Gratis

Geholpen door de recessie is de discussie over betalen voor informatie verspreid via internet weer helemaal terug. En terecht. Ik zie geen enkele reden om iets echt weg te geven. Zonder verdienmodel is elk gratis initiatief, op het web of niet, immers ten dode opgeschreven. Dat wil niet zeggen dat gratis een prima model kan zijn. Kijk naar NU.nl of kijk naar de tv-zender RTL 4. Met beide wordt geld verdiend.

Wat me wel verbaast, is dat internetadepten denken dat informatie op internet wel gratis blijft. In mijn ogen vormen zij de nieuwe conservatieven. Ze kunnen zich niet voorstellen dat de zaken anders lopen dan vandaag. Dat er een tijd komt dat ongebreideld pikken aan banden is gelegd. Dat er een tijd komt dat steeds meer uitgevers denken: beter een klein bereik waarmee ik wat verdien dan een groot bereik waardoor ik failliet ga. En dat dus niet alles online te vinden is simpelweg omdat er niets mee te verdienen valt.

Wat anders is hoe dat betalen via internet eruit gaat zien. Daarvoor zijn nu al talloze varianten beschikbaar, waarbij vaak een deel wordt weggegeven om in een laat stadium alsnog geld te vragen. Die trucs zijn van alle tijden. Daarbij is het ook niet ondenkbaar dat wat eens gratis was ooit nog betaald wordt.

Ik herinner me dat de betaalrekening en de betaalcheques ooit als gratis in de markt zijn gezet door banken. Toen niemand meer zonder kon, begonnen ze geld te rekenen.

Zo kan ik me voorstellen dat er de komende paar jaar talloze vormen van betaald (die soms op het eerste oog gratis lijken) worden uitgeprobeerd. Want het is niet meer dan normaal om voor een prestatie een tegenprestatie te ontvangen. Succes is daarbij niet verzekerd. Tijdens een congres in het Amerikaanse Aspen omschreef de gepensioneerde uitgever Mike Fancher al die pogingen als volgt: ‘Niets zal lukken, maar wellicht lukt alles’.