In Memoriam Tom Kamara (1949-2012)
Eind jaren ‘80 kwam Tom Kamara, hoofdredacteur van de Liberiaanse krant The New Democrat, in Nederland terecht. Toenmalig dictator Samuel Doe, over wie Kamara kritisch had geschreven, had hem in de cel gestopt. Kamara wist te ontsnappen maar daarna wilde Doe hem ontvoeren en alsnog diep in de jungle ombrengen. Kamara vluchtte met een vals paspoort naar zijn broer in Amerika maar werd op Schiphol opgepakt. De Limburgse Jacques Keiren en pater Geert Bles konden Kamara’s identiteit bewijzen met een artikel uit de New African over zijn ontsnapping. In totaal zou Kamara – met tussenpozen – acht jaar in Nederland verblijven.
Zodra Doe was vermoord en de West-Afrikaanse vredesmacht Ecomog de hoofdstad Monrovia had overgenomen, keerde Kamara begin jaren ‘90 terug. ‘My mind was always in Liberia, here I can contribute more to my society than anywhere else’, zei hij in een interview met de VPRO-radio. Niet lang na zijn thuiskomst werd Kamara bij een gevecht in zijn been geschoten. Ook over vredesmacht Ecomog had hij kritisch geschreven. Met hevig geïnfecteerde wonden kwam hij via het Rode Kruis – weer – in Limburg terecht.
Zodra hij weer kon lopen ging hij terug naar Liberia. In 1993 rolden de eerste New Democrats van de persen. Bij de laatste slag om Monrovia, in april 1996, brandden rebellen het New Democrat-gebouw af. Toen ex-rebellenleider Charles Taylor – in mei veroordeeld tot 50 jaar gevangenis vanwege oorlogsmisdaden in buurland Sierra Leone – een jaar later tot president werd gekozen, moest Kamara alweer halsoverkop zijn moederland ontvluchten. Hij stond bijna bovenaan Taylors dodenlijst.
Nadat de rest van de redactie in 2000 naar Ghana was gevlucht, verscheen The New Democrat onder leiding van Kamara in Nederland alleen nog op internet. Pas toen Taylor in 2003 gedwongen werd af te treden kon er aan een papieren krant worden gedacht. Twee jaar later werd de krant weer gedrukt (onder andere met steun van de Nederlandse organisaties Free Voice en OneMen). Nobelprijswinnares president Ellen Johnson Sirleaf bood Kamara een hoge functie aan. Hij weigerde want hij wilde als onafhankelijk journalist zijn strijd tegen sociale ongelijkheid voortzetten.
Na zijn dood verscheen op maandag 11 juni een laatste opiniestuk van zijn hand: ‘Als democratie een gratis-voor-sommigen systeem is onder de “wet” die de regering en zijn functionarissen toestaat zichzelf ten koste van de bevolking vet te mesten wordt er een demon gecreëerd die vroeg of laat geslacht zal worden… It is an endangered society.’
Op 8 juni is Tom Kamara in een Brussels ziekenhuis overleden. Door sommigen wordt hij nu al een ‘legendarisch journalist’ genoemd.
Jacqueline Maris
Zie ook de condoleances na zijn dood
