Kwetsbare Yunus verdient bescherming
Toegegeven, toen ik voor het eerst het verhaal van pleegkind Yunus hoorde, was ik ook benieuwd hoe hij eruit zou zien, erkent adjunct-hoofdredacteur Maarten Hogenstijn van 7Days en Kidsweek. ‘Voyeurisme, waarvan volgens mij in iedereen wel een vleugje zit. En in journalisten vaak wat meer dan gemiddeld. Maar niet aan elk (onderbuik)verlangen hoeft voldaan te worden. Er zijn ook nog zaken als gezond verstand, zelfbeheersing en terughoudendheid. En met name als het gaat om kwetsbare kinderen zouden die het zwaarst moeten wegen. Waarom moet heel Nederland weten hoe Yunus eruitziet? Zeker als hem dat nog in gevaar zou kunnen brengen ook?’
Af en toe groeit een kind uit tot een symbool van een bepaalde zaak of gebeurtenis. Yunus is daar zeker niet het eerste voorbeeld van; denk maar aan asielzoekerskinderen Mauro, Sahar en – van wat langer geleden – Hui. Of aan Ruben, de jongen die in 2011 als enige de vliegramp in Tripoli overleefde.
Hoe symbolisch hun rol in de media ook, de hoofdpersonen blijven kinderen. Hun achtergrond is vaak erg ingewikkeld en de situatie waarin ze zich bevinden is moeilijk. Kortom: deze kinderen zijn kwetsbaar. Zelf kunnen ze zich moeilijk of helemaal niet wapenen tegen alle aandacht. Vaak kunnen de volwassenen in hun omgeving ook niet overzien wat een golf aan publiciteit op langere termijn betekent. Wat op internet terechtkomt, staat daar in principe voor de eeuwigheid. Zeker als een kind met zijn volledige naam en foto in de media verschijnt, kan hem dat tot in lengte van dagen blijven achtervolgen.
Mede daarom kiezen we er in kinderkrant Kidsweek en jongerenkrant 7Days voor om in principe geen achternamen van kinderen en jongeren te gebruiken. Daarnaast proberen we ook zorgvuldig om te gaan met foto’s. De stelregel is: geen herkenbare foto’s van kinderen of jongeren in moeilijke, pijnlijke of compromitterende situaties, als ze daar zelf geen toestemming voor hebben gegeven (dus geen herkenbare foto van Ruben in een ziekenhuisbed in Tripoli). In het geval van Yunus is er een nog belangrijker argument om geen herkenbare foto te plaatsen: dat van zijn veiligheid. De jongen zit met zijn pleegmoeders ondergedoken. Dat is niet voor niets.
Toch is via het ANP een recente foto van Yunus met zijn biologische gezin verkrijgbaar. Volgens ANP hebben de ouders toestemming gegeven voor publicatie, maar dat is naar mijn mening niet relevant. Iedereen die zich verdiept in dit verhaal weet dat niet zij, maar Bureau Jeugdzorg de voogdij over Yunus hebben. En zij hebben uitdrukkelijk géén toestemming gegeven.
Vervolgens hebben afnemers van het ANP natuurlijk een eigen verantwoordelijkheid om de foto wel of niet te plaatsen. In een groot aantal media was van terughoudendheid geen sprake. Het AD pakte er zelfs bijna paginagroot mee uit. Hoe halen ze het in hun hoofd? Het publiceren van die foto brengt de jongen potentieel in gevaar.
Te vaak en te snel wordt in zaken zoals deze vergeten dat de hoofdpersonen kwetsbare kinderen van vlees en bloed zijn. Die verdienen meer bescherming en respect.
Praat mee