#Freelanceleven 25: Voorkomen dat passie je ziek maakt, met Dilara Bilgic

Leidraad van het gesprek zijn de bevindingen uit het essay van hoogleraar Mediastudies Mark Deuze, What Makes Media Work Special is Also What Can Make People Sick van 1 mei dit jaar.

Freelancer Sanne Poot blikt terug op het gesprek met Dilara Bilgic.

Een aflevering opnemen op een festival met publiek is behoorlijk anders dan hoe we normaal gesproken werken. Meestal reizen Erwin en ik af naar journalisten of wetenschappers om de podcast op te nemen. Een enkele keer doen we het door te videobellen. Altijd besloten en in een veilige omgeving waarbij we uitgebreid de tijd nemen.

Nu hebben we een half uurtje en kijken er collega’s uit het veld mee. Voor ons vertelde Aïcha Marghadi op hetzelfde podium over haar tijd bij Studio Sport en de nasleep voor haar nadat ze vertelde over haar ervaringen met seksisme en discriminatie op de redactie aan de Volkskrant. Haar verhaal over het pestgedrag, de nadelen van én van kleur zijn én vrouw zijn, de lakse reacties op noodkreten, hoe alleen ze zich voelde, dat maakt indruk. De zaal luistert en deelt met haar mee, is vooral gevuld met jonge vrouwen, grotendeels van kleur.

Mentale gezondheid
En toen moesten wij nog. Erwin en ik hadden al een dag van tevoren met publicist Dilara Bilgic gebeld om het over het onderwerp te hebben. Omdat we maar een half uur hadden en we over mentale gezondheid onder collega’s kunnen blijven praten, besloten we punten uit het artikel van Mark Deuze als leidraad te gebruiken. Hij concludeert dat veel medewerkers in de media kampen met aan werk gerelateerde mentale problemen, zoals burn-outs en depressie.

Tegelijkertijd ziet hij dat veel mediamakers wél veel voldoening halen uit hun werk. Daar zit een paradox in, wat mediawerk leuk maakt; het onvoorspelbare, de intrinsieke motivatie, het jezelf inzetten voor het maatschappelijk belang, dat kan mensen ook ziek maken.

Volgens Deuze zorgen vooral het gebrek aan wederkerigheid (tussen de gepassioneerde betrokkenheid van mensen en de vaak onverschillige aard van de sector), de lage procedurele rechtvaardigheid (onduidelijke machtsverhoudingen, vage hiërarchie) en ongewoon hoge functie-eisen (altijd aan moeten staan) voor problemen.

Zowel Bilgic als ik herkennen het gebrek aan wederkerigheid bij opdrachtgevers. Lang niet alles wat je qua energie en liefde in je werk stopt, krijg je terug. Zelf merk ik dat ik graag afstand probeer te creëren tussen mijn emotie en betrokkenheid in mijn werk, misschien ook met het idee dat dat hoort. Bilgic schrijft naar eigen zeggen vooral vanuit frustratie.

Veldonderzoek
Over onderwerpen die dicht bij haar staan. ‘Ik doe niet of ik een fly on the wall ben’, legt ze uit. ‘Dat vind ik journalistiek gezien niet zuiver, want ik ben juist een variabele in het veldonderzoek dat ik uitvoer voor het artikel. Die betrokkenheid maakt wel dat het werk emotioneel belastend kan zijn.’ Ze merkt ook dat haar werkwijze lang niet bij alle redacties op begrip kan rekenen. ‘Vaak wordt vastgehouden aan het beeld van neutrale journalisten, terwijl dat echt onzin is.’ Iemands achtergrond speelt altijd een rol in een verhaal.

Als voorbeeld noemt ze de afgelopen Turkse verkiezingen. Ze is zelf geboren in Turkije en volgt verkiezingen dus ook door de ogen van mensen daar. ‘Daardoor zag ik hoe onder het mom van “neutraliteit” Nederlandse journalisten de oppositiekandidaat beter uit de verf lieten komen.’ Ze besloot zich niet te veel uit te spreken over wat zij hoorde over het beeld van de verkiezingen in haar geboorteland.

‘Ik wil mij niet mengen in een wij-zij mentaliteit.’ Ze besluit daarom selectief te zijn met haar mediaoptredens tijdens de verkiezingen, maar bij de optredens die ze doet, te vertellen waar zij staat. Ik vind het inspirerend hoe duidelijk en bewust ze daarin kiest.

Blinde vlekken
Ze zoekt ook altijd naar de blinde vlekken die we hebben. ‘Een goed voorbeeld daarvan is een onderzoek van het ministerie van OCW onder werkenden in de audiovisuele sector. Daaruit blijkt dat mensen op verschillende posities anders kijken naar hoe het is gesteld met diversiteit en inclusie.’

Wat ik hoopgevend vind, is hoe ze samen met collega’s en vrienden bewust gesprekken aangaat over haar arbeidsomstandigheden. Iets wat Erwin en ik ook doen met de podcast. Door ervaringen te delen kunnen we het vocabulair ontwikkelen om de lage procedurele rechtvaardigheid in de sector en hoge eisen die we onszelf opleggen aan te kaarten.

Bilgic spreekt openlijk over tarieven, hoe opdrachtgevers te benaderen en deelt ervaringen rond uitsluiting en uitbuiting. ‘Daar ben ik bewust mee bezig met vrienden.’ Ik ben ervan overtuigd dat dit soort gesprekken bijdragen aan een leuker freelance leven. Dat wat we kunnen benoemen, kunnen we namelijk ook veranderen.

Beluister hier de hele podcast met Dilara Bilgic:

De podcast wordt mogelijk gemaakt door het Lira Steunfonds Reprorecht.