‘Het AD bepaalt of Wilders gaat regeren’

De hoofdredacteur heeft geen kleren aan. Hans Nijenhuis (53) staat bijna naakt in de hoek van zijn werkkamer. De leidsman van het Algemeen Dagblad ontdoet zich van zijn pak om een hardlooptenue aan te trekken voor een rondje Rotter­dam. Terwijl de rest van de redactie lonkt naar de vrijdagmiddagborrel, neemt de hoofdredactionele marathonman (3 uur 09 minuten) het bezoek mee voor een kleine training voor hij naar Antwerpen afreist voor een entre-nous met een Belgische collega van de Persgroep. ‘Een warmloopje’, betitelt hij het ren-uitje.

De sportieve setting voor het gesprek mogen we beschouwen als een metafoor voor de manier waarop Nijenhuis regeert. ‘Niet te snel. Met mate’, zegt hij terwijl hij resoluut een dubbele knoop in zijn schoen strikt. ‘Maar ik heb nog geen seconde spijt hoor.’

Ik neem toch aan dat er behoorlijk wat peer-pressure was. De NRC-meneer die naar het volkse AD verhuist?
‘Ja, mijn schoonmoeder begreep het niet. Dat is een nette dame uit Brussel. Die is “hardcore”! Die leest The Economist, Le Figaro en Le Monde. Voor haar is NRC de onderkant. Ze zei: “Hoe moet ik dit uitleggen aan mijn vriendinnen? Waarom doet Hans dit?” Als je uitlegt wat het bereik is en dat het AD wordt gelezen door serieuze hardwerkende Nederlanders dan wordt er al anders naar gekeken.’

Hij draait zich om en wijst naar een ingelijste voorpagina aan de muur. Daar hangt de grootste krant van Nederland, getooid in de Union Jack. ‘Don’t leave me this way’, staat er. Dat is een keer wat anders dan een hijgerige nieuwskop.
(Trots) ‘Overal zijn we genoemd.’ Buigt naar zijn bureau en toont een uitdraai van de internationale social media hits die de krant genereerde. ‘Dat we met deze voorpagina de hele wereld halen, dat is “fucking cool”’, zegt hij. ‘Het levert in geld niet meteen iets op, maar dit genereert wel naamsbekendheid.’

Zelfs in huiselijke kring was er waardering voor deze opening. ’Mijn vrouw werkt bij de Raad van State’, vervolgt hij zijn betoog over de sociale druk. ‘Maar deze voorpagina werd gedeeld in de app-groep van de collega’s’, vertelt hij.

De man die nrc.next bedacht, Rusland-correspondent was voor de krant en tot recent verantwoording droeg voor de opiniepagina’s, is ervan overtuigd dat hij in zijn huidige betrekking misschien wel meer invloed heeft dan zijn ‘snobby’ collega’s aan het Amsterdamse Rokin.

‘Er zit een bubbel in Amsterdam. Daar zitten de Volkskrant, De Correspondent en NRC Handelsblad. Daar wonen de smaakmakers. Die denken: wij zijn Nederland. Wij besturen het land. Dat dacht ik ook. Als je in Zwolle komt, of Enschede of Etten-Leur, merk je dat dat niet zo is. Tegenover die Amsterdamse bubbel staat aan het andere uiterste een bubbel van mensen die het allemaal niks vinden. Jan Roos, Geert Wilders. In het midden heb je een hele grote groep en die bedienen wij. Zij bepalen straks of, en met wie, Wilders gaat regeren.’

Om aan te geven hoe groot het AD is, leidt hij ons rond over de redactievloer die er uitziet als een fabriekshal vol journalistieke mijnwerkers. Op links zitten de makers, op rechts de verwerkers. Aan het hoofd van de redactie-Galaxy, beslissen twee adjuncten over het lot van de kopij. De ene chef haalt de verhalen binnen, de andere verspreidt de stukjes over de verschillende portalen. ‘We hebben nooit last van ideeënarmoede’, zegt hij. ‘Bij de vergadering bij NRC lagen ’s ochtends de kranten op tafel en op basis daarvan gingen we beslissen wat wij er nog aan toe wilden voegen. Bij ons nooit kranten. Het AD is zelf een nieuwsmachine.’

