Fotografen worden uitgevers

Het jaar dat de eerste Apple’s en Agfa-scanners hun intrede deden op de academie was ook het jaar dat de docent retouche met pensioen ging en nooit meer is vervangen. Onze digitale revolutie was begonnen. Marterharen penselen en airbrush pistolen werden ingewisseld voor muizen en elektronische pennen.

De meeste docenten en studenten zagen de digitalisering in eerste instantie hoofdzakelijk als een nieuwe donkere kamer. In de fotojournalistieke praktijk van alledag was de nieuwe mogelijkheid om via een doodnormale telefoonlijn, met relatief betaalbare mobiele apparatuur, foto’s naar de redacties te sturen, minstens zo belangrijk als het wegstippen van stofjes.

Door de digitale mogelijkheden te omarmen, maakte ik al voor mijn afstuderen een vliegende start. Ik wilde per se stage lopen bij het ANP want bij de persbureaus liepen ze voorop in de digitalisering. Ik investeerde na mijn stage gelijk in een scanner en een laptop. Kocht een dokakoffer en kon meteen op veel plaatsen aan de slag omdat ik een van de weinige jonge nieuwkomers was die vanaf iedere locatie mijn beelden kon versturen.

Toen ik in 2007 ontslag nam bij het ANP en naar het Midden-Oosten vertrok om daar als freelance fotojournalist te gaan werken voor een fotoagentschap uit Londen, was er nog budget voor fotoreportages bij de gedrukte media. Maar toen ik in 2012 terugkwam in Nederland, zag de wereld van de fotografie er heel anders uit. Ik realiseerde me dat de markt snel verandert en dat je mee moet veranderen. Mijn hart ligt nog altijd bij het maken van fotoreportages. Maar publiceren is lastig geworden en galeries of musea zijn relatief moeilijk toegankelijk en schaars. Toch wil je publiceren.

Zo is bij mij het idee ontstaan om zeer eenvoudige en snelle online software te ontwikkelen waarmee je als fotograaf zelf web-apps kunt maken Niet alleen je eigen werk kun je hiermee publiceren, je kunt ook publicaties maken voor derden. Het is een simpele en goedkope manier waarmee fotografen zelf aan de slag kunnen. Het laten maken van een mooie app is voor de meeste fotografen onbetaalbaar. Bedragen van rond de
€ 15.000,- waren vrij normaal. Mijn online applicatie gaat voor NVF-leden € 8,50 per maand kosten.

De eerste versie van de iPad app is nu verschenen. In no time beheers je het systeem. Je stopt er content in, foto’s, tekstkaders, video’s, audio en infographics. En alles kun je ook weer in realtime veranderen. Ik zie een breed scala van toepassingen. Je kunt de app inzetten voor eigen reportages, je kunt samenwerken met journalisten en gezamenlijke publicaties uitbrengen, je kunt opdrachten uitvoeren voor retailers, bedrijfsleven en kunstenaars. Daarnaast kun je ook crowdsourcen, visueel bloggen, live verslaggeven, noem maar op.

Wat ook een voordeel is, is de verandering van de klantrelatie. Die wordt sterker als de fotograaf ook een app in beheer gaat nemen. Fotografen worden uitgevers. Geen tussenpersoon betekent meer winst voor de content­makers en minder kosten voor de afnemers.

Door de web app tool beschik je plotseling over onbeperkte ruimte om te publiceren. Grote reportages van dertig of veertig foto’s kun je gemakkelijk in de app stoppen. Hierdoor kun je ook veel meer details fotografen. Je kan echt visueel verhalen vertellen. In print is daarvoor meestal geen ruimte.

Verder kun je werk op een andere manier gaan presenteren. Een website met al je werk geeft vaak het beeld van een generalist. Nu kun je jezelf ook promoten met een app die je voor één specifieke klant maakt en waarbij je jezelf als specialist kan aanbieden die precies aansluit bij de potentiële opdrachtgever.

Fotografen beginnen langzaamaan het potentieel van het publiceren in de hyperconnected mondiale samenleving te zien en kijken ook naar de muziek- en reis­industrie waar de tussenpersoon bijna verdwenen is. Het is cruciaal om nu actief onze mogelijkheden te ontwikkelen in nieuwe business modellen.

En social media spelen daarbij een belangrijke rol. De meeste mensen beperken zich tot Facebook en LinkedIn. Maar als je je gaat verdiepen in andere mogelijkheden als Pintrest, Tumbler of een van de andere tweehonderd social media kanalen, dan kun je heel andere doelgroepen bereiken. Ook specifieke niches kunnen interessant zijn om een portfolio in de vorm van een web app binnen die groep onder de aandacht te brengen. Zo kun je eindeloos veel verschillende portfolio’s aanbieden en deze via de meest geschikte social media kanalen voor dat onderwerp onder de aandacht brengen.

Het inzetten van die kanalen zie ik hoofdzakelijk als hengels uitgooien die allemaal naar de fotograaf als content­bron kunnen leiden. Inmiddels is vrijwel iedere potentiële klant in de wereld online bereikbaar. Via social media kun je ook een beter beeld krijgen welke klanten eventueel te benaderen zijn omdat je nu kan zien en lezen waar ze het over hebben en wat hun interesseert. Het is bijna als de sfeer proeven op de redactie maar dan online en over de hele wereld.
In plaats van uitsluitend te zoeken naar vaste opdrachtgevers en afnemers waarmee je langdurige relaties opbouwt, zul je vaker eenmalig iets leveren aan een niche uitgever ergens in de wereld.

We moeten ons als zelfstandige, onafhankelijke beroeps­groep herpositioneren en niet afwachten tot de bestaande traditionele uitgevers een oplossing aan­dragen.
Vanaf de idee-fase ben ik meteen in gesprek gegaan met collega’s en veel van hun wensen en aanwijzingen zijn terug te vinden in de huidige beta versie van mijn app. Mijn ideaal is om samen met andere gebruikers deze tools door te ontwikkelen en daarmee onze wensen als contentmakers terug te zien in de software. Zodat het ‘ons’ ding is en blijft. Een stuk gereedschap dat ons sterker maakt en nieuwe inkomstenstromen kan genereren zodat we journalistieke en commerciële producties kunnen blijven maken en verkopen. En ons onafhankelijker maakt van de ‘oude’ media. De druk op de freelance fotograaf om mee te doen aan de overlevingsstrijd van de ‘traditionele’ printmedia is te groot geworden en biedt uiteindelijk geen duurzame en gezonde toekomst voor de journalistieke en redactionele fotograaf.

Ik heb veel aan de digitalisering te danken omdat ik me realiseerde dat verzetten niet veel zin had en het me juist veel kon bieden als ik gebruik zou maken van innovatieve oplossingen. De nieuwe media zijn inmiddels ruim twintig jaar oud en het wordt tijd om nu samen te gaan werken aan nieuwe concepten waarin onze content weer de hoofdrol opeist.