe realiteit.

El Hilo komt voort uit ‘Radio Ambulante’, een podcastshow die verhalende journalistiek combineert met onderzoek. Ruim elf jaar geleden werd die show opgezet door de Amerikaans-Peruaanse journalist, radiomaker en schrijver Daniel Alarócn. Hij maakte destijds een audiodocumentaire voor de BBC, en kwam op het idee iets te maken waarbij een Engelse voice-over niet steeds weer de Latijns-Amerikaanse stem overstemde. Viñas, die toen nog elders als journalist werkte: ‘Ik luisterde veel naar ‘This American Life’, en toen ik hoorde van het idee voor een Spaanstalige podcast met Latijns-Amerikaanse verhalen was ik meteen verkocht.’ 

Radio Ambulante begon als kickstarterproject en moest in het begin rondkomen van donaties en crowdfunding. ‘Financiering krijgen was vooral moeilijk omdat de show over Latijns-Amerika gaat, maar gemaakt wordt in de VS. Amerikaanse geldschieters zeiden: jullie richten je niet op onze doelgroep. En die uit Latijns-Amerika begrepen niet waarom Radio Ambulante dan in de VS gevestigd was. Terwijl de overlap tussen de twee zo groot is’, aldus Viñas.

Het podcastteam is dan nog klein, en met vooral freelancers en lokale journalisten beginnen ze met het maken van tijdloze, human interest audioverhalen. Eind 2016 neemt het bereik van luisteraars pas echt een vlucht. Radio Ambulante wordt vanaf dan verspreid door National Public Radio (NPR), een van de grote Amerikaanse publieke radio-omroepen. Viñas: ‘De distributie via NPR heeft enorm helpen groeien’.

The Daily
Een van de huidige presentatoren van Radio Ambulante, Eliezer Budasoff, werkt dan nog als chef van de Spaanstalige editie van The New York Times (NYT). Hun dagelijkse nieuwspodcast ‘The Daily’ is al razend populair, en gaandeweg ontstaat het idee samen te werken aan iets soortgelijks in het Spaans, op wekelijkse basis.

In de zomer van 2019 staan er vijf pilot-afleveringen klaar, en alle lichten op groen om in het nieuwe jaar van start te gaan. ‘Tot we plots te horen kregen dat het hele team van The New York Times en Español ontslagen was.’ De krant besluit de Spaanstalige site op te heffen waardoor het hierna alleen nog maar vertalingen in het Spaans zal publiceren, en geen originele Spaanse berichtgeving. De aparte editie leverde niet genoeg nieuwe abonnees op. Maar de samenwerking met de NYT is hiermee ook afgekapt. Toch besluit de redactie van El Hilo door te gaan, zij het dus zonder de grote, gedroomde redactie van de NYT achter zich.

Jong publiek
Inmiddels heeft El Hilo er 157 afleveringen opzitten. In de eerste 30 dagen na publicatie wordt elke aflevering gemiddeld 40.000 keer gedownload. Over de hele linie ziet de show gemiddeld 260.000 downloads per maand. Verder bevindt zo’n 40 procent van de luisteraars zich in de VS, de rest in Latijns-Amerikaanse landen en Spanje.

Viñas: ‘De afleveringen zijn een mix van vooral actuele gebeurtenissen in de regio, met af en toe een iets tijdloos tussendoor. Vaak is het voor iedereen wel duidelijk wat het onderwerp voor de komende week gaat zijn, zoals de coup in Peru eind vorig jaar. Maar er zijn ook weken dat er wel van alles gebeurt maar het minder vanzelfsprekend is wat nu het beste verhaal is.’

De bevolking van Latijns-Amerika is een stuk jonger dan die in Europa of de VS, en dat is ook te zien aan de luistercijfers. 53 procent van de luisteraars van El Hilo is tussen de 24 en 44 jaar oud. Viñas ziet dat ook terug in afleveringen over Chat-GTP of hoe drugs te testen. Die worden goed beluisterd.

Vaak geldt dat onderwerpen niet ál te klein moeten zijn om interessant te zijn voor zo’n breed publiek. ‘We verslaan bijvoorbeeld nooit regionale verkiezingen, alleen presidentiële. Aan de andere kant maakten we ooit een aflevering over een olievlek in een golf bij Venezuela.’ Dat lijkt particulier, maar het bleek een populaire aflevering. ‘Jongere generaties zijn nu eenmaal geïnteresseerd in thema’s als klimaat en milieu.’

Onderwerpen als autoritarisme en desinformatie gaan het hele continent aan, zegt Viñas. Maar politieke onderwerpen zijn ook de moeilijkste om te maken. ‘De politiek is hier zo gepolariseerd dat bijna iedereen er sterke emoties bij heeft. Soms zijn de journalisten die er wonen ook te uitgesproken, en dat maakt een evenwichtige aflevering maken moeilijk.’ De redactie lost dit op door dan te werken met een correspondent in plaats van een lokale journalist, of met een collega die voor een buitenlands medium werkt, zoals het Spaanse El País of persbureau Associated Press.

Afleveringen over inheemse gemeenschappen zijn ook heel complex, legt Viñas uit. De kwesties zijn vaak zeer politiek gevoelig, en de gemeenschappen waarom het gaat veelal achtergesteld.

Het podcastteam werkt om al dit soort redenen met een factchecker die de afleveringen voor publicatie beluisterd. Als het nodig is worden er correcties aan het einde van de aflevering toegevoegd, of takes nogmaals opgenomen. ‘Daar zijn de journalisten waarmee we werken heel blij mee’, aldus Viñas.

Het is de podcastmakers met de jaren duidelijk geworden dat Latino’s wel degelijk geïnteresseerd zijn in andere landen in de regio – in tegenstelling tot wat Radio Ambulante-oprichter Alarcón in het begin te horen kreeg: dat Mexicanen alleen verhalen willen uit Mexico, Colombianen uit Colombia, etc. Viñas: ‘En mensen willen bovendien ook graag weten hoe de rest naar hun eigen land kijkt. Ze zijn heel benieuwd naar die blik van buiten.’