Fotograaf Cris Toala Olivares: ‘Met mijn camera kan ik mensen redden’

Ecuador
‘Daar ben ik geboren. Mijn moeder is Chileense en mijn vader komt uit Ecuador. Ze gingen uit elkaar toen ik 8 was. Mijn moeder ging in Frankrijk werken als schoonmaakster en ik groeide op bij mijn vader. Tot hij op mijn twaalfde overleed. Daarna belandde ik op straat. Dankzij een buurman had ik gelukkig wel vaak te eten en een plek om te overnachten, maar de narco loerde op me.

Drugshandelaars wilden me inwijden, want ze zagen dat ik een slim joch was. Maar ik had mijn moeder ooit beloofd dat ik nooit de drugshandel in zou gaan. Lang kon ik het afhouden.

Tot ik op een dag werd meegenomen door een paar gasten. Ze plaatsten een pistool op mijn hoofd en zeiden: je moet voor ons een klusje doen. Ik was moedig en zei: “Schiet me maar neer, daar doe je mij een groot plezier mee”. Uiteindelijk schoten ze toch niet.

Die middag belde ik mijn moeder. Ik zei: “Ik moet hier nu weg.” Ze was net getrouwd met een Nederlander en zei: “Kom hierheen.” Op dat moment besloot ik: nu moet ik het daar in Nederland gaan maken.’

Geneeskunde
‘Ik wilde mensen helpen. De partner van mijn moeder zag dat ik het meende en heeft me geholpen om te studeren. Eerst begon ik aan een studie sociaal werk en daarna geneeskunde, maar die studies heb ik niet lang volgehouden.

Want als ik in die periode ’s ochtends in bed lag, zag ik hoe mooi het licht naar binnen scheen. Dat vond ik veel interessanter. Na een tijdje besloot ik een camera aan te schaffen om dat licht te fotograferen.

Vervolgens zag ik in 2009 beelden van de Gazastrook. Spontaan besloot ik een tijdje te helpen in een ziekenhuis. Terwijl ik daar was, ontmoette ik een jongetje met leukemie. Hem werd toegang tot Egypte en het ziekenhuis daar geweigerd door Hamas. Ik maakte een foto van hem. Naast me stond een journalist van The New York Times. Hij vond het een prachtig beeld. Dus stuurde ik de foto naar een Libanese krant, waar hij werd gepubliceerd. Iemand van het Rode Kruis zag het beeld en zorgde ervoor dat het jongetje binnen een paar dagen werd opgehaald door een ander ziekenhuis. Toen dacht ik: ook met mijn camera kan ik mensen redden.’ 

De Telegraaf
‘De krant waar ik begon. Ik ging gewoon de straat op, keek naar het licht en naar alles wat er gebeurde. Elke dag had ik drie foto’s in de krant. Ze benaderden mij steeds vaker.

Maar ik wilde meer. Dus ging ik in 2012 naar de oorlog in Syrië. Vooraf mailde ik Reuters en Der Spiegel. Ze hadden allebei wel interesse in wat ik daar wilde maken.

Ik wilde geen nieuwsfoto’s maken, maar mooie beelden van de Syrische mensen. Op een gegeven moment had ik een heel mooi portret van een man gemaakt. Die foto stuurde ik naar Der Spiegel. Zegt die redacteur opeens: “We kunnen hem niet publiceren, want jij bent illegaal naar Syrië gegaan.” Ik was geschokt. Dus je zet eerst de deur open, laat iemand zijn leven riskeren en gaat uiteindelijk de verantwoordelijkheid uit de weg? Echt bizar. Zo mag je fotografen of journalisten niet behandelen.’

Nieuws
‘Nieuws fotograferen vond ik niet heel leuk. Ook vanwege de sfeer onder fotografen. Ik ben nogal een klein mannetje en bij grote evenementen werd ik regelmatig weggeduwd door anderen.

Eén keer stond ik voor Reuters te fotograferen bij een herdenking voor de MH17, toen een cameraman van de NOS mij een klap gaf met zijn microfoon. Bizar. Bij Reuters vonden ze dat ik aangifte moest doen. Maar dat wilde ik niet. Die man is waarschijnlijk een freelancer die amper kan rondkomen van zijn werk en blijkbaar heel graag zelf mijn plek had gehad. Ik vind: soms moet je de pijn even slikken, net zoals ik dat vroeger op straat deed.’

National Geographic
‘Dat magazine heeft mij ontzettend veel kansen gegeven. Ik heb werk gemaakt voor edities in verschillende landen. Net na het avontuur in Syrië, belden ze. Ze zochten iemand die de Cholitas in Bolivia wilde fotograferen. Deze groep vrouwen is moeilijk te benaderen, vooral voor witte mensen.

Ik heb de tijd genomen om op één bepaalde plek deze vrouwen te leren kennen, zodat ze voelden dat mijn interesse echt was. Pas toen ben ik gaan fotograferen. Het werd mijn eerste langdurige project.’

Amsterdamse grachten
‘Hoe ga je een stad fotograferen die al honderden jaren is gefotografeerd en geschilderd door geweldige fotografen en kunstenaars? Wat kun je dan nog toevoegen?

Ik besloot: ik moet verder gaan dan alle anderen die Amsterdam hebben gefotografeerd. Dus ben ik over de stad gaan vliegen, in alle seizoenen. Ik wilde iets maken wat nog niemand had gemaakt. Dat resulteerde in het boek “The Amsterdam Canals”. Daar zijn er nu 20.000 van verkocht, wat bizar veel is voor een boek van 65 euro.’

Condor
‘De condor is een inspiratiebron. Vanwege de luchtdruk kan je in de Andes bijna niet vliegen, maar de ijzersterke Andescondor kan dat wel. Als kind zag ik ze vaak door de lucht cirkelen, als we met de familie natuurlijke bronnen bezochten. Ik heb me altijd afgevraagd wat zij zagen.

Toen ik voor het eerst het werk van luchtfotograaf George Steinmetz zag, was ik diep onder de indruk. Hij zag wat een condor ziet! Door hem ben ik ook de lucht in gegaan. We zijn bevriend geraakt en hij heeft me ontzettend veel geleerd.’

Geld
‘Mijn plan om Amsterdam vanuit de lucht te fotograferen was natuurlijk niet goedkoop. Een vliegtuig of een helikopter huren kost geld, veel geld. Maar ergens in die tijd ontmoette ik kunsthandelaar Jan Six van Hillegom. Ik legde hem mijn dilemma voor. Ik wilde graag vanuit de lucht fotograferen, maar daar had ik geld voor nodig. Hij zei meteen: “Ik heb een plan.” Vervolgens belde hij een aantal vermogende kennissen. Willen jullie boven Amsterdam vliegen voor duizend euro per uur, vroeg hij ze. Dat wilden ze wel. 15 minuten later hadden we tien vluchten verkocht en ik mocht natuurlijk met al die vluchten mee. Allemaal dankzij Jan.

Cris Toala Olivares met kunsthandelaar Jan Six van Hillegom. Tekst loopt door onder de foto.

Al vroeg heb ik besloten om zo open mogelijk met veel mensen contact te leggen. Veel fotografen proberen vooral de beeldredacteur te vriend te houden. Ik niet. Al toen ik voor De Telegraaf werkte, zorgde ik dat degene die ik portretteerde mijn vriend werd. Van bankdirecteuren tot mensen uit het bedrijfsleven. Met veel van hen heb ik nog steeds contact. Altijd deed ik mijn best om een geweldig portret te maken. Als je dat doet, zullen ze van je houden. Daardoor heb ik een enorm netwerk opgebouwd.’

Tarieven
‘Ik heb het geluk gehad dat ik kon werken voor titels zoals National Geographic, waar destijds goede budgetten waren. Daardoor kon ik me maandenlang verdiepen in één bepaald onderwerp. Nu is dat in Nederland wel anders. Laatst werd ik gebeld door een jongen van Radio 1. Hij wilde graag de vulkaan in de Waddenzee zien. Prima, zei ik. Dan moeten we als het water op zijn laagst staat gaan vliegen. Dat is rond 6 uur in de ochtend. Ik vertelde hem vervolgens dat een uur vliegen ongeveer 250 euro kost. Zegt hij: daar heeft onze redactie geen budget voor. Ik was in shock. Je wil dus een item maken, maar je kunt helemaal niets investeren? Als je een goed verhaal wil maken, kost dat nu eenmaal geld.’

Chocolade
‘Ik werk heel lang aan projecten. De Waddenzee heb ik vijf jaar lang gefotografeerd en voor mijn boek “Living with Vulcanoes” ben ik acht jaar op pad geweest. Dit jaar ben ik naar Ecuador gegaan om de natuur van boven te fotograferen.

Tijdens die reis ontmoette ik cacaoboeren en zo ontstond het idee om mijn eigen chocolade te maken: Xocolate Del Guerrero. Met goudbessen, chili en passievrucht. In de verpakking vertel ik over de ingrediënten en het verhaal van de chocolade.

Van fotograaf ben ik naar een verhalenmaker gegaan. Soms vertel ik een verhaal via een boek, maar het kan ook met een stuk chocolade. Al stop ik zeker niet met fotograferen. Dat blijf ik doen. Ik wil laten zien wat er in de natuur gaande is. Want als we daar als samenleving niet snel echt bewust van worden, gaan we de komende jaren onze planeet onherstelbaar verzieken.’