— dinsdag 19 oktober 2021, 07:55 | 0 reacties, praat mee

Klimaat, lessen van Covid

© Paul Ryding

Frits van Exter denkt met je mee over dilemma’s. Dit keer: hoe te berichten over de klimaatcrisis? Laatste wijziging: 19 oktober 2021, 14:13

Nu de verzamelde wetenschap heeft vastgesteld dat de klimaatcrisis zich onontkoombaar voltrekt en dat alleen drastische maatregelen nog het verschil kunnen maken tussen erg en nog veel erger, staat ook de journalistiek voor de vraag wat dat voor haar werk betekent.

Daarbij kunnen de ervaringen met de pandemie misschien helpen. COVID-19 is van een andere orde, maar er zijn overeenkomsten.

Na het uitbreken van de pandemie zocht de journalistiek naar een houding. Hoe kritisch wil je zijn ten tijde van een crisis die iedereen bedreigt? ­En hoeveel aandacht geef je aan degenen die menen dat er helemaal geen crisis is, alleen een doorgeslagen overheid?

Redacties hadden soms moeite met de toenemende polarisatie.

Pieter Klok, hoofdredacteur van de Volkskrant, vergeleek het een jaar later met het opsteken van een sneeuwstorm op een berg. ‘Wat doe je als ook de berggids dit nooit heeft meegemaakt? Ga je toch naar hem luisteren, of ga je op in een kakofonie waarin iedere mening even zwaar telt? Ik zou zeggen: we moeten kritische vragen stellen, maar we volgen de berggids.’ Sommige collega’s vonden dat te volgzaam, maar zij herkenden de vraag wel.

Covid is een sneeuwstorm, het klimaat is al decennia een smeltende ijsberg. Van de pandemie weten we dat een crisis de honger naar betrouwbare informatie aanwakkert. Om die te kunnen stillen moet je kennis in huis hebben of zien te halen. Wetenschapsredacteuren spelen een centrale rol, niet alleen in hun eigen werk, maar ook door collega’s te behoeden voor blunders. Zij vormen een verdedigingslinie tegen desinformatie.

Zij kunnen diezelfde rol spelen in de klimaatberichtgeving, alleen zal het nog meer creativiteit en volharding vergen. Los van de vraag of het mogelijk of wenselijk is je publiek te engageren, loont het tenminste om het te betrekken bij wat je doet. Zoals de pandemie een gedeelde zorg is, is het klimaat dat natuurlijk ook.

De klimaatcrisis vraagt niet alleen om een houding, maar ook om een agenda. Redacties organiseren zich rondom het thema. Journalisten specialiseren zich. Budgetten schuiven. Nieuwe verhaaltechnieken worden beproefd. Het gaat, net als bij corona, om ver weg en dichtbij, om macro en micro, om persoonlijke verhalen en onderzoeksjournalistiek, om verliezers en profiteurs, om de goede toon, laverend tussen angst en hoop, tussen actief en activistisch informeren.

Frits van Exter is voorzitter van de Raad voor de Journalistiek, maar heeft geen stem in de beoordeling van klachten. Hij verwoordt slechts zijn eigen mening.

Tips

• Er is een internationaal samenwerkingsverband voor klimaatverslaggeving (o.a. Trouw doet mee) waar ideeën worden uitgewisseld.
• Denk ook aan taalgebruik. Is het ‘klimaatverandering’, ‘klimaatcrisis’ of ‘klimaat-noodtoestand’. En gaat het nu om ‘oplossen’, ‘beheersen’ of
‘schade beperken’? Zie ook The Guardian
• Haal kennis in huis. Bij NRC trad onlangs Peter Kuipers Munneke, glacioloog en weerman bij de NOS, aan als columnist.

Tip de redactie

Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, coördinator magazine

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.