D66 wil duidelijkheid over eenzijdige aanbesteding fotografieklussen overheid

De zaak loopt al een tijdje: in 2017 werd een motie van de PvdA aangenomen om het ministerie te verplichten met individuele fotografen te werken.

Maar die motie lijkt nu niet verwerkt in de op handen zijnde nieuwe aanbesteding, aldus D66 in Kamervragen.

Het zou volgens vakvereniging NVJ en eerdere moties betekenen dat het ministerie als monopsist optreedt: slechts één afnemer voor een product (in dit geval specialistische fotografie), die alle kaarten in handen heeft.

D66 vraagt nu de demissionaire minister-president en ministers voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, Economische Zaken en Sociale Zaken en Werkgelegenheid of het onwenselijk is dat de overheid een dergelijke aanbesteding zo inricht dat enkel één groot bureau aan de selectiecriteria kan voldoen.

In de vooraankondiging van de aanbesteding fotografiediensten wordt verder als eis neergelegd dat de beoogde partij over een grote beeldbank beschikt, hetgeen ANP opnieuw als voor de hand liggende partner voortrekt.

“Hoeveel aanbieders zouden volgens u aan die laatste voorwaarde kunnen voldoen? Welke schaalgrootte vraagt dit?”, willen de vraagstellers weten. D66 wil verder horen of de opdrachtfotografie en eis tot beeldbank losgekoppeld kan worden, zodat meer aanbieders kunnen meedingen.

Met een verwijzing naar de aangenomen PvdA-motie uit 2017 vraagt D66 om af te zien van een aanbesteding die leidt tot clustering van fotografie-opdrachten waar enkel een groot bureau aan zou kunnen voldoen. De voorgenomen aanbesteding zou volgens de vraagstellers bovendien door aanbestedingsexperts en toezichthouder ACM getoetst moeten worden.

Ze vragen of de minister-president daartoe bereid is. De Kamervragen zijn nog niet officieel verwerkt; het is onduidelijk op welke termijn de vragen beantwoord zullen zijn.

Hieronder de volledige set Kamervragen:

Schriftelijke vragen van de leden Sneller, Wuite, De Jong en Van Weyenberg aan de Minister-President, de Minister van BVOM, de Minister van EZK en de Minister van SZW over de aanbesteding van fotografieopdrachten

• Bent u bekend met de vooraankondiging Europese aanbesteding fotografiediensten (Ea0081)?
• Wat is de huidige status van de nieuwe aanbesteding vanuit het Ministerie van Algemene Zaken voor fotografieopdrachten?
• Bent u het eens dat gezien de huidige markt van (freelance) fotografen, waar de druk op tarieven al hoog is en deze ZZP’ers tegen (te) lage tarieven hun werkzaamheden moeten doen, het onwenselijk zou zijn een dergelijke aanbesteding vanuit de overheid zo in te richten dat enkel één groot bureau aan de selectiecriteria kan voldoen?
• Kunt u weergeven hoe dit specifieke aanbestedingsproces is ingericht en hoe de selectiecriteria zijn bepaald? Op welke wijze borgt u dat ondernemers in het midden- en kleinbedrijf (MKB’ers) en zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) een eerlijke kans krijgen, zoals beschreven in artikel 1.5 van de aanbestedingswet?
• Deelt u de zorg dat met de inrichting van de huidige aanbestedingsprocedure voor fotografiediensten zelfstandigen dreigen te worden uitgesloten, en wanneer zij mogelijk later door de winnaar van de aanbesteding worden ingehuurd te maken krijgen met een monopsonist in deze markt? Bent u het eens dat de tarieven in deze branche zo alleen maar verder onder druk komen te staan? Krijgen ZZP’ers en MKB’ers in uw optiek een (eerlijke) kans bij de aanbesteding, nu opdrachtfotografie ditmaal wordt gekoppeld aan het beschikken over een uitgebreide beeldbank? Hoeveel aanbieders zouden volgens u aan die laatste voorwaarde kunnen voldoen? Welke schaalgrootte vraagt dit?
• Ziet u mogelijkheden om opdrachtfotografie en de beeldbank los te koppelen, om zo de mogelijkheid voor meer aanbieders te creëren? Zo ja, bent u bereid deze stap te nemen? Zo nee, waarom niet?
• Bent u bereid om over dit vraagstuk in overleg te treden met de ACM en de voorgenomen aanbesteding voor te leggen aan een aantal aanbestedingsexperts?
• Herinnert u zich de in 2017 unaniem aangenomen motie-Vos/Mulder (kst nr 32440-100) betreffende dit onderwerp, waarin verzocht werd clustering van fotografie-opdrachten niet door te zetten en de opdrachten ongeclusterd aan te besteden? Op welke wijze geeft u gehoor aan de uitvoering van deze motie in de huidige aanbestedingsprocedure?
• Bent u bereid net als na aanname van hiervoor genoemde motie in 2017, af te zien van een aanbesteding die leidt tot clustering van fotografie-opdrachten en waar enkel een groot bureau aan zou kunnen voldoen, maar te blijven bij het ongeclusterd aanbesteden van opdrachten?
• Deelt u zorg van de D66-fractie dat met dit soort aanbestedingen in algemene zin tarieven van zelfstandigen verder onder druk komen? Op welke andere terreinen vinden dit soort aanbestedingen plaats, denkend bijvoorbeeld aan tolken, vertalers en tekstschrijvers?
• Klopt het dat naast AZ, de fotografie van de Staten-Generaal meeloopt in deze aanbestedingsprocedure? Zo ja, wat is hiertoe de reden? Hoe verhoudt zich dit tot de zelfstandige positie van de Staten-Generaal als Hoog College van Staat? En tot de verplichting om de aanbesteding zo veel mogelijk op te delen in percelen?
• Klopt het dat de Rijksoverheid al beschikt over een specifieke beeldbank, te weten ‘Mediatheek’? Zo ja, hoe verhoudt dit zich tot de aanbestedingsprocedure die nu loopt?