Iemand nog een mening?
We worden de hele dag bestookt met meningen van zogenaamde experts. Zij duiden het nieuws, lichten onderzoeken toe of verkopen een product. Maar wanneer ben je een deskundige of expert?
Ik werd onlangs binnen een week voor twee verschillende televisieprogramma’s uitgenodigd. Omdat ik in 2011 een roman over het singleleven in Amsterdam heb gepubliceerd, vond de redactie dat ik als ervaringsdeskundige mogelijk wat zinnigs te zeggen had over het vrouwenoverschot in de grote stad. En de gevolgen daarvan voor de arbeidsmarkt. Of ik dan ook eerlijk wilde vertellen hoe het was om op zoek te zijn naar een man? In dezelfde week kon ik ergens anders komen praten over de gevolgen van de affaire bij Volkswagen voor de Duitse economie. Ik weet tenslotte veel van het bedrijfsleven en ben half Duits.
Ik bedankte voor beide uitnodigingen omdat ik mezelf niet deskundig genoeg achtte of vond dat ik over de onderwerpen voldoende te zeggen had waar een kijker mogelijk wat van opsteekt. Was dat nou een voorbeeld van vrouwelijke bescheidenheid en onzekerheid? Mannen schijnen er minder last van te hebben en komen graag hun mening verkondigen ook al weten ze ergens weinig van af. En is het niet juist handig om mezelf en vooral mijn boeken op televisie te promoten? Mijn uitgever zou vast niet blij zijn dat ik deze gratis promotie voorbij liet gaan.
Volgens hoogleraar psychologie Robert Cialdini is autoriteit een van zes effectiefste manieren om mensen te beïnvloeden en te overtuigen. Een diploma aan de muur, een titel voor je naam of een witte jas zorgt er voor dat mensen gemakkelijker geloven wat je vertelt. Maar wanneer ben je een deskundige op een bepaald gebied? Als je er een boek over hebt geschreven? Als je iets hebt meegemaakt? Er veel over hebt gelezen?
Het belangrijkste punt is dat je zeker als journalist goed moet uitzoeken wat het belang is van degene die nieuws brengt of wenst toe te lichten. Wil een persoon of bedrijf vooral iets verkopen? Is er sprake van een ‘wij van WC-eend adviseren WC-eend-effect’? De grens tussen marketing en journalistiek wordt de laatste jaren steeds verder opgerekt. Worden wij dus geïnformeerd of simpelweg beïnvloed om bepaalde keuzes te maken?
In mijn ervaring zijn het juist de mensen die het minst in de media zijn die veel verstand hebben van uiteenlopende onderwerpen. Die voorzichtig zijn met hun mening omdat ze er meer van willen weten voordat ze uitspraken doen die anderen beïnvloeden. Een verademing, maar die zien en horen wij helaas minder vaak. Een mening is gratis en overal verkrijgbaar, maar kennis is kostbaar en waardevol.
Praat mee
1 reactie
Renzo_fornari, 11 november 2015, 20:17
Beste Truus,
Goed dat iemand dit zegt en nog wel een persoon met zulke prachtige krullen. Het is mijns inziens een fenomeen dat al zo lang bestaat als de maatschappij zelf en zolang mensen hun eigen mening niet kunnen (of liever willen) vormen, zal er altijd een vraag blijven bestaan naar de opinie van blaaskaken die het wel weten. Ik heb zelf zo lang geworsteld met dit vraagstuk: waar ligt de balans tussen je ambitie achterna gaan (waarbij het geven van je mening een absolute boost kan geven, omdat het jouzelf uitdaagt om garant te gaan staan voor hetgeen wat je zegt) en andere, wellicht veel accuratere meningen, overstemmen met jou eigen enthousiamse?
Want zoals jij zelf ook al aangaf: was het onzekerheid of bescheidenheid dat jou de interviews deed afslaan? We moeten namelijk niet vergeten dat we onszelf vaak overtuigen van iets uit angst om te falen, wat onze groei ontzettend in de weg zit. In zelfontwikkelingsland bekend als “upper-limit problem”. Wanneer ben je goed genoeg om de expert uit te hangen? Nooit, want gedurende je levensweg vindt je altijd weer nieuwe nuances die je eerdere uitspraken wellicht tegenspreken.
Nou ik heb een hele concrete oplossing bedacht. Onder het mom van: “wie de schoen past, trekt hem aan”, ga ik als volgt te werk. Elke keer als ik een burning gevoel van binnen heb over een of andere kwestie die anderen ook aangaat, uit ik die mening zonder mezelf in te houden en op zo een toon alsof ik er veel vanaf weet.
Wellicht zeggen mensen dan: “maar wat weer jij ervan”, maar dat maakt niets uit. Het leuke is namelijk: de enige maatstaf die ik hanteer om mijn mening wel of niet te uiten is hoe zeker ik me erover voel. Dus ik ben nooit afhankelijk van een of andere expert-status of specifieke ervaring. Wat er dan gebeurt is altijd afhankelijk van de situatie, maar je wordt er sowieso beter van. Je lokt namelijk als het goed is een dialoog uit, waardoor of jij of de andere partij zijn mening zal bijstellen. Ik zie het uiten van je mening dus altijd als een win-win, mits de intentie zuiver is en niet vanuit een beinvloedingsbelang, zoals jij ook al aangaf.
P.S. Nog even over wat je zei over het verschil tussen mannen en vrouwen. Dat is inderdaad helemaal waar, zou dat iets te maken kunnen hebben met het feit dat er maar heel weinig vrouwen in topposities zitten van organisaties? Wederom een bevestiging dat je mening niet uiten remmend kan werken voor je persoonlijke groei.