Sjuul Paradijs: 4,4

O ja, er is nog een nadeeltje: DE KLANT WIL AL TIEN JAAR IETS ANDERS!

Het is zeer curieus dat uitgerekend de krant met spreekwoordelijk het beste gevoel voor wat het volk wil het langst heeft gewacht met de overstap naar een compacter formaat. Want, vertelde een insider me, al in 2004 bleek uit (anno 2014 nog steeds geheim) onderzoek van McKinsey dat 83 procent van de Telegraaf-abonnees iets handzamers prefereerde.

Daarmee waren de Telegraaf-lezers – waaronder relatief veel vrouwen – Nederlands kampioen compacte-krant-willen. By far. Ter vergelijking: van de NRC-lezers wilde ‘maar’ 50 procent iets kleiners.

Als je een groep eerstejaars bedrijfskunde vraagt wat je moet doen als 83 procent van je klanten iets anders wil, roepen ze in koor: Dan ga je als de donder iets anders maken! Wat zegt het over Sjuul Paradijs, sinds 2009 hoofdredacteur en daarvoor adjunct van De Telegraaf, dat hij zijn krant pas deze herfst op kleiner formaat laat verschijnen? Antwoord: dat hij, én zijn directie, jarenlang hopeloos verkrampt zijn geweest. Met goedvinden van de aandeelhouders, die vooral doende waren elkáár de schedel te klieven.

Vroeger op de School voor Journalistiek mocht je niet hardop zeggen dat je nieuwsgierig was naar de inhoud van De Telegraaf. Wel mocht je zeggen dat je De Telegraaf ‘een goed gemaakte krant’ vond. Dan oogstte je een waarderende knik van de docent: knap dat je zo door je eigen weerzin weet heen te kijken, jongen.

Echter, ik vind De Telegraaf al heel lang geen goed gemaakte krant meer. En niet alleen door het formaat.

Dat een krant die claimt de ware volkskrant te zijn de opkomst van Pim Fortuyn volledig miste, blijft hét mediamirakel van het vorige decennium. Adjunct Kees Lunshof, die gewoon was het land mee te besturen vanaf de Basisweg, pruimde die kale onruststoker niet. Johan Olde Kalter had hem beter even aan zijn jasje kunnen trekken: ‘De lezer loopt weg met die Fortuyn, Kees. Daar moeten we iets mee.’

Paradijs – hij werd vorige maand geïnterviewd in dit blad – leerde van die episode dat het strategisch gezien onverstandig was om de nieuwe volksheld Geert Wilders dagelijks af te fakkelen. Maar ja, als Wilders weer eens te ver ging, moest toch echt de zaag erin. Ook Mark Rutte werd de ene dag op het schild gehesen en de dag erna aan flarden getikt. En o ja, die files, die schrijven we ook kapot, kon Paradijs pardoes aankondigen.

Knettergek werd de redactie van die zogenaamde ‘actiejournalistiek’ van de baas, vertelde een ex-Telegraaf-verslaggever me onlangs. ‘Ook voor de lezer was het allemaal niet meer te volgen. En oplage­technisch heeft de krant er niets aan gehad.’
Inderdaad. De oplage is inmiddels gedaald tot onder de 500.000.

Het zijn nog steeds voortreffelijke nieuwsjagers met een jaloer­smakend netwerk, die Telegraaf-verslaggevers. De Financiële Telegraaf is prima, net als de sportredactie en de rechtbankverslaggeving. Maar om nu te zeggen dat er op elke pagina een ‘must read’ staat, nee. En dat moet wel. De állerlaagst opgeleiden zijn namelijk al lang afgehaakt. Zij betalen niet meer voor nieuws.

Dan de columnisten. Nausicaa Marbe vind ik een mismatch, want te intellectualistisch en, hoewel behept met een rechts imago, in principe een D66’er, zei ze in 2011. En Telegraaf-lezers stemmen van alles, maar géén D66.

Houwdegen Leon de Winter is goed op zijn plek. Hij bestond het echter Badr Hari, de kickbokser die zich molenwiekend door het Amsterdamse uitgaansleven bewoog en dik was met topcrimineel ­Gwenette Martha, een potentiële ‘parel voor de samenleving’ te noemen. Daar heeft de Telegraaf-lezer terecht een hard hoofd in.

Nee, dan Rob Hoogland, die al sinds 1988 het onbehagen van de Telegraaf-lezer dagelijks in de juiste woorden weet vangen. Veelzeggend: Hoogland gebruikt soms het idioom van GeenStijl, zoals ‘Timmerfrans’ voor minister Frans Timmermans.

Was ik hoofdredacteur van De Telegraaf, dan had ik Hoogland al heel lang geleden benoemd tot adjunct of speciaal adviseur. Hij had ongetwijfeld ingezien dat de krant zichzelf veel eerder had moeten vernieuwen en al in 2004, toen het geld anders dan nu nog tegen de plinten klotste, nieuwe persen had moeten bouwen.

En dan niet voor een tabloid – want dat wordt het – maar voor een berliner, net als Het Laatste Nieuws (België) en Het Financieele Dagblad. Veel onderscheidender, en doordat je eenvoudiger met aparte katernen kunt werken aanzienlijk prettiger voor de lezer. Bovendien, bange salestypes die óók krampachtig vasthielden aan broadsheet, kun je dan nog steeds die advertentie voor het Roy Donders-juichpak op ‘de 1’ kwijt.

Als ik Sjuul Paradijs was, zou ik tijdens de presentatie van de tabloid mijn aftreden aankondigen. ‘Klus geklaard!’ En er dan zo trots ­mogelijk bij kijken.