Google DNI maakt met jaarrapport publiekelijk de balans op

Als de toegekende steun vanuit DNI een indicatie is voor de stand van de innovatie over Europa, dan gebeurt ‘het’ vooral in Engeland en Duitsland. Met allebei 33 gehonoreerde projecten in de eerste twee rondes van het fonds steken die twee landen ver boven de rest uit. In Duitsland zijn die projecten goed voor bijna 10 miljoen euro, Engeland reikt tot zo’n 4,5 miljoen. Spanje (met 18 projecten) doet het wat dat betreft nog iets beter: 4,6 miljoen. Nederland staat met tien projecten en een toegekend bedrag van 1,5 miljoen euro in de middenmoot. Het geld ging naar NRC Media, ANP, Global Voices, New Atoms, Blendle, Follow The Money, Adriana Homolova, Cooperatie Huis van de Journalistiek, Reblr en Butch & Sundance Media.

Met de eerste twee rondes is ongeveer een derde van de beschikbare 150 miljoen euro verdeeld, maar binnenkort komt daar weer een flinke brok bij. Eind juni kwamen de dertien leden van het DNI Council namelijk voor de derde keer bij elkaar, dit keer in innovatiehoofdstad Eindhoven. Op 6 juli worden de nieuwe ‘winnaars’ bekend gemaakt en ook nu zitten er weer enkele Nederlandse projecten tussen.

DNI Council bestaat uit drie Google-vertegenwoordigers en tien uitgevers, wetenschappers en journalisten uit evenzoveel Europese landen. Voorzitter is de Portugees Joao Palmeiro. Voor de tien niet-Googlers is het vrijwilligerswerk, Google betaalt alleen de reis- en verblijfkosten voor het halfjaarlijkse overleg. Hun motivatie is dan ook vooral inhoudelijk: een kijkje in de keuken van de Europese media-innovatie. Vanwege het overweldigende aanbod (voor de eerste twee rondes werden ruim 3.000 initiatieven ingediend), richten ze zich in hun twee dagen durende overleg vooral op de ‘duurste’ categorie: de aanvragen boven de 300.000 euro. De overige aanvragen worden vrijwel volledig door het DNI-bureau zelf afgehandeld. Dat krijgt daarbij de hulp van drie externe specialisten.

De temperatuur in het conference center van de High Tech Campus liep afgelopen week (26 en 27 juni) af en toe hoog op - de onderbouwing van het toekennen of afwijzen van een voorstel vergt nu eenmaal de ene keer wat meer inspanning dan de andere keer. Dat is ook logisch, omdat de staat van de innovatie per land verschillend is, net als het aantal aanvragen en de aard ervan. De council kijkt naar zes aspecten: impact op het Europese ecosysteem, transformatie, innovatie, gebruik van technologie, haalbaarheid en verdienmogelijkheden. Het tweede aspect (transformatie) geeft met name organisaties die nog op achterstand staan wat betreft digitalisering een extra kans. Dat betekent wel dat soms een project steun krijgt omdat de inzender of het land waarbinnen die inzender opereert, er extra baat bij kan hebben. Zelfs als een soortgelijk project elders al loopt.

Dat laatste - de aanwezigheid van een vergelijkbaar initiatief elders - kan sowieso geen belemmering vormen voor steun. Niet alleen omdat twee initiatieven soms kansrijker zijn dan een, maar ook omdat de omstandigheden altijd weer net iets anders zijn.

Ondanks de zes focus-aspecten blijft het in de praktijk lastig om pakweg een blockchain-aanvraag naast een video-project of een nieuw distributiemodel te leggen. Dat gebeurt dan ook niet. Elke aanvraag wordt apart bekeken en alleen in uitzonderlijke gevallen met een schijnbaar identieke aanvraag vergeleken. Het is dan ook niet de Council die de trends bepaalt, maar het is de optelsom van de individuele aanvragen. Wat daarbij uit de eerste twee rondes duidelijk werd (de derde ronde kon hier nog niet aan worden toegevoegd), is dat er zo’n zeven hoofdcategorieën kunnen worden onderscheiden: Intelligence, Workflow, Interface, Social, Business Model, Distributie en ‘Next Journalism’. Onder die laatste groep - veruit de grootste - vallen ook zaken als verificatie- en onderzoekstools, zo’n beetje alles wat te vangen valt onder de bestrijding van fake-nieuws en het herwinnen van vertrouwen in de journalistiek. Ruim 25 van dit soort projecten kregen in de eerste twee rondes steun - en dat was grotendeels voor Brexit en Trump.

Natuurlijk wil Google met DNI zijn vriendelijkste gezicht laten zien aan de Europese mediasector. Dat dat imago geen vanzelfsprekendheid is, bleek recentelijk weer eens via de boete van 2,4 miljard die het bedrijf vanwege monopolievorming op de vergelijkingsmarkt opgelegd kreeg van de Europese Commissie, maar ook op andere terreinen heeft de internetreus het vaak lastig met Europa. Gratis nieuws, een ‘afgepakte’ advertentiemarkt, het zijn maar enkele van de verwijten die uitgevers en Europese Commissie geregeld richting Google schieten. Tegelijk blijkt het DNI-fund wel ook in een behoefte te voorzien, zowel van de markt als geheel, als van individuele spelers daarbinnen. Er lijkt, gezien de massale aanvragen, in elk geval geen schroom te bestaan om geld bij Google te halen.

Met 150 miljoen in kas wil DNI een cultuur van innovatie de redacties inpompen. “Kickstarting an R&D culture in newsrooms”, zoals Google zelf zegt. Dat klopt, maar dat wekt ten onrechte de indruk dat het geld alleen voor traditionele media-organisaties bedoeld is. Dat geldt wellicht wel grotendeels voor de hoogste categorie, maar in de lagere (tot 50.000 euro) zijn het juist de startups en eenpersoonsbedrijven die de boventoon voeren. Logisch ook, omdat de aanvragen in deze groep voor 100 procent gefund worden, terwijl dat boven de €50.000 voor maximaal 70 procent is.

Een aantal van de ruim 250 gesteunde initiatieven uit rondes 1 en 2 komen donderdag 6 juli naar Amsterdam om hun vorderingen te laten zien. Uit tussentijdse interviews blijkt in elk geval al dat voor velen van hen de steun van DNI essentieel was in de stappen die ze wilden zetten. Dat is natuurlijk mooi, maar mag niet verdoezelen dat innovatie gepaard gaat met heel veel vallen en opstaan. En vaak is van opstaan zelfs geen sprake meer, zoals bij het in ronde 1 gesteunde Mindshakes van NRC. Ook dat zijn natuurlijk vragen die in de beraden van de council vaak voorbij komen: hoe belangrijk is het om initiatieven te steunen waarvan de haalbaarheid op zichzelf twijfelachtig is, maar die wel voor nieuwe beweging in de sector kunnen zorgen? Vooralsnog is de behoefte aan media-innovatie in Europa nog steeds zo groot dat het antwoord volmondig ja is.

Ook een aanvraag indienen voor het DNI-fonds? Dat kan dit najaar weer, voor ronde 4. Houd de website van DNI in de gaten voor de exacte openstelling.