De vrouw achter Watergate

En dat deed ze. Tot haar manisch depressieve man Phil – door haar vader grootaandeelhouder van het familiebedrijf gemaakt – een einde aan zijn leven maakte. Ineens stond Kay aan het roer van The Post. Aangenomen werd dat ze zou verkopen – vrouwen leidden immers geen bedrijven. Maar dat deed ze niet. ‘Blindelings en zonder na te denken had ik maar wat gedaan om te beginnen aan een nieuw, onbekend leven’, schrijft ze.

Haar hele carrière zou Graham worden geplaagd door onzekerheid, omdat ze nooit naar de Harvard Business School was geweest. Haar eerste tijd als roerganger voer ze dan ook op het kompas van de mannen om haar heen, dat was haar immers geleerd te doen. Maar al na een jaar begint dat te veranderen en begint haar eigen visie vorm te krijgen. Ze vervangt de hoofdredacteur en niet lang daarna besluit ze tegen advies van iedereen in tot publicatie van de Pentagon Papers – geheime overheidsdocumenten – over te gaan. Het stort de krant in een slepende rechtszaak die ze uiteindelijk wint. Het was een dapper besluit dat haar, zo reflecteert ze zelf, klaarstoomde voor Watergate. En zo veranderde de vrouw die van kinds af aan graag op de achtergrond bleef en gruwelde van het geven van speeches en lezingen, uit tot een uiterst succesvolle en vasthoudende zakenvrouw, die zich niet uit het veld liet slaan. Niet door critici die haar op haar (gebrek aan) opleiding of sekse beoordeelden, en ook niet door druk van de president van de Verenigde Staten.

Dat die druk extreem hoog op kon lopen, blijkt uit haar beschrijving van de twee ‘eenzame jaren’ die Watergate in beslag namen. Het was publiek geheim dat President Nixon Graham en The Post ‘te grazen wilde nemen’ wegens de aanhoudende berichtgeving, en dat deed hij ook. Graham beschrijft hoe de duimschroeven op elk vlak stevig werden aangedraaid tot het moment dat Nixon uiteindelijk zijn conclusies moest trekken en aftrad.

Dat laatste is voor een groot deel de verdienste van Graham geweest, die haar redactie – Bob Woodward en Carl Bernstein in het bijzonder – langdurig de ruimte heeft gegeven om te onderzoeken en te publiceren op het moment dat niemand het schandaal geloofde. Ze steunde haar journalisten volhardend en was bereid de gevangenis in te gaan voor persvrijheid. Dat getuigt van moed en van visie.

Graham laat ons getuige zijn van haar ‘Persoonlijke Geschiedenis’, zoals de titel van de Nederlandse vertaling luidt. Maar het laat zich ook lezen als een microgeschiedenis van het Amerika van de vorige eeuw. Het tikt alle belangrijke thema’s uit de roerige jaren ’60 en ’70 aan; de moord op Kennedy, de Vietnam oorlog, Watergate, het emancipatievraagstuk waar ze tegen wil en dank een rol in speelde. Het geeft een inkijkje in de wereld van het society-leven waar ze deel van uitmaakte – de Grahams waren onder meer bevriend met de Kennedy’s.

Commercieel mag dit geen interessant project zijn, zoals de uitgever LINDA.Boeken al liet weten. (‘Rijk zullen we er niet van worden.’) Maar het is een prachtig document dat in de Nederlandse vertaling een nieuw publiek kennis kan laten maken met het levensverhaal van de bijzondere vrouw achter Woodward en Bernstein.