Journalist?

Na m’n studie had ik een bijbaan in debatcentrum De Balie in Amsterdam. Als AD’er. Die afkorting stond voor Algemene Dienst, oftewel: kaartjes scheuren, deuren open en dicht doen en bloemen uitdelen. Na het werk stond ik aan de bar met allerlei interessante figuren uit de literaire en politieke wereld. Ik kreeg dan met geen mogelijkheid uit mijn mond dat ik journalist was.
Dat was ik namelijk niet, vond ik. Ik wilde het graag zijn, dat wel. Dus zei ik: ‘ik noem mijzelf journalist’. Ik schreef wel af en toe voor bladen en kranten, maar vond dat niet substantieel genoeg. Ik wist niet goed wanneer je nou precies officieel journalist was.
Deze verwarde staat is opmerkelijk genoeg na zeventien jaar terug. En niet alleen bij mij. Ik kan tegenwoordig Twitter niet openen of ik zie een nieuw ‘event’ waar gesproken wordt over ‘de journalist’. Waar moet hij/zij aan voldoen? Hoever kan hij gaan met commerciële opdrachten? Hoe overleeft hij? Wie moeten daar allemaal aan meebetalen? De journalist is danig in de war en daar wordt op ingesprongen.
Een greep uit recente en toekomstige bijeenkomsten: ‘De denker en de correspondent’ in de Rode Hoed met Rob Wijnberg, over de rol van nieuws. Bladen in de Balie over ‘waar bladenmakers in de toekomst aan moeten voldoen’, in Dauphine spreekt de Vereniging Van Online Journalisten over de vraag: ‘hoe werkt de journalist van morgen?’. En eerder was Marianne Zwagerman al begonnen met ‘Red de journalist’. Ik maak me er ook schuldig aan, want leid eind september een avond in De Nieuwe Liefde over ‘de nieuwe journalist’ en 3 juli een bijeenkomst over ‘branded journalism’: een ontwikkeling die niet alleen verwart maar ook boos maakt. @Apleijter (lector journalistiek & innovatie, nota bene) zei erover: ‘de grootste ramp waarmee de journalistiek ooit geconfronteerd is’. Terwijl ik er juist brood in zie. Niet alleen letterlijk, maar ook inhoudelijk. Anyway, ik ben dan ook in de war.
Maar met al dat gepraat komen we wel ergens. Jay Rosen, professor journalistiek aan de NYU zegt dat we sinds de onthulling van Edward Snowden door Glenn Greenwald van de Guardian, nu in ieder geval echt nooit meer hoeven te praten over de vraag of bloggers journalisten kunnen zijn of journalistiek werk doen. Een discussie die hij al jaren probeert te beëindigen.
Al dat gepraat is goed. Journalistiek is niet langer een vak dat vanzelfsprekend is. Er is niet één moment waarop je kunt zeggen: ‘ik ben journalist’. Nee, er moet continu geëvalueerd worden: doen we het goed? En wat zou ‘het’ moeten zijn? Het gaat er dus helemaal niet meer om of je journalist bent, maar meer of je je werk op dit moment journalistiek kunt noemen.
Praat mee