mgm nvj maart

— donderdag 1 augustus 2013, 08:10 | 1 reactie, praat mee

De mediasector is verre van financieel gezond

De mediasector is verre van financieel gezond
© Maarten hartman/Hollandse Hoogte

Deze zomer reorganiseren zo’n beetje alle media­bedrijven. Een analyse van de jaarverslagen en een rondgang langs deskundigen leert dat alleen de buitenlandse moederbedrijven van De Persgroep en RTL echt ‘gezond’ zijn. Hun Nederlandse dochterbedrijven, hebben het, net als hun concurrenten, zwaar.

Jeroen Smit, de kersverse hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, draait er niet om heen. ‘Binnen vijf tot acht jaar is de dagelijkse papieren krant dood’, luidt zijn keiharde voorspelling. ‘De inkomsten blijven dalen en de kosten stijgen. Die lijnen komen op een gegeven moment samen en dan worden rode cijfers geschreven. Rond 2020 is de continuïteit van veel uitgevers echt in gevaar.’

Het is een vooruitblik die moeilijk te bevatten is. Elke dag verschijnen er in Nederland nog zo’n drie miljoen betaalde kranten. Is dat echt over een paar jaar in deze vorm voorbij? De voortekenen wijzen daar wel op, leert een analyse van de jaarverslagen van uitgevers van geschreven nieuwsmedia. Het is nog geen doodstrijd in dagbladland, maar het tempo waarin de reserves slinken is niet lang vol te houden.

Voor een wetenschappelijk rapport dat ik maak met de Erasmus Universiteit bestudeerde ik de jaarverslagen over 2012 van twaalf Nederlandse mediabedrijven: de Persgroep, NRC Media, FD Mediagroep, NDC|VBK, Nedag (Nederlands Dagblad), Erdee Media (Reformatorisch Dagblad, cijfers 2011), BDU, F.D. Holding (Friesch Dagblad, cijfers 2011), TMG, Wegener, Sanoma en RTL. De persbureaus en publieke omroepen zijn buiten beschouwing gelaten.

De cijfers heb ik voorgelegd aan een senior accountant van een gerenommeerd kantoor. Hij wil niet bij naam genoemd worden, omdat zijn kantoor ook een aantal van deze mediabedrijven als klant heeft. Hij kijkt niet zozeer naar de winst, maar vooral naar hoeveel geld er in kas is (liquiditeit) en de verhouding tussen eigen geld en schulden (solvabiliteit). ‘Dat bepaalt of een bedrijf gezond is. Te weinig eigen vermogen, en dus te veel schuld, kan leiden tot liquiditeits- en solvabiliteitsproblemen’, aldus de accountant.

Bij de bestudeerde mediabedrijven valt meteen al op dat het eigen vermogen in 2011 en 2012 vrijwel overal kromp of gelijk bleef. Alleen bij de FD Mediagroep (het Financieele Dagblad) en de Belgische Pers­groep groeide het eigen ver­mo­gen met respectievelijk circa 3,5 mln en 5 mln. De krantenuitgevers NDC|VBK en de F.D. Holding (uitgever van het Friesch Dagblad die onlangs voor 1 euro is overgenomen door NDC) hadden een negatief eigen vermogen in 2011 en 2012.

Bij Wegener was de daling van het eigen vermogen van 308 miljoen euro in 2011 naar 45 miljoen euro in 2012 het meest extreem. Niet verwonderlijk dus dat bij deze onderneming dit jaar harde ingrepen plaatsvinden. Bij Wegener verdwijnen 550 arbeidsplaatsen en bij de NDC 250. Of dat voldoende is om het tijd te keren, is op basis van de jaarverslagen niet te zeggen. Ook de solvabiliteit (de verhouding schulden – eigen vermogen) blijkt zeer laag bij Wegener, NDC|VBK en F.D. Holding.

Bij de Persgroep Nederland daalde het eigen vermogen ook, met circa 3,5 mln euro in 2012 tot circa 41 miljoen. In tegenstelling tot het Belgische moederbedrijf werden bij de Persgroep Nederland vorig jaar verliezen geboekt: het nettoverlies steeg van circa 7 ton in 2011 naar een verlies van circa 3,5 mln in 2012. Ook de solvabiliteit, die bij het Belgische moederbedrijf goed is, was opvallend laag bij de Persgroep Nederland (circa 12 procent). Het lijkt erop dat het voormalige PCM de klap van de vorige overname door Apax destijds nog niet helemaal te boven is.
‘Gezonde bedrijven hebben een verhouding schulden/eigen vermogen (solvabiliteit) van zo’n 25 tot 50 procent. De exacte ondergrens hangt af van de risicotypering van de sector en het bedrijf’, vertelt Menno van Leeuwen, bankier en media­specia­list bij ABN Amro. ‘Banken kijken ook nog naar de verhouding van schuld ten opzichte van het omzet- en winstniveau. In alle gevallen moet de schuld niet te hoog zijn.’

Als de winst en omzet hard teruglopen, zullen banken minder snel leningen verstrekken aan bedrijven met een lage solvabiliteit en liquiditeit. Voor de conjunctuurgevoelige mediabedrijven die last hebben van sterk teruglopende inkomsten uit advertenties en oplages, ­betekent dit in deze periode niet veel goeds. Bij een meerderheid van de nieuwsmediabedrijven daalde niet alleen het eigen vermogen maar ook de netto omzet in 2012. Alleen de Persgroep Nederland, NRC en RTL zagen hun omzet nog toenemen.

De meerderheid (met uitzondering van NRC, FD en RTL) boekten ook nog eens nettoverliezen. Dat is problematisch omdat winstgevendheid iets zegt over de capaciteit van een bedrijf om schulden af te lossen of om het eigen vermogen te vergroten. Die winstgevendheid lijkt voorlopig nog niet te zullen terugkeren bij de meeste bedrijven. Van Leeuwen: ‘De markt voor print zal ook in 2013 dalen. Niet alleen de conjunctuur maar ook de digitalisering speelt hen parten. De meeste exploitanten van media zitten midden in een transitie naar een gestroomlijnde multimediale organisatie, waarbij zij snijden in kosten aan de traditionele kant en nieuwe inkomstenmodellen bouwen voor online content en e-commerce.’

Een andere indicator van de gezondheid van bedrijven, de liquiditeit, geeft evenmin een geruststellend beeld. Als de korte termijn schulden van de onderneming hoger zijn dan haar kortlopende activa, is meestal een nieuwe lening nodig voor voldoende liquiditeit. Dit laatste is het geval bij acht van de twaalf bedrijven. De enigen die voldoende liquiditeit hadden om schulden af te lossen in 2012 zijn de hele Persgroep (het Belgische moederbedrijf) en de hele RTL Groep. Dit geldt overigens niet voor hun veel minder liquide Nederlandse dochters.

‘Er zijn eigenlijk twee soorten bedrijven. De eerste categorie bestaat uit de ondernemingen die veel groei meemaakten tot 2008 en zijn gefinancierd op basis van een groeiscenario zodat ze onder andere overnames konden doen’, legt Van Leeuwen uit. ‘De andere categorie zijn conservatievere bedrijven die al wat ‘leaner and meaner’ waren, zoals de Persgroep, die in haar thuismarkt België al eerder een neergaande markt had meegemaakt. Dit soort bedrijven betaalt voor overnames doorgaans niet de hoofdprijs.’

Andere grote uitgevers zoals TMG, Sanoma, Wegener en NDC|VBK die tot de eerste categorie behoren, moesten in 2012 allemaal aanzienlijke bedragen afschrijven op de zogenaamde ‘immateriële activa’ omdat de winsten die van overnames werden verwacht, niet werden verwezenlijkt. Zo leed Sanoma Nederland in 2012 een nettoverlies van circa 46 miljoen euro omdat het bedrijf door de overname van SBS circa 126 miljoen moest afschrijven op immateriële activa. De solvabiliteit van Sanoma Nederland en van de hele groep is goed, maar de liquiditeit veel minder. Bij beide moet aanzienlijk worden bij geleend om kortlopende schulden te kunnen aflossen.

Blijft over de cashflow , vrij vertaald al het geld dat bij een bedrijf binnenkomt. ‘Met een goede positieve kasstroom zijn leningen af te lossen, dus dan loopt een bedrijf minder risico’, aldus de accountant. De cashflow was bij de bestudeerde bedrijven positief, behalve bij Wegener. ‘Wegener staat op het punt om te vallen’, concludeert Piet Bakker, lector massamedia en digitalisering aan de Hogeschool Utrecht. Een nieuw, intensief bezuinigingsprogramma dat nu wordt doorgevoerd, moet dat voorkomen.

Bekijk meer van

De Dag

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

1 reactie

J.C. Roodenburg, 16 augustus 2013, 11:38

Een uitstekende financiële analyse over de grote dagbladen. Die mis ik veel te veel op Villa Media en in de NVJ. Nu nog iets over het ‘ratjetoe’ van kleinere uitgevers van wie de een na de ander omvalt en zich soms ook weer opricht.

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.