mgm nvj maart

— vrijdag 23 december 2022, 17:06 | 0 reacties, praat mee

De week van Margo Smit; waarin de NPO ombudsman een verviervoudiging van het aantal klachten constateert

De week van Margo Smit; waarin de NPO ombudsman een verviervoudiging van het aantal klachten constateert
Margo Smit - © NPO

Ombudsman Margo Smit van de NPO is deze week voor drie jaar herbenoemd. De bekendheid van het instituut onder het publiek groeide sterk onder haar gezag. In 2022 kreeg het ongeveer vier keer zoveel klachten en reacties van het publiek als in het jaar ervoor; volgens Smit niet alleen door de onderzoeken die ze uitvoerde naar Ongehoord Nederland. ‘Ik denk dat het complexer ligt.’ Laatste wijziging: 26 december 2022, 08:30

Hoe komt het dat het publiek nu zo goed de weg weet te vinden naar de NPO ombudsman?
‘Toen de NPO met een ombudsman begon in 2017 – ik was de eerste – was het een nieuw fenomeen, dat alleen nog bestond bij de kranten. We hebben het met enkele collega’s van de grond af opgebouwd. Een belangrijke stap is dat het vorig jaar in de wet is opgenomen. De Kamer heeft gezien dat een NPO ombudsman op die manier geborgd moet worden.
Naast dat het publiek ons steeds beter weet te vinden, zijn in de loop der jaren de vragen en klachten beter en scherper worden. Mensen weten nu wat ze van de journalistiek bij de publieke omroep kunnen verwachten en waar ze naartoe moeten als ze vragen hebben. Daar ben ik best trots op. We krijgen er komend jaar een extra fte bij, zodat het team de groei goed aankan. Het gaat om een rechterhand van de ombudsman, die ook onderzoeken kan instellen.’

Heeft die versterking ook te maken met de klachten rond Ongehoord Nederland, waarover u afgelopen jaar twee rapporten schreef?
‘Al voor die tijd hadden we gevraagd om versterking; voordat er twee nieuwe omroepen waren toegetreden en de klachten toenamen. Dat heeft even geduurd.
Het publiek heeft in 2022 heel veel vragen en klachten ingezonden, ik schat een verviervoudiging van de 750 mails die we vorig jaar kregen. Dat zijn overigens niet alleen klachten, maar ook vragen, complimenten en soms een schreeuw om aandacht.

We krijgen nu scherp dat het publiek terugpraat en zegt: we willen kunnen zién waar journalisten hun verhalen op baseren, we willen dat ze zich verántwoorden over wat ze doen

We krijgen nu scherp dat het publiek terug praat en zegt: we willen kunnen zién waar journalisten hun verhalen op baseren, we willen dat ze zich verántwoorden over wat ze doen - en niet alleen naar buiten toe - maar ook ín hun verhalen en ín hun programma’s. Die sterke roep om verantwoording is wat me bijblijft van dit jaar.’

Heeft Ongehoord Nederland de NPO ombudsman dit jaar extra op de kaart gezet?
‘Dat weet ik eigenlijk niet. Zelf zou ik dat nooit zo zeggen; er had ook iets anders kunnen gebeuren. Ik denk dat het complexer ligt. Ondanks dat ik niks te zeggen heb over de gebeurtenissen rond DWDD en zo, zijn dit wel dingen waardoor het publiek kritisch naar de publieke omroep kijkt. Dat begon al in januari met The Voice of Holland. Daarover kreeg ik ook vragen, die ik heb doorgestuurd, want ik ga daar niet over. Maar hoe journalisten en programmamakers van de NPO zich opstellen, heeft natuurlijk zijn weerslag op hoe het publiek naar ons kijkt.’

Waren er naast ON nog andere interessante kwesties in 2022
Naast de twee rapporten die ik maakte over ON – waaraan ik niks heb toe te voegen – hebben we bijvoorbeeld ook een onderzoek gedaan naar aanleiding van een klacht van Extinction Rebellion dat de NOS onvoldoende klimaatverslaggeving brengt.
We zijn – zoals altijd – informatie gaan halen bij redacteuren en eindredacteuren. Maar we hebben ook twee jaar klimaatverslaggeving geïnventariseerd van de NOS en precies gekeken: hoeveel aandacht was er, in welke uitzending, hoe lang en vanuit welke invalshoek? Heel gedetailleerd. We hebben een soort röntgenfoto gemaakt van wat de NOS aan klimaatverslaggeving doet.

De Wet Openbare Overheid? Ik zie vooral hoe bijvoorbeeld een ministerie als VWS ermee omgaat - het lijkt liever een dwangsom te betalen dan de gevraagde stukken te geven

Dat vind ik dus een hele interessante taak van een ombudsman, dat je niet alleen een klacht kan beantwoorden – in wezen is er overigens geen antwoord op die klacht, want wat is ‘genoeg’ aandacht - maar dat je wel door secuur te kijken kan laten zien wat zo’n redactie doet – iets waar ze zelf vaak niet aan toekomt. Dat kan voor die redactie ook waardevol zijn; je weet dan hoe er naar je wordt gekeken en wat je feitelijk doet.’

Extinction Rebellion respecteerde het onderzoek – al had het liever gehoord dat ik zou vinden dat er veel meer aandacht voor klimaat moet komen – en noemde het een begin van een goed gesprek over wat je van de publieke omroep mag verwachten aan klimaatverslaggeving.’

Wat viel je in journalistiek opzicht op in 2022?
‘Dat redacties heel erg moeten peuteren om dingen openbaar te krijgen. Dat wordt alleen maar erger. De openbaarheid ligt echt onder vuur. En als redacties dingen boven tafel krijgen - zoals over coronabesluiten - dan zie je dat het veel losmaakt en veel roepen: is dat wel zo belangrijk, wat een poeha? Dan zeg ik: ja, al die kleine dingen die we beginnen te weten te komen over de besluitvorming rondom corona zíjn belangrijk. Wordt dat journalistieke handwerk - zo vroeg ik me recent af in een column – van het uitpluizen van al die documenten wel op waarde geschat? Ik vind het heel belangrijk dat redacties hier ruimte voor blijven maken.’

De nieuwe wet openbare overheid (WOO) werkt dus niet?
‘Ik ben geen expert in de WOO. Ik zie vooral hoe bijvoorbeeld een ministerie als VWS ermee omgaat - het lijkt liever een dwangsom te betalen dan de gevraagde stukken te geven. Dan denk ik: dáár hebben de WOB niet voor veranderd; we willen geld geen incasseren via een dwangsom, we willen gewoon inzage in hoe beleid wordt gemaakt.’

 

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.