De nieuwe baas is blij dat hij zich niet met redactionele managementklusjes hoeft te bemoeien, zoals het opstellen van vakantieroosters of arbeidsvoorwaarden, maar zich kan richten op de inhoud. ‘Wij hebben een redactiemanager, die doet alles met functies enzo. De zakelijk directeur gaat over geld. Dat zien die Belgen wel goed. Je moet journalisten laten doen waar ze goed in zijn. Namelijk kranten en sites maken.’

We dalen af met de lift. Het AD is niet langer gelegen in de doodse Alexanderpolder in Rotterdam, maar in Post Central, een modern torengebouw op treinstelafstand van het station.

We starten ons rondje Rotterdam. De tred is gelijkmatig: we kruisen de Coolsingel en zetten koers naar de Erasmusbrug.

‘Sinds ik deze baan heb loop ik minder’, zegt hij. De marathonman fietst tegenwoordig op en neer naar zijn woonplaats Den Haag: 27 kilometer heen en 27 kilometer terug.

Heeft het AD een V&D complex?
‘We hebben geen V&D complex! Bij V&D was het probleem dat veel mensen dat merk kennen, maar er niet binnenliepen. Bij ons komen heel veel mensen, maar de buitenwereld kent het niet.’ Kijkt even pesterig opzij. ‘Journalisten kennen het AD niet, want journalisten werken in Amsterdam en daar is geen AD. We zijn binnen de Persgroep de belangrijkste titel, zeker nu we een nieuwsorganisatie vormen met zeven regionale kranten in Oost en Zuid-Nederland.’

Het AD is sinds kort groter dan De Telegraaf, maar dat vent je niet uit.
‘Dat is nog niet ons succes hè. Het komt vooral doordat de oplage van De Telegraaf naar beneden is gegaan. Die neergang is een combinatie van gedoe bij die uitgeverij en de tijdgeest. Als je De Telegraaf uit hebt, denk je: het gaat wel slecht met de wereld. Hoe lang wil je een krant lezen waar je elke dag somber van wordt? Waar alles kut is, waar politici zakkenvullers zijn, waar Brussel een zwart gat is waar al ons geld verdwijnt, waar mensen niet deugen. Mensen krijgen daar op een gegeven moment de balen van.’

Gesolliciteerd of gevraagd?
‘Gevraagd om te solliciteren’, zegt hij, en legt uit dat hij bij NRC niet meer lekker zat. Er volgt een monoloog over zijn adieu bij de liberale avondkrant gevolgd door zijn opvattingen over de toestand in de journalistiek.

‘Ik ben vorig jaar mei uit de NRC-hoofdredactie gestapt omdat we een meningsverschil hadden over nrc.next. De vraag was of we met papier of online verder moesten. Als je aan mensen van 24 jaar vraagt wat ze belangrijk vinden zeggen ze: dat vind ik wel in mijn timeline. Als je dan opmerkt dat ze misschien iets missen dat niet in de timeline zit, reageren ze: “Dan is het niet belangrijk”. Dit is het ding. Het NOS Journaal speelt bij mijn dochter van 19 geen en-ke-le rol. Ze ziet het nooit. De Wereld Draait Door speelt geen rol. Lucky Tv speelt wel een rol, want dat krijgt ze gedeeld. De Correspondent, The New York Times, The Guardian komen in haar timeline. Het publiek dat we wilden bedienen moeten we iets geven dat hij zelf wil delen.’

‘Wij komen uit een tijd dat je de krant door de bus duwde, daarna kwam de tijd dat je hem naar de iPad pushte en nu is de gebruiker diegene die de informatie verdeelt. Dat is vaak wat anders dan een nieuwsbericht. Iets dat mensen raakt. Dat product wilden we maken. Net op het moment dat we op het punt stonden of we dat wel of niet wilden gaan doen, kreeg NRC nieuwe eigenaren. Die zagen het dilemma ook, maar de afweging was als volgt; gaan we ons richten op een groep die de toekomst heeft, heel veeleisend is maar niet wil betalen? Of gaan we ons richten op een slinkende groep krantenlezers die niet zo veeleisend is en wel wil betalen? Ze kozen voor het laatste. Alleen, wie zorgt er dan voor de generatie van mijn dochter? Die wil ik niet overlaten aan de fucking Correspondent of VICE! ’

Waarom biedt De Correspondent niet voldoende journalistieke vitaminen?
‘De Correspondent en VICE zijn geweldige extra’s, maar je kunt er niet op leven. Wie vertelt de Nederlander wat er in de achterkamertjes gebeurt? Of in de catacomben? Wie controleert de macht? We zijn toch niet in de journalistiek omdat het een leuk beroep is, maar om mensen te bereiken met goede en serieuze informatie.’

Nijenhuis overwoog een start-up met een digitale nrc.next en zocht daar financiers voor, totdat zijn dochter ziek werd. Er werd bij haar een tumor ter grootte van een mango ontdekt rondom haar ruggengraat. ‘Ineens kom je in het ziekenhuis en stap je uit de lift en staar je naar het bordje “oncologie” en zie je kinderen met kale hoofdjes en slangetjes door de neus en denk je: “oh my God, het zal toch niet?” Je hele wereld kantelt dan. Toen het goedaardig bleek en ze weer opknapte, was ik ook weer ontvankelijk voor de telefoontjes van de headhunters. Ik ben toen ook wezen eten met Phillipe (Remarque, Persgroep collega van de Volkskrant, red.) die me vroeg: “doe je mee?” Hij zag me kennelijk als bondgenoot. Toen vertrok mijn voorganger bij het AD Christiaan Ruesink naar Voetbal International en werd mij verzocht te solliciteren.’ (Lacht) ‘De dingen die ik heb bedacht kan ik hier uitvoeren. We gaan een feestje bouwen.’

De eerste kritiek is er al. Hoofddoek columniste Hanina Ajarai zou niet geschikt zijn.

We draaien een hoek om.

‘Ik wilde heel graag iemand die geboren en getogen is in Nederland, en ook de moskee van binnenuit kent. Wat er vaak gebeurt in de media is dat we ex-moslims vragen voor een column. Daar zijn de hoofddoekjes af. Die zijn bevrijd en zoals wij geworden. Ho even! Maar dat was niet de bedoeling. Ik wil met mijn lezers elke dag binnen zijn in die moskee.’

Ze kan niet schrijven is de kritiek.
‘Wat je me zou kunnen aanrekenen, is de vraag of iemand al klaar is om een column te maken voor zo’n grote oplage. Antwoord daarop? Mwah! Daar valt iets op af te dingen, maar je moet mensen ook laten groeien. Arnon Grunberg had de eerste drie maanden op de voorpagina van de Volkskrant nog niet zijn vorm gevonden. Geef het tijd en meet niet met twee maten. En wie betaalt bepaalt. De kritiek op Twitter was oorverdovend, maar onze vrienden op Twitter zijn geen abonnees. Van lezers kregen we tientallen reacties, maar geen 1500. Dat gebeurt als je de puzzel afschaft.’

Was er echt geen andere te vinden?
‘Als die er is, laat die zich alsjeblieft melden.’

En eindelijk verdien je meer dan de balkenendenorm.
Trekt een sprintje en loost de verslaggever nu.

‘Nee. Hebberigheid past niet bij het AD. Ik heb niet onderhandeld. Eerst maar eens wat presteren.’