‘Ik geloof in de regio’

‘Tijger, meekomen. Jij gaat met collega Frisart in een hok zitten. Jullie komen er pas weer uit als je alle Haarlemse woningcorporaties financieel hebt doorgelicht. Ze barsten volgens mij van de poen. Verantwoording afleggen aan mij. Aan de slag.’

Het is 1996. Ik ben zes jaar in dienst van Haarlems Dagblad en mag mij verheugen in het journalistieke vertrouwen van mijn hoofdredacteur Frans Nypels. Zes weken lang ploegen Ronald Frisart en ik ons door jaarrekeningen, begrotingen en accountantsverklaringen. Zes weken later liggen er drie paginagrote artikelen. De lezer weet nu dat de Haarlemse woningcorporaties niet zwemmen in het geld.

Met stijfgesloten ogen lig ik op mijn rug in bed. Ik lig ’s nachts niet wakker. Daar is deze redactiechef van De Gooi- en Eemlander toch veel te professioneel voor? Maar waarom durf ik mijn ogen dan niet te openen? Bang om de tijd te weten? Vooruit dan maar. Kwart voor vier. Onder mijn hersenpan maalt het alweer. Hoe krijgen we die twaalf pagina’s voor morgen vol? Vrijwel dagelijks worstelen we met een tekort aan kopij.

Hoe krijgen we als redactie van Noordhollands Dagblad, Leidsch Dagblad, Haarlems Dagblad en De Gooi- en Eemlander een hoofdredacteur die ons beschermt? Onze vorige hoofdredacteur Mike Ackermans is gesneuveld in het gevecht met directie en raad van bestuur van moederbedrijf Telegraaf Media Groep. Nu moet er een nieuwe komen. In een tijd waarin de directie organisatieadviesbureau B. binnen heeft gehaald om onder het mom van een ‘gezonde toekomst’ weer eens lekker te hakken en te kappen. We hebben een slimme, geharde hoofdredacteur nodig die ons behoedt voor naderend onheil, die voorkomt dat we worden uitgeleverd aan de aandeelhouders en commercie. Organisatieadviesbureau B., pfff. Als Nypels nog had geleefd had-ie die ‘gladde gozers’ van B. zo aan hun stropdas over de tafel getrokken, ze diep in de ogen gekeken en gebulderd: ‘Nu heel snel wegwezen. Mijn redactie af. En waag het niet hier ooit nog een stap over de drempel te zetten.’

Maar Nypels is dood. En mijn huidige baas verwacht van mij een positief kritische houding als het gaat om de aanstaande reorganisatie, net als bij de vorige tweejaarlijkse reorganisaties.

Redactiechef van De Gooi- en Eemlander, het zou wat. Op het hoogtepunt in 1980 had De Gooi- en Eemlander een oplage van 60.000. Dat waren nog eens tijden. De stadsredactie zetelde in een Amsterdamse schoolpand midden op de Groest in Hilversum. Het rijksmonument bestaat nog steeds (zie foto). Nu huist er een café-restaurant met de naam, je moet er maar opkomen, Le Journal.

De redactie is net als veel andere krantenredacties in Nederland verdrongen naar een zielloos kantoorpand buiten het centrum. Er was een tijd dat daar nog een volledige krant werd gemaakt, met een eigen hoofd­redacteur, een binnen-buitenlandredactie en een eigen zaterdagbijlage. Maar liefst drie verdiepingen namen de medewerkers van de krant in beslag. Nu zit de redactie van achttien formatieplaatsen, met een piepkleine advertentieafdeling op de benedenverdieping.

Daarnaast zitten er verspreid over de redactie ook nog zes journalisten van het huis-aan-huisblad. Een aantal jaren geleden moest samenwerking met het huis-aan-huisblad De Gooi- en Eemlander redden. Maar dat was in een tijd dat het commercieel nog goed ging. Nu is het omgekeerd: de huis-aan-huisbladen maken verlies, onze dagbladen nog een redelijke winst. Dat laatste geeft overigens geen aanleiding tot arrogantie. De oplagecijfers die maandelijks in mijn mailbak ploffen open ik liever niet. Langzaam zakken we richting een oplage van 20.000.

Sinds een half jaar werk ik op de redactie in Hilversum. We doen er alles aan om voor de lezer een onmisbaar product te maken. Bijter Henk Runhaar toonde in verschillende artikelen aan dat er gediscrimineerd wordt in de Hilversumse horeca. De bevlogen Susanne van Velzen bracht de schrijnende leegstand van winkels in hartje Hilversum in kaart. Ronald Frisart, ook hij is er nog, liet in een gedegen achtergrondstuk zien dat het Tergooi ziekenhuis dan wel trots is op de nieuwbouwplannen, maar dat de financiering van de daarvoor benodigde 200 miljoen euro wel eens onhaalbaar zou kunnen zijn. We doken de afgelopen tijd in allerlei dossiers: overlastgevende jongeren, grootschalige woningbouwplannen voor het Muidense KNSF-terrein en dubieus gerommel bij onderwijskoepel Villa Primair. Dagelijks tonen we ons bestaansrecht aan. Maar wat we ook doen en hoe trots we ook zijn op onze krant, maandelijks keert een deel van de lezers ons de rug toe.

We maken inmiddels e-papers met een mooie tablet­versie. Binnenkort gaat De Gooi- en Eemlander, in navolging van Haarlems Dagblad, ook via internet premiumartikelen verkopen. Mooi, mooi, mooi, maar is het ook genoeg?

Als de lezer niet naar ons toekomt, ga ik wel naar de lezer toe. Op het fraaie, maar ongemakkelijke Dudok-meubilair in de Hilversumse burgemeesterskamer van Pieter Broertjes doe ik uit de doeken dat het niet goed gaat met de krant. Ik ben niet gewend de vuile was buiten te hangen, want met ons gaat alles goed, toch? Maar ik moet. Als er iemand is die mijn verhaal kan begrijpen is Broertjes het wel. Als oud-hoofdredacteur van de Volkskrant snapt hij als geen ander de noodzaak van een krant. En als burgemeester van een stad van 80.000 inwoners weet hij hoe belangrijk een waakhond van de democratie is.

Je zal maar burgemeester zijn van een mediastad zonder krant. Niet aan denken toch? Gemeente­advertenties gaan al jaren naar de huis-aan-huisbladen, overheidssubsidie voor kranten is omstreden, maar ik doe hem een ander voorstel. Zou de gemeente Hilversum voor al zijn 600 ambtenaren een abonnement willen afsluiten op De Gooi- en Eemlander? Zo snijdt het mes aan twee kanten: ambtenaren zijn goed geïnformeerd en wij hebben er in één klap honderden abonnees bij. Als Hilversum over de dam is, volgen er wellicht andere gemeenten. Hij vindt het zeker geen slecht plan en gaat er over nadenken. Ik hoor nog van hem.

Buiten in de miezerige regen voel ik me verward. Is dit wel goed? Gaan we ons als regionale krant afhankelijk maken? Is de redactiechef van De Gooi- en Eemlander nu verworden tot een abonnementenverkoper? Is het toch allemaal zinloos en bestaan er over pakweg vijf jaar geen regionale bladen meer? Noem me naïef, noem me ouderwets of noem me bevlogen. Ik geloof in regionale kranten. Ik geloof in De Gooi- en Eemlander.

Een paar weken na mijn bezoek aan Broertjes zit ik aan tafel bij de Larense D66-burgemeester Elbert Roest. De krant heeft een meer dan warm plekje in zijn hart. Ook hem schets ik hoe de krant ervoor staat. Ook Roest vraag ik of hij een abonnement wil afsluiten voor al zijn ambtenaren. Hij vindt het een geweldig idee. Roest snapt dat een gemeente zonder regionale krant het contact met de bevolking dreigt te verliezen.

En voor mij, zo houd ik hem voor, is niet alleen een oplagestijging van levensbelang. Minstens even zo belangrijk is het signaal dat hiervan uitgaat. Zo ziet mijn hoofdredactie, mijn directie en de raad van bestuur van TMG dat de regionale kranten een belangrijke rol vervullen in de samenleving. Hoe mooi zou het zijn als er weer in journalistiek werd geïnvesteerd in plaats van te snoeien en af te knijpen.

De NVJ heeft 2014 uitgeroepen tot het Jaar van de Regio. In dit jaar is mijn hoop gevestigd op burgemeesters als Broertjes en Roest die ons wellicht niet kunnen redden, maar ons wel flink kunnen steunen. En ik klamp mij vast aan de Henk ­Runhaars, de Susanne van Velzens en de Ronald Frisarts van deze wereld die elke dag opnieuw aantonen dat je niet zonder ons kunt.