Journalist/oplichter eindigt doorzeefd

Schoup, was dat niet die presentator van TROS Aktua, met dat steile haar en die hoornen bril, midden jaren ’70? Ja, dat was Henri, de zoon van Jean Gustave. Henri was een rechtschapen journalist, die ook boeken schreef. Zijn vader, zo blijkt uit Van Hoores boek, was een beetje journalist en verder romanschrijver en vooral: oplichter. Hij liep weg van het front in de Eerste Wereldoorlog, kreeg tien jaar gevangenisstraf die hij nooit hoefde uit te zitten en begon daarna een afwisselende carrière op en over de rand van de wet. Hij ging van kwaad tot erger en kwam pas echt op stoom in de Tweede Wereldoorlog, toen hij zich als bemiddelaar opdrong aan de illegaliteit om gevangen verzetsmensen los te kopen.

Schoup praatte enorme sommen geld los (tot 150.000 gulden aan toe – dat is nu een kleine miljoen euro waard), maar hield ze voor zichzelf. Sterker nog: hij kocht er kostbare panden van die door joden gedwongen waren verlaten en kon van de huur ruim leven.

Geen wonder dat Jean Gustave Schoup, die vooral rond Rotterdam opereerde, uiteindelijk op de hitlist van het verzet kwam te staan. Auteur/onderzoeker Cees van Hoore (de man die ooit Klaas Carel Faber opspoorde in het Zuid-Duitse Ingolstadt) heeft het raadsel van Schoups executie opgelost, en kwam uiteindelijk opnieuw bij een vakbroeder terecht. H.J. Scheffer, een veelzijdig journalist (correspondent in Indië, hoofdredacteur van het Rotterdams Nieuwsblad, schrijver van veelgeprezen boeken) was in de oorlog actief in het gewapend verzet, als ‘Rooie Chris’. Hij nam, 25 jaar oud, zijn verantwoordelijkheid en schrok niet terug voor het vuile werk. En zo was hij ook betrokken bij de liquidatie van oplichter/journalist Jean Gustave Schoup.

Heel mooi dat Van Hoore dit verhaal zo goed heeft uitgezocht. Het is het zoveelste voorbeeld uit de afgelopen paar jaar van geschiedschrijving over die bizarre laatste oorlogsmaanden, waarin de terreur van de bezetter en de grimmigheid van de verzetsstrijders tot een orgie van geweld hebben geleid.