Claimen, of toch maar een keer niet?

‘Als verslaggever van Hart van Nederland spreek ik regelmatig mensen die een geliefde hebben verloren. Het zijn verdrietige, heftige en vaak ook ontroerende en warme inkijken in het leven van anderen. Mijn ervaring is dat er grote verschillen zijn in hoe nabestaanden omgaan met verdriet. De één wil graag media-aandacht, terwijl de ander dat juist niet of beperkt wil.

Afgelopen zondag doet René Graafsma, de vader van de 16-jarige Dascha, nog geen twee dagen na haar ‘zelfmoord’ een emotionele oproep op internet, om toch vooral zoveel mogelijk informatie te krijgen. De politie zegt dat het inderdaad om zelfdoding gaat, maar de familie bestrijdt dat. Mogelijk is de oproep een houvast voor de vader in een achtbaan van emoties, maar zeker ook omdat de familie met veel vragen zit, die door de politie niet beantwoord worden.

De redactie van Hart van Nederland neemt na zijn persbericht zondagavond contact op met René Graafsma. Na een gesprek met hem komt de redactie tot de conclusie dat de vragen van de familie legitiem zijn en dat er daarom aandacht aan besteed zal worden in onze uitzending. Dascha’s vader gaat akkoord: hij wil een zo breed mogelijk publiek bereiken, dat is zijn doel. De volgende morgen wordt hij overspoeld door media. Ik ga, als verslaggever voor Hart van Nederland, met mijn cameraman naar de familie van Dascha. We komen binnen in een vol huis met veel verdriet. Meteen bij binnenkomst vertelt René Graafsma me dat hij niet weet of hij nog voor onze camera mag reageren: Pauw wil hem exclusief en dat betekent dat andere media dan niet meer mogen (met uitzondering van de regionale omroep, begreep ik).

Wat mij betreft is dit de druppel in de claimcultuur die de laatste jaren is opgekomen. Niet omdat ik geen interview met de vader van Dascha kreeg (jammer, maar er zijn andere manieren om er toch een goede reportage van te maken), maar omdat ik het in dit geval schandalig vind om iemand die juist de publiciteit zoekt en die ook hard nodig heeft, te beperken tot één programma. Dit is een vader die net zijn dochter heeft verloren. Zo iemand mag je überhaupt niet de duimschroeven aandraaien, maar al helemaal niet in een zaak waarbij het in het belang is van de familie om zoveel mogelijk mensen te bereiken.

Ik ben een tijdje bij de familie binnen geweest, omdat René Graafsma op een telefoontje van Pauw wachtte om te horen wie van de media hij nog te woord mocht staan. Terwijl hij juist een zo breed mogelijk publiek wilde bereiken, ging een tv-programma voor hem beslissen dat dat niet gebeurt. Dit kan je mensen in zo’n situatie niet aan doen. Zij hebben al genoeg aan hun hoofd om ook nog eens in de tang te worden genomen door een tv-programma. En dat stoort me enorm. Niet dat ik geen interview kreeg uiteindelijk, maar om wat mensen met deze claimcultuur wordt aangedaan, bovenop de ellende die ze al hebben. Het is niet in het belang van deze familie dat een tv-programma de toegang tot andere media blokkeert. Ik vind het sowieso niet goed dat een journalist de mediastrategie van een gast gaat bepalen. Dat talkshows onderling claims maken wat betreft een gast is misschien nog te verdedigen, maar als deze nu ook gaan bepalen dat hij of zij een nieuwsprogramma niet te woord mag staan, dat gaat mij echt te ver.

De vader zat uiteindelijk niet bij Pauw die avond. Of de familie heeft afgezegd of de redactie van Pauw, weet ik niet. De tijd die ik die dag bij de familie binnen heb doorgebracht, was voor mij in ieder geval weer zo’n bijzonder moment in mijn werk waarbij ik het verdriet, maar zeker ook de warmte heb meegekregen. Ik hoop voor de familie van Dascha dat ze de antwoorden krijgt die ze zo graag wil. Met of zonder hulp van de media.