De moeilijke positie van een misdaadjournalist: wat als je over een moord hoort?

Burgers die weten van een op handen zijnde moord, zijn verplicht dat te melden bij politie of justitie of bij de bedreigde persoon. Doen ze dat niet, en wordt de moord daadwerkelijk gepleegd, dan kunnen ze tot een jaar gevangenisstraf krijgen. Of dat ook geldt voor journalisten, is juridisch complex, laat het OM aan de Volkskrant weten. In sommige gevallen zullen journalisten zich kunnen beroepen op hun verschoningsrecht, bijvoorbeeld als informatie te herleiden is naar de bron.

Voor Parool-misdaadjournalist Paul Vugts is het zijn grootste dilemma. “Ik zou het niet kunnen verkroppen als ik van tevoren weet dat iemand doodgeschoten gaat worden. Maar ik wil tegelijkertijd geen zaken doen met de overheid.” Een journalist moet te allen tijde onafhankelijk zijn, zo zegt hij. “Bronnen moet je beschermen, ze moeten je kunnen vertrouwen. De politie en de AIVD moeten hun eigen werk maar doen.”

Helemaal bij de opsporingsdiensten uit de buurt blijven, is voor journalisten lastig. Iedere misdaadjournalist die serieus met zijn werk bezig is, komt op een gegeven moment met de autoriteiten in aanraking, zegt misdaadjournalist Peter R. de Vries. Bronnen zijn voor hem heilig en afspraken komt hij na, zegt De Vries. Criminelen weten tegen wie ze iets zeggen, vindt hij. Voor De Vries is een dreigende liquidatie een grens, hij gaf in veel zaken tips door. “Dan wist ik: als ik dat niet doe zijn de gevolgen erger dan als ik dat wel doe. Dat heeft niets met journalistieke onafhankelijkheid te maken. Dan neem je gewoon je verantwoordelijkheid. Maar af en toe wat doorgeven is nog iets anders dan informant zijn.”

De kwestie rondom misdaadjournalist Bas van Hout, die een bron van de inlichtingendienst AIVD bleek te zijn, zal voor problemen kunnen zorgen. De wetenschap dat sommige journalisten informatie delen met opsporingsautoriteiten, zal leiden tot onrust en terughoudendheid in de onderwereld, zo beseffen misdaadjournalisten. Dat maakt het verhaal van Van Hout alleen maar extra pijnlijk. Vugts: “Kunnen we weer opnieuw beginnen met uitleggen dat we onafhankelijk zijn”.