Regionale dagbladen nemen de volgende stap in hun digitale strategie. Los van elkaar, maar wel dezelfde kant op. Daarbij valt op dat het minder over de techniek gaat en meer over de inhoud. Het verhaal staat weer centraal.

Van Limburg tot Groningen en van Enschede tot IJmuiden werken journalisten bij regionale dagbladen inmiddels eerst voor de website en daarna voor de krant. Waar een paar jaar geleden vooral werd gekreund en gesteund als het over internet ging, lijkt er nu een nieuw zelfvertrouwen te ontstaan. Inmiddels is er de overtuiging dat er digitaal een toekomst is. Als je er maar vol voor gaat.

Waar de meeste redacteuren al eerst voor online werken en dan voor de krant, gaat De Limburger die draai komend jaar maken. ‘Aan het eind van 2018 willen we al onze verhalen online brengen’, zegt hoofdredacteur Roy op ’t Veld. Het nieuws blijft gratis en de bijzondere stukken verdwijnen achter de betaalmuur die, toeval of niet, bij meeste kranten Premium heet. Nieuws gaat in Limburg meteen online, bij de eigen stukken kiest de krant ook haar eigen tempo. Er komen drie ‘ververs-momenten’ per dag, om 6.00 uur ’s ochtends, 12.00 uur ’s middags en 20.00 uur ’s avonds.

Op ’t Veld: ‘We gaan bijvoorbeeld een populaire column al om 20.00 uur ’s avonds voor de abonnees online zetten. De betaalmuur zien we ook als een middel om abonnees te binden. Onderzoek elders laat zien dat abonnees die de krant zowel op papier als digitaal lezen, trouwer zijn. De beste werving is behoud.’ De Limburger gaat ook meer aan video doen. ‘Onze eigenaar Mediahuis gelooft daar erg in. We hebben inmiddels een videoredacteur aangenomen’, aldus Op ’t Veld.

De Limburgse hoofdredacteur is er nog niet helemaal uit of en hoe hij de redactionele organisatie aan de nieuwe werkwijze gaat aanpassen. Voorlopig blijft er een online redactie, maar misschien dat die op termijn wordt samengevoegd met de eindredactie.

Bij het Dagblad van het Noorden is hoofdredacteur Erik Wijnholds er wel uit. Sinds september is daar de nieuwstafel ingevoerd, waar alle verhalen samenkomen en vervolgens worden uitgevent onder het motto ‘eerst het verhaal, dan het kanaal’. De hele redactie werkt voor online. Wijnholds: ‘Dat is het mooie van deze ontwikkeling. Het verhaal wordt weer het belangrijkste. Daarna komt pas de discussie over het kanaal, doen we het op papier, in print en hoe vaak maken we een nieuwe versie?’ Bij de Leeuwarder Courant, onderdeel van hetzelfde bedrijf, maakt de redactie dezelfde ontwikkeling door.

Erik van Gruijthuijsen, journalistiek directeur bij de Persgroep benadrukt ook het nieuwe journalistieke elan dat de keuze voor online brengt. ‘Wij hebben proeven met digital first in de Achterhoek, Etten Leur en Utrecht gedaan. In Utrecht zei een redacteur ‘ik hoef nu niet meer vakken in de krant te vullen, maar mag weer gewoon verhalen maken’. Wij brengen nu online meer verhalen dan we op papier kwijt kunnen. Daardoor wordt niet alleen de site, maar dus ook de krant beter. We kunnen kiezen.’

De drie Brabantse kranten van de Persgroep doen wat bijzonders binnen de groep. De online redacties van BN DeStem, Brabants Dagblad en Eindhovens Dagblad opereren vanaf begin volgend jaar als één groot multimediaal team verslaggevers. Het is de laatste stap in een al langer lopend ‘kantelproces’ bij de kranten, aldus Hille van der Kaa, hoofdredacteur BN DeStem.

Het team zal beginnen met een omvang van 15 tot 18 vaste fte, ondersteund door een ‘flinke club’ freelancers. Het hokjes-denken – dat wil zeggen de krant (en site) zien als een reeks invuloefeningen, is bij BN DeStem losgelaten. Nu telt vooral de vraag op welk platform en in welke vorm nieuws het best tot zijn recht komt. De printgerichte werkwijze is vervangen door een online gerichte werkwijze.

Dat stelt nieuwe eisen aan verslaggevers, zegt Van der Kaa. ‘Bij ons werken verslaggevers in regioteams; voor BN DeStem zijn dit er twee. Binnen deze regionaal georiënteerde teams heeft ieder zo zijn portfolio – bijvoorbeeld zorg – en een “knuffelgemeente”.’ Deze vriendelijke term slaat op een gemeente die teams met extra belangstelling volgen.

Verslaggevers worden binnen de nieuwe opzet gezien als alleskunners. ‘Iedereen werkt voor al onze mediaplatformen: de site, app, krant en social. Iedereen schrijft, fotografeert en maakt video’s. Een online samensteller maakt uit al deze producties een keuze voor online. De eindredacteur print kiest uit dit aanbod de beste stukken voor print en stelt de krant samen. Het vakjes-denken wat betreft mediumtype is verleden tijd.’

De nieuwe onlinegerichte aanpak moet ook nieuwe vormen van journalistiek opleveren. Dat zal niet auto­matisch longreads en inter­actieve artikelen opleveren, stelt Van der Kaa. ‘Bij nieuwe online journalistiek denk ik zelf aan vormen die ik nu nog niet ken. Daarom zijn ze nieuw.’

Op het gebied van video werken de kranten samen met specialisten van andere bedrijven. ‘Daarnaast kopen we video in, bijvoorbeeld van 112-situaties. En gaan we meer experimenteren met live-streaming. Zo geven we met alle partijen een flinke boost aan onze gezamenlijke videoproductie, een van de belangrijkste speerpunten vanuit De Persgroep voor de ADR-titels.’

Ook de regionale dagbladen van TMG in Noord-Holland kiezen er net als in Brabant voor hun internet-inspanningen te bundelen. Hugo Schneider is net benoemd als hoofdredacteur van het Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, IJmuider Courant, De Gooi- en Eemlander, en het Leidsch dagblad en heeft een nieuw redactioneel plan geschreven. De redacties werken al jaren als één organisatie, maar brengen op papier en online nog wel vijf titels uit. Schneider: ‘In de loop van volgend jaar gaan we toe naar één site voor Noord-Holland onder de titel NHD.nl. In het begin door Haarlem en het Gooi in de site van het Noordhollands Dagblad onder te brengen en later volgend jaar met een hele nieuwe site. Leiden, dat als Zuid-Hollandse gemeenten in een ander gebied ligt, houdt zijn eigen site.’

Digitaal gaat Schneider dus van vijf naar twee sites. Op papier gaat hij ook het aantal edities (nu zestien) terugbrengen. ­Schneider: ‘We steken nu heel veel tijd en dus mankracht in het maken van heel veel klein nieuws om al die edities te kunnen vullen. Dat wil ik veranderen. We kiezen nadrukkelijk voor Noord-Holland als ons gebied en onze focus. Daar woont 87 procent van onze abonnees. We gaan verhalen maken die het gros van onze abonnees willen lezen in plaats van verhalen die maar in één editie passen.’

Redacteuren moeten wennen aan het maken van andere verhalen, niet aan het werken voor het web. Schneider: ‘Wij werken al een aantal jaar web first’. Ook In Noord-Holland is de betaalmuur een feit en voorlopig vooral een experiment.
Het doel bij alle kranten is, om via online meer in contact te komen met dertigers en veertigers. In de hoop dat die dan ook gaan betalen voor de stukken. Wijnholds: ‘En dat in contact komen lukt. Wij zijn pas kort bezig maar zien het effect van onze inspanningen. Het bereik neemt toe.’

De Persgroep heeft kortgeleden ook een betaalmuur geïntroduceerd en experimenteert ermee, net als alle anderen kranten. Van Gruijthuijsen: ‘We zijn het afgelopen jaar gegroeid van twee naar drie miljoen unieke bezoekers per dag. En die willen we niet kwijt. Aan de andere kant is wel duidelijk dat uiteindelijk een belangrijk deel van de bijzondere verhalen achter de betaalmuur terechtkomt’