Bunkergravers

‘Bunkergravers noemen onbetreden bunkers ­maagden’, zegt fotograaf Ilvy ­Njiokiktjien, ‘als zo’n bunker eenmaal door een groep is betreden dan is de lol voor de meesten er wel zo’n beetje af’. Rosanne Kropman, een freelancer waar Njiokiktjien vaak mee samenwerkt, kreeg een tip over mannen die ’s nachts in de duinen op zoek gaan naar Duitse bunkers uit de Tweede Wereld­oorlog. Zij heeft het eerste contact gelegd met een bunkergroep uit Zandvoort. Tot haar verbazing zagen die jongens er geen been in om de twee journalisten mee te nemen op een van hun illegale strooptochten. Het verslag met de foto’s uit de Amsterdamse Waterleidingduinen stond 29 april in de Volkskrant.

‘Motorisch ben ik totaal ongeschikt voor dit soort werk, maar de mannen waren verbazingwekkend galant. Ze hielpen mij met mijn camera’s en statief door het struikgewas, en over en onder het prikkeldraad. Het gat in de grond waar we doorheen moesten, was niet veel meer dan een konijnenhol. Rosanne, die als eerste afdaalde, durfde zich aanvankelijk niet te laten zakken, omdat ze geen vaste grond onder haar voeten voelde. Op dat moment had ik zo’n spijt dat ik mee was gegaan, ik was helemaal vergeten dat ik hartstikke claustrofobisch ben. Toen ik haar zo zag worstelen in dat gat sloeg de angst toe en hoopte ik dat het helemaal niet door zou gaan. Uiteindelijk gleed ze naar binnen en moest ik er ook aan geloven.’

‘Binnen was het donker en vochtig. En vooral klein en benauwd. Mijn camera’s zaten vol zand en de objectieven waren beslagen. Er was geen poetsen aan; het eerste uur kon ik amper foto’s maken. Achteraf zei Rosanne dat de angst al die tijd op mijn gezicht te lezen stond.’

‘Wat die jongens doen in de duinen mag niet. Dat weten ze goed. Als er politie was gekomen, hadden Rosanne en ik ons er wel uit geluld, denk ik, want wij doen alleen maar verslag.

Mocht ik ooit het verzoek krijgen van illegale dieren­bevrijders om mee op reportage te gaan dan doe ik het. Ha! Alleen op voorwaarde dat ik niet in kleine ruimtes hoef.’