In memoriam Carel Jansen (1933-2012)
Donderdag 14 juni overleed drs. Carel H. Jansen in een verpleeghuis te Zeist. Carel was een bijzonder mens. Zelf zou hij ironisch hebben geglimlacht over zo’n cliché. In het dagelijks geweld van het maken van een avondkrant kwam dit bijzondere misschien niet zo snel aan het licht. Maar Carels kwaliteiten als journalist werden onderkend en erkend. Was het niet in de eerste plaats door de hoofdredacties dan wel zeker door zijn collega’s.
Bij het Amsterdamse dagblad Het Parool in de laatste gloriejaren van die krant, maakte ik in de jaren ‘70 kennis met Carel Jansen op de buitenlandredactie. Hij kwam van Keesings Historisch Archief waar hij van baan ruilde met Erik Visser, destijds een van de oprichters van D66. Die overstap tekende Carels wens om zijn academische studie Geschiedenis toch vooral in te zetten in de praktijk. Kennis en informatie toegankelijk maken voor een groot publiek, dat is eigenlijk de rode draad gebleven in zijn hele loopbaan als journalist, maar zeker ook later als docent politicologie aan de School voor Journalistiek, nog later als docent bij postdoctorale cursussen journalistiek en als tijdschriftredacteur. Na enkele vruchtbare jaren bij Het Parool vertrok Carel naar de Haagse Courant, waar hij chef van de buitenlandredactie kon worden.
De journalistieke grondhouding was Carel in feite aangeboren. Hij bezat van nature de noodzakelijke distantie en een kritische houding. Dagbladjournalistiek vond hij boeiend, maar lesgeven ging volgens hem toch uiteindelijk boven de journalistiek uit. Geïnteresseerde studenten zinnige kennis bijbrengen, hen samenhangen leren begrijpen en gereed maken voor een prachtig vak, dat dreef Carel het meest. Tussendoor schreef hij nog een paar studieboeken zoals ‘Dagbladjournalistiek en politiek’.
Het duurde lang voordat je wist dat je met Carel bevriend was geraakt. Want hij had een speciale manier om zijn vriendschap kenbaar te maken. Carel ging je dan betrekken bij een van zijn vele bezigheden. Zo mocht ik samen met nog een paar bekenden meedoen met de Stichting Wetenschapsjournalistiek en Voorlichting en aan VN Forum, het blad van de vereniging voor de Verenigde Naties, waarvan hij hoofdredacteur was.
Zijn ironie bleef tot het laatst. Bij een van de bezoeken in het verpleeghuis, waar hij na een hart- en een herseninfarct terecht was gekomen, zei ik ‘tot de volgende keer, houd je taai.’ ‘Daar kun je op rekenen, want taai word je hier vanzelf’, was het antwoord. De laatste keer dat ik op bezoek was, de dag voor zijn overlijden, zei hij bij het afscheid nadrukkelijk: ‘Bedankt voor je bezoeken, de haringen en je vriendschap.’ Toen wist ik dat ik Carel voor het laatst had gezien.
Toon Schmeink, ex adjunct hoofdredacteur van Het Parool
