Internet verandert moraal privacy

Het retoucheren van de geschiedenis door het verwijderen van afbeeldingen werkte misschien nog enigszins in de dagen van Stalin, toen gevallen helden van de Grote Revolutie van foto’s verwijderd werden. Maar sinds de opkomst van het wereldwijde web zijn dat soort ingrepen vruchteloos gebleken. De verspreiding van beeldmateriaal gaat zo snel en de schaal waarop dat gebeurt is zo massaal, dat het uitvlakken van onwelgevallige opnames onmogelijk is geworden. Niet alleen van opnames overigens, ook van teksten.

Ik heb meermalen het verzoek ontvangen oude artikelen van een site te halen ‘omdat het allemaal al zo lang geleden was’. Ik heb die verzoeken steevast geweigerd, óók omdat het vruchteloos zou zijn. Al besef ik hoe irritant het voor klagers is dat iedereen die hun naam googled direct weer met misstapjes uit hun verleden geconfronteerd wordt.

Toch confronteert de woede van Van de Kamp traditionele journalisten, zoals ik er zelf een ben, met een probleem. Ik was altijd trots op de Nederlandse journalistieke traditie van burgermansfatsoen, waarbij verdachten niet direct in het schandblok worden gezet, zoals in het Verenigd Koninkrijk. Het hoort hier ook tot de mores, zie de uitspraken daarover van de Raad voor de Journalistiek, om bij publiciteit zorgvuldig de afweging te maken tussen het publieke belang en de schade die aan personen wordt toegebracht.

Ik begrijp de redenatie van Van de Kamp, al vind ik zijn voorbeeld ongelukkig gekozen. Het beeld van een haag agenten met getrokken revolvers is dermate ongebruikelijk in Nederland, en daardoor nieuwswaardig, dat het belang van publicatie groter is dan de bescherming van de privacy van de betrokken agenten. Datzelfde geldt voor de beelden die na de rellen bij Hoek van Holland gepubliceerd werden. Wie op een willekeurig moment het internet afgraast, kan heel wat sprekender voorbeelden vinden van beelden die diep ingrijpen in het leven van mensen, zonder dat er een noemenswaardig maatschappelijk belang mee is gediend. Dat heeft in de afgelopen jaren ook geleid tot het oprekken van de aloude fatsoensregels bij de traditionele media.

Mijn vraag is of die regels eigenlijk nog wel werken? Zijn ze niet uit de tijd nu middenstanders foto’s ophangen van winkeldieven (ook al mag dat niet van het CBP) en iedereen die over een telefoon beschikt tegelijk persfotograaf en medium lijkt te zijn?
Steeds vaker voel ik me, als verdediger van de traditionele journalistieke normen, een oude zeur, net zo’n man die ook fietsers op het trottoir berispend toespreekt en in het openbaar vervoer opstaat voor vrouwen. Hopeloos uit de tijd. Maar als de oude regels niet meer werken, welke dan wel?