Frits van Exter over het online archief: gegevens aanpassen, of niet?

In de conclusie van de Raad heet hij X, maar op de site van het AD was hij destijds meer: voornaam, tussenvoegsel, eerste letter van zijn achternaam, leeftijd, grote foto met balkje, de naam van de straat waar hij woont en de vermelding dat de weg bij zijn woning doodloopt.

Misschien had X beter zijn mond kunnen houden, maar hij praatte wel vaker met de pers en wilde vooral zijn woede kwijt over het arrestatieteam dat zijn woning was binnengevallen. X is later veroordeeld wegens grootscheepse drugssmokkel in de Rotterdamse haven.

Vanuit de gevangenis dient hij een klacht in over een aantal AD-artikelen omdat ze volgens hem onjuist en tendentieus zijn. De Raad wijst die af. Maar gaat wel mee in zijn bezwaar tegen het besluit van de redactie niet te voldoen aan zijn verzoek details over zijn woonadres te schrappen in het online archief.

In de afweging tussen het publieke en het persoonlijke belang, geeft het laatste de doorslag omdat er harde aanwijzingen zijn dat X voor zijn leven moet vrezen.

Sinds 2007 hanteert de Raad het uitgangspunt dat verzoeken om archieven aan te passen ‘in beginsel’ niet gehonoreerd moeten worden omwille van een betrouwbare en integere archivering. Dat strookt vooralsnog met de wet, maar redacties en zoekmachines staan onder toenemende druk omdat steeds meer mensen hun digitale verleden willen verwijderen of kuisen.

In 2010 maakte de Raad ook een uitzondering. RTV Drenthe had bericht over een ontuchtzaak. Daarin werden de voornamen van drie slachtoffers vermeld, alsmede de naam van het koor waarin zij zongen en de plaats waar het koor vandaan kwam. Hoewel het een openbare rechtszaak betrof, meende de Raad dat de redactie onvoldoende rekening had gehouden met de kwetsbaarheid van de klagers door zoveel gegevens te vermelden dat zij herkenbaar waren. Om die reden had zij ook moeten ingaan op het verzoek de berichtgeving in het archief te anonimiseren.

In vier andere zaken steunde de Raad de weigering van de redacties. Voorlopige conclusie: er moet nog steeds meer aan de hand zijn dan een digitaal opgeslagen jeugdzonde die je bijvoorbeeld bij een sollicitatie in verlegenheid kan brengen